Με ταχύτητες μιας Ferrari αλλά σε χωματόδρομο δείχνει να κινείται ο τουρισμός στη νησιωτική Ελλάδα και πλέον μένει να αποδειχτεί αν η υφιστάμενη τουριστική ταχύτητα θα συνεχιστεί ή αν η χώρα θα γίνει θύμα της επιτυχίας της, ήταν το μήνυμα που ανέφερε χθες από το βήμα του συνεδρίου του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ) η κ. Τζέση Βουμβάκη, Αναπληρώτρια Διευθύντρια Οικονομικής Ανάλυσης της Εθνικής Τράπεζας.
Παρουσιάζοντας σχετική μελέτη για την καταλυτική επίδραση των υποδομών στον κλάδο μάλιστα επεσήμανε ότι οι λαμπρές προοπτικές για το μέλλον του κλάδου επιτάσσουν επενδύσεις ύψους 1,3 δισ. ευρώ στα νησιά ώστε να αντέξουν τους… τουρίστες.
Τα τουριστικά άλματα της μεταπανδημικής εποχής
Σύμφωνα με την μελέτη της Εθνικής, που παρουσίασε η κα Βουμβάκη, η ζήτηση για τον προορισμό Ελλάδα παραμένει σταθερά ισχυρή τα τελευταία χρόνια με τις αφίξεις εξωτερικού - εξαιρουμένης της κρουαζιέρας, να φτάνουν από 16 εκατ. το 2012 και από 31 εκατ. το προπανδημικό 2019 στα 37 εκατ. το τρέχον έτος (2025).
Αντίστοιχα η χώρα έχει αυξήσει το μερίδιο της στον παγκόσμιο τουρισμό, ως ποσοστό επί των αφίξεων εξωτερικού, στο 2,5% την διετία 2023-2025 από 1,9% που ήταν σταθερά μεταξύ 1994 - 2019. Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος ή ίδια επεσήμανε ότι «το γενικότερο μερίδιο της χώρας διεθνώς στους λοιπούς τομείς είναι μόλις στο 0,1%».
«Τα νούμερα του τουρισμού αυξάνονται συνεχώς και κερδίζουμε μερίδια και στη γειτονιά μας. Άρα στο κομμάτι της ζήτησης κανείς δε διαφωνεί ότι πάμε πολύ καλά» ανέφερε χαρακτηριστικά, επισημαίνοντας ως ενθαρρυντικές τις προβλέψεις για το μέλλον.
Δεδομένου ότι οι προβλέψεις για την ζήτηση διεθνώς κάνουν λόγο για 2,4 δισ. τουρίστες κατ’ έτος το 2040, κυρίως χάρη στους μη Ευρωπαίους, και εφόσον η Ελλάδα καταφέρει να εμπλουτίσει το μείγμα εισερχόμενου τουρισμού, αυξάνοντας το μερίδιο των ταξιδιωτών εκτός Ευρώπης, το 2040 θα μπορούσε να υποδεχτεί 55 εκατ. επισκέπτες, (σ.σ. εξαιρουμένης της κρουαζιέρας) και να καταγράψει 36 δισ. ευρώ σε εισπράξεις. Πρόκειται για επιπλέον 18 εκατομμύρια αφίξεις σε σχέση με το 2025 και 14 δισ. ευρώ σε εισπράξεις σε σχέση με το τρέχον έτος.
Μάλιστα σύμφωνα με την μελέτη, αν η ενίσχυση της ζήτησης από μακρινές αγορές υψηλής δαπάνης (όπως οι ΗΠΑ και η Ασία) και η στροφή προς ταξίδια σε ανεξερεύνητους προορισμούς και περιόδους εκτός αιχμής αξιοποιηθούν σωστά από τα ελληνικά νησιά, η δαπάνη ανά τουρίστα θα μπορούσε να αυξηθεί κατά περίπου 15% έως το 2035 με παράλληλη μείωση των αφίξεων από 42% σε 34% το δυνατό δίμηνο Ιουλίου– Αυγούστου.
Απαιτούνται πρόσθετες επενδύσεις 1,3 δισ. στα νησιά
Αν βέβαια όλα τα παραπάνω ισχύσουν, οι επενδύσεις που δρομολογούνται σήμερα - οι οποίες φτάνουν τα 2,3 δισ. ευρώ και αφορούν κυρίως έργα μεταφορών και βασικές υποδομές (π.χ. ενέργεια και ύδρευση) δεν θα είναι αρκετές. Σε αυτές θα πρέπει να προστεθούν επιπλέον 1,3 δισ. ευρώ ετησίως προκειμένου οι νησιωτικοί προορισμοί να διαχειριστούν τον μεγάλο όγκο των τουριστών.
Κι αυτό γιατί από την αναλογία για κάθε 10 κατοίκους 1 τουρίστας που ίσχυε το 1990, περάσαμε το 2010 στους 2 τουρίστες για κάθε 10 κατοίκους και πλέον είμαστε στους 5 τουρίστες για κάθε 10 κατοίκους τη δύσκολη περίοδο Ιουλίου- Αυγούστου.
Υπό αυτό το πρίσμα η πίεση στις υποδομές είναι μεγάλη και θα γίνει ακόμα μεγαλύτερη. Η εξίσωση βέβαια είναι πολύ πιο σύνθετη λόγω της εποχικότητας του κλάδου, καθώς, όπως εξήγησε η κα Βουράκη, οι πρόσθετες επενδύσεις που θα έδιναν ανάσα το κρίσιμο δίμηνο θα έπεφταν σε «αχρηστία» τους υπόλοιπους 10 μήνες του χρόνου, όπως εξήγησε η κα Βουμβάκη.
Σε κάθε περίπτωση βέβαια και παρότι «η κρίση δεν επέτρεψε στις υποδομές να ακολουθήσουν τα άλματα του τουρισμού», οι επιχειρήσεις του στενού πυρήνα του κλάδου, δηλαδή τα καταλύματα, οι αερομεταφορές και η εστίαση, συνέχισαν τις επενδύσεις τους.
Για την ακρίβεια, στην περίπτωση των καταλυμάτων και της εστίασης, ο δείκτης ετήσιων επενδύσεων από το 100 που ήταν από το 2000 έως το 2009 καταγράφει σήμερα μικρή πτώση στο 95. Παραμένει ωστόσο σε υψηλά επίπεδα ενώ κάνει και στροφή πολυτελείας με τις σχετικές κλίνες να φτάνουν πλέον στο 56% από 40% που ήταν το 2010.
Όσο για τις επενδύσεις των αεροπορικών μεταφορών, τόσο σε επίπεδο υποδομών, με την αναβάθμιση αεροδρομίων, όσο και σε επίπεδο ενίσχυσης πτήσεων, ο σχετικός δείκτης από το 100 το διάστημα από το 2000 έως το 2009 έφτασε στο 149 το 2024, όπως αναφέρει η σχετική μελέτη.
Οι μεγάλες προκλήσεις
Η ανοδική πορεία του κλάδου είναι αδιαμφισβήτητη, οι προκλήσεις όμως παραμένουν πολλές όπως επεσήμαναν και τα στελέχη και οι φορείς που έδωσαν το παρών στο χθεσινό συνέδριο. «Η χρονιά που κλείνει, η σεζόν που ολοκληρώθηκε επιβεβαιώνει ότι ο τουρισμός παραμένει σταθερά ένας από τους πιο ισχυρούς πυλώνες της ελληνικής οικονομίας και της περιφερειακής ανάπτυξης. Η ζήτηση για την Ελλάδα αντέχει, η επιμήκυνση της περιόδου κερδίζει έδαφος, νέες μορφές ταξιδιού και εμπειρίας αναδύονται. Η αύξηση του 4% στις αφίξεις αλλά ταυτόχρονα η αύξηση της τάξης του 9% στις ταξιδιωτικές εισπράξεις, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ είναι καταρχήν ιδιαίτερα θετικά, εφόσον στηρίζει την επιδίωξη για ποιοτικότερο τουρισμό. Τα πρώτα σήματα για την επόμενη χρονιά είναι επίσης ενθαρρυντικά» ανέφερε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ κ. Γιάννης Παράσχης.
Προσέθεσε ωστόσο ότι πίσω από τη συνολική καλή εικόνα οι προκλήσεις είναι μεγάλες και ακουμπούν τόσο στο γεωπολιτικό και γεωοικονομικό περιβάλλον, όσο και στην βιώσιμη ανάπτυξη και τις υποδομές.
Τα τελευταία χρόνια οι ιδιωτικές επενδύσεις στον τουρισμό υπήρξαν σημαντικές αναβαθμίζοντας το τουριστικό προϊόν. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό ότι το ενδιαφέρον για μελλοντικές επενδύσεις παραμένει υψηλό. Χωρίς όμως σύγχρονες μεταφορές, δίκτυα, ψηφιακές και περιβαλλοντικές υποδομές, κανένα τουριστικό προϊόν δεν μπορεί να διατηρήσει για πολύ την αξία του. Η κοινωνική αποδοχή της τουριστικής δραστηριότητας εξαρτάται από το πώς διαχειριζόμαστε την πίεση στους προορισμούς, το δημόσιο χώρο, το περιβάλλον, την καθημερινότητα των κατοίκων. Η μετάβαση σε ένα πιο ισορροπημένο μοντέλο απαιτεί ξεκάθαρους κανόνες, μακροπρόθεσμο σχεδιασμό και συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα» τόνισε ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ.
