Εξοντωτικές μειώσεις προβλέπει ο νέος Ασφαλιστικός νόμος στις συντάξεις αναπηρίας και χηρείας, «τιμωρώντας» με τον τρόπο αυτό όσους αδυνατούν να εργαστούν, αλλά και εκείνους που έχασαν τον/την σύζυγό τους.
Ειδικά οι αναπηρικές συντάξεις θα χορηγούνται μειωμένες κατά 25%-30% ανάλογα με την αναπηρία του εκάστοτε δικαιούχου. Συγκεκριμένα θα υπάρχουν τέσσερις κλίμακες εθνικής σύνταξης (384 ευρώ, 288 ευρώ, 192 ευρώ και 153 ευρώ), ανάλογα με το ποσοστό αναπηρίας. Ειδικά οι δύο τελευταίες κατηγορίες που ισχύουν για αναπήρους πάνω (192 ευρώ) και κάτω (153 ευρώ) από 50%, κρίνονται ιδιαίτερα χαμηλές, για να συντηρήσουν ανθρώπους που είναι ανίκανοι να εργαστούν.
Παράλληλα θα συσταθεί Επιτροπή από το υπουργείο Εργασίας, με αντικείμενο την επανεξέταση των υφιστάμενων διατάξεων και τη θέσπιση νέων, ενιαίων κανόνων για όλες τις συντάξεις αναπηρίας. Στην Επιτροπή αυτή θα συμμετέχει και ένας εκπρόσωπος της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία (ΕΣΑμεΑ).
Πως διαμορφώνονται οι συντάξεις χηρείας
Στο 55ο έτος της ηλικίας θα χορηγούνται, βάσει του νέου νόμου, οι συντάξεις χηρείας, λόγω θανάτου συνταξιούχου ή ασφαλισμένου του Δημοσίου, ο οποίος έχει πραγματοποιήσει το χρόνο ασφάλισης που απαιτείται για την συνταξιοδότηση λόγω γήρατος ή αναπηρίας.
Αν ο επιζών σύζυγος έχει συμπληρώσει το 55ο έτος της ηλικίας του, θα λαμβάνει ολόκληρη τη σύνταξη για μια τριετία και στη συνέχεια το 50% (εκτός αν είναι ανάπηροι με ποσοστό αναπηρίας πάνω από 67%) με πρόβλεψη και για τα προστατευόμενα μέλη (παιδιά). Αυστηρότερες προϋποθέσεις τίθενται για διαζευγμένους που είχαν μεγάλη διαφορά ηλικίας, ενώ ειδικό καθεστώς θα ισχύει (λόγω των ειδικών συνθηκών εργασίας) για τους ένστολους.
Σύμφωνα με το Νόμο «ο επιζών σύζυγος λαμβάνει τη σύνταξη, εφόσον έχει συμπληρώσει το 55ο έτος της ηλικίας του κατά το χρόνο θανάτου του συνταξιούχου ή ασφαλισμένου. Σε περίπτωση που ο θάνατος έχει συμβεί προτού συμπληρωθεί το 55ο έτος ηλικίας του επιζώντος συζύγου τότε καταβάλλεται σε αυτόν σύνταξη για διάρκεια τριών ετών. Εάν ο δικαιούχος συμπληρώνει το 55ο έτος της ηλικίας του κατά τη διάρκεια λήψης της σύνταξης, η καταβολή της διακόπτεται με τη συμπλήρωση της τριετίας και άρχεται εκ νέου με τη συμπλήρωση του 67ου έτους της ηλικίας του.
Οι ανωτέρω περιορισμοί δεν εφαρμόζονται εφόσον και για όσο χρόνο ο επιζών σύζυγος, κατά τον ως άνω χρόνο, έχει τέκνο ή τέκνα που υπάγονται στην παράγραφο 1Β του παρόντος ή είναι ανίκανος για την άσκηση κάθε βιοποριστικής εργασίας κατά ποσοστό 67% και άνω.
Σύνταξη λαμβάνουν τα νόμιμα τέκνα, τα νομιμοποιηθέντα, τα αναγνωρισθέντα, τα υιοθετηθέντα και όσα εξομοιώνονται με αυτά, με την προϋπόθεση ότι:
α) Είναι άγαμα και δεν έχουν συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας τους. Το όριο αυτό παρατείνεται μέχρι του 24ου έτους, εφόσον φοιτούν σε ανώτερες ή ανώτατες αναγνωρισμένες σχολές του εσωτερικού ή του εξωτερικού ή σε Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης ή Κέντρα/Σχολές Επαγγελματικής Κατάρτισης, ή
β) κατά το χρόνο του θανάτου του ασφαλισμένου ή συνταξιούχου είναι άγαμα και ανίκανα για κάθε βιοποριστική εργασία, εφόσον η ανικανότητά τους επήλθε πριν από την συμπλήρωση του 24ου έτους της ηλικίας τους. Στην περίπτωση αυτή η σύνταξη εξακολουθεί να καταβάλλεται και μετά τη συμπλήρωση του 24ου έτους της ηλικίας.
Τι ισχύει για τους διαζευγμένους
Σύνταξη δικαιούται και ο διαζευγμένος σύζυγος, σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 1Α για τον επιζώντα σύζυγο και εφόσον πληροί αθροιστικά και τις ακόλουθες προϋποθέσεις:
α) ο πρώην σύζυγος, κατά τη στιγμή του θανάτου του, να κατέβαλλε σε αυτόν ή να υποχρεούτο να του καταβάλλει διατροφή που είχε καθοριστεί είτε με δικαστική απόφαση είτε με μεταξύ τους σύμβαση,
β) να είχε συμπληρώσει δέκα έτη έγγαμου βίου, μέχρι τη λύση του γάμου με αμετάκλητη δικαστική απόφαση,
γ) το διαζύγιο να μην οφείλεται σε ισχυρό κλονισμό της έγγαμης συμβίωσης υπαιτιότητας του αιτούντος τη σύνταξη,
δ) το μέσο μηνιαίο ατομικό φορολογητέο εισόδημά του να μην υπερβαίνει το διπλάσιο του ποσού του επιδόματος Κοινωνικής Αλληλεγγύης Ανασφάλιστων Υπερηλίκων που καταβάλλεται από τον ΟΓΑ, σύμφωνα με το άρθρο 93 του παρόντος,
ε) να μην έχει τελεστεί άλλος γάμος ή σύμφωνο συμβίωσης.
Ποιοι εξαιρούνται
Ο επιζών σύζυγος δεν δικαιούται σύνταξη αν ο θάνατος του συνταξιούχου ή ασφαλισμένου συζύγου επήλθε πριν από την πάροδο πέντε ετών από την τέλεση του γάμου, εκτός αν:
α) ο θάνατος οφείλεται σε ατύχημα που προήλθε πρόδηλα και αναμφισβήτητα εξαιτίας της υπηρεσίας ή ανθρωποκτονία,
β) κατά τη διάρκεια του γάμου γεννήθηκε ή με το γάμο νομιμοποιήθηκε, αναγνωρίσθηκε ή υιοθετήθηκε τέκνο,
γ) η χήρα κατά το χρόνο του θανάτου τελεί σε κατάσταση εγκυμοσύνης, η οποία δεν διεκόπη και γεννήθηκε ζων τέκνο,
δ) συντρέχει η περίπτωση ανασυστάσεως προϋπάρξαντος γάμου, αρκεί οι τελεσθέντες γάμοι, δηλαδή ο αρχικός και ο εξ ανασυστάσεως, κατά τη διάρκεια του οποίου απεβίωσε ο σύζυγος, να έχουν διαρκέσει τουλάχιστον πέντε χρόνια συνολικά, και ο εξ ανασυστάσεως να διήρκησε τουλάχιστον έξι μήνες.
Το ποσό της σύνταξης των ανωτέρω δικαιούχων υπολογίζεται επί του ποσού της σύνταξης που δικαιούται ή που έχει δικαιωθεί ο θανών σύζυγος και επιμερίζεται ως εξής:
α) Για τον επιζώντα σύζυγο ποσοστό 50% της σύνταξης. Εάν ο γάμος έλαβε χώρα μετά την απονομή της σύνταξης γήρατος του θανόντος, αυτή περιορίζεται ως ακολούθως: Αν η διαφορά ηλικίας μεταξύ του αποβιώσαντος και του συζύγου του, αφαιρουμένου του διαστήματος του γάμου τους, είναι μεγαλύτερη από δέκα έτη, η σύνταξη του επιζώντος συζύγου, υφίσταται, για κάθε πλήρες έτος διαφοράς, μείωση που καθορίζεται σε:
- 1% για τα έτη από το 10ο έως και το 20ό έτος.
- 2% για τα έτη από το 21ο έως και το 25ο έτος.
- 3% για τα έτη από το 26ο έως και το 30ό έτος.
- 4% για τα έτη από το 31ο έως και το 35ο έτος.
- 5% για τα έτη από το 36ο και άνω.
Για τον διαζευγμένο, εφόσον ο γάμος είχε διαρκέσει δέκα έτη έως τη λύση του με αμετάκλητη δικαστική απόφαση, το ποσό σύνταξης που δικαιούται ο χήρος επιζών σύζυγος επιμερίζεται κατά 75% για χήρο και 25% για διαζευγμένο».
