Η κυβέρνηση ετοιμάζει αλλαγές στους συντελεστές φορολόγησης των εισοδημάτων στο επίκεντρο των οποίων βρίσκεται η μεσαία τάξη, βάζοντας παράλληλα στον «πάγο» τα σενάρια για τιμαριθμική αναπροσαρμογή της φορολογικής κλίμακας. Η σχετική πρόταση εγκαταλείφθηκε λόγω υψηλού δημοσιονομικού κόστους.
Αντίθετα, στο τραπέζι παραμένουν διορθώσεις στους συντελεστές της φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων, με τις σχετικές ανακοινώσεις να αναμένονται από τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης.
Τα σενάρια
Οι παρεμβάσεις στη φορολογική κλίμακα που εξετάζονται και αναμένεται να ισχύσουν από τα εισοδήματα του 2026 περιλαμβάνουν:
- Εισαγωγή νέου φορολογικού συντελεστή για εισοδήματα από 10.001 έως 20.000 ευρώ. Σήμερα, η μετάβαση από τον συντελεστή 9% ο οποίος εφαρμόζεται στο πρώτο κλιμάκιο εισοδήματος έως 10.000 ευρώ στον συντελεστή 22% προκαλεί απότομη αύξηση του φόρου για τα χαμηλά και τα μεσαία εισοδήματα.
- Αναπροσαρμογή στο ανώτατο κλιμάκιο. Υπάρχουν σκέψεις για αύξηση του εισοδηματικού ορίου άνω του οποίου επιβάλλεται ο ανώτατος συντελεστής 44%, που σήμερα ισχύει από τα 40.000 ευρώ και πάνω.
Οι αλλαγές στους συντελεστές φορολόγησης των εισοδημάτων των φυσικών προσώπων μαζί με τα υπόλοιπα μέτρα που θα περιλαμβάνει το καλάθι της ΔΕΘ αναμένεται να «κλειδώσουν» το τελευταίο δεκαήμερο του Αυγούστου.
- ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Φορολογικές δηλώσεις 2025: Ρεκόρ εισοδημάτων, ρεκόρ φόρων
Οι επιβαρύνσεις από τη μη τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας
Μελέτη της Eurobank αναφέρει ότι η μη τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας λειτουργεί σαν ένας «πληθωριστικός φόρος». Όπως διαπιστώνει, η αυτόματη αύξηση της φορολογικής επιβάρυνσης των νοικοκυριών είναι εντονότερη σε περιόδους υψηλού πληθωρισμού στο βαθμό στον οποίο η φορολογική κλίμακα δεν τιμαριθμοποιείται. Τυχόν αυξήσεις στα ονομαστικά εισοδήματα που μπορεί απλώς να αντισταθμίζουν μέρος της απώλειας της αγοραστικής τους δύναμης λόγω της αύξησης του επιπέδου των τιμών, ενδέχεται να οδηγήσουν τους φορολογούμενους σε υψηλότερα φορολογικά κλιμάκια αυξάνοντας δυσανάλογα το φόρο που πληρώνουν.
Σύμφωνα με την ανάλυση, το 37% της αύξησης της φορολογικής επιβάρυνσης την περίοδο 2021–2023 οφείλεται αποκλειστικά στο ότι τα κλιμάκια δεν αναπροσαρμόστηκαν με τον δείκτη τιμών. Μάλιστα, υπολογίζει ότι αν είχε εφαρμοστεί πλήρης τιμαριθμοποίηση, τα φορολογικά έσοδα του 2023 από μισθούς, συντάξεις και επιχειρηματική δραστηριότητα θα ήταν κατά 9,2% χαμηλότερα.
Η μελέτη επισημαίνει επίσης ότι η επίπτωση είναι άνιση: σχεδόν η μισή αύξηση της φορολογικής επιβάρυνσης στους μισθωτούς και τους συνταξιούχους προήλθε από τη μη προσαρμογή, ενώ στα εισοδήματα από επιχειρηματική δραστηριότητα η επίδραση περιορίστηκε μόλις στο 16%. Τα μεσαία και ανώτερα μεσαία στρώματα είναι εκείνα που πλήττονται περισσότερο, καθώς μετακινούνται γρηγορότερα σε υψηλότερα κλιμάκια, ακόμα και όταν οι αυξήσεις στους μισθούς τους απλώς αντισταθμίζουν τον πληθωρισμό.
Για τα νοικοκυριά με παιδιά, η συνολική επιβάρυνση στη χώρα μας είναι η υψηλότερη μεταξύ των χωρών του Νότου.
Το κόστος από τρία σενάρια τιμαριθμοποίησης
Η μελέτη καταγράφει και το κόστος που θα έχουν για τον κρατικό προϋπολογισμό τρία σενάρια τιμαριθμοποίησης της φορολογικής κλίμακας. Ειδικότερα:
- Πλήρης προσαρμογή: Αυτόματη αναπροσαρμογή όλων των κλιμακίων με βάση τον πληθωρισμό. Απώλεια εσόδων 0,4% του ΑΕΠ το 2025, αλλά διατήρηση του πρωτογενούς πλεονάσματος πάνω από 2%.
- Μερική προσαρμογή: Αναπροσαρμογή με βάση τον δομικό (πυρήνα) πληθωρισμό. Ηπιότερο κόστος, με παράλληλη ανακούφιση των μεσαίων στρωμάτων.
- Μοντέλο Πορτογαλίας: Ήπια τιμαριθμοποίηση, όπου τα κλιμάκια δεν ακολουθούν όλο τον πληθωρισμό αλλά μόνο μέρος του, ώστε να περιορίζεται το δημοσιονομικό κόστος, προσφέροντας παράλληλα ανακούφιση στα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα. Απώλεια 0,2% του ΑΕΠ, με πρωτογενές πλεόνασμα εντός των στόχων.
