Φωτοβολταϊκά: Τι πρέπει να γνωρίζετε για το net-billing

Η απόσυρση του net-metering (νόμος 5106/2024) επέφερε σημαντικές αλλαγές στην εγκατάσταση σταθμών παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος από φωτοβολταϊκά, με την συγκεκριμένη απόφαση να προωθεί την αυτοκατανάλωση ενέργειας, είτε μεμονωμένα είτε από κοινού.

Συγκεκριμένα, περιόρισε τις κατηγορίες καταναλωτών που μπορούν να αξιοποιήσουν το θεσμικό εργαλείο του ενεργειακού συμψηφισμού (net-metering) που ίσχυε μέχρι πρόσφατα, προκρίνοντας ως κύριο θεσμικό εργαλείο για την αυτοκατανάλωση τον ταυτοχρονισμένο συμψηφισμό (net-billing). Πλέον τα νέα οικιακά φωτοβολταϊκά για τα οποία θα υποβάλλονται όροι σύνδεσης θα εντάσσονται στο καινούργιο net-billing.

• Διαβάστε ακόμη: Φωτοβολταϊκά: Δωρεάν «ηλιακό ρεύμα» για τουλάχιστον 13 χρόνια – Μεγαλύτερο όφελος για επιχειρήσεις

Στις αρχές Σεπτεμβρίου 2024 δημοσιεύτηκε η εφαρμοστική του νόμου υπουργική απόφαση (Αριθμ. ΥΠΕΝ/ΔΑΠΕΕΚ/93976/2772, ΦΕΚ 5074Β/5.9.2024), ενώ, με νέες ρυθμίσεις, περιορίζονται και άλλο οι νέες εφαρμογές net-metering, και αφορούν πλέον μόνο σε επαγγελματίες αγρότες οι οποίοι εγκαθιστούν συστήματα έως 30 kWp.

Τι πρέπει να γνωρίζετε για το net-billing;

1. Αφορά όλες τις κατηγορίες καταναλωτών (οικιακούς, εμπορικούς, αγρότες, ΟΤΑ, Ενεργειακές Κοινότητες).

2. Στο net-billing, ο συμψηφισμός μεταξύ παραγόμενης και καταναλισκόμενης ενέργειας γίνεται σε πραγματικό χρόνο. Τυχόν πλεονάζουσα ενέργεια εγχέεται στο δίκτυο και αποζημιώνεται για μια εικοσαετία με βάση την τιμή της χονδρεμπορικής αγοράς τις ώρες της έγχυσης.

3. Για την εγκατάσταση φωτοβολταικών σταθμών εγκατεστημένης ισχύος έως 10,8 kW με εφαρμογή ταυτοχρονισμένου ή εικονικού ταυτοχρονισμένου συμψηφισμού αποκλειστικά για οικιακούς καταναλωτές (νοικοκυριά) θεσπίστηκε ειδικό πρόγραμμα “Oικιακά Φωτοβολταϊκά”.

4. Οι οικιακοί αυτοκαταναλωτές δεν θεωρούνται επιτηδευματίες και δεν υπόκεινται σε φορολογικές υποχρεώσεις για τη διάθεση της παραγόμενης και εγχυθείσας ενέργειας στο πλαίσιο του συμψηφισμού.

5. Ειδικά για τα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά (ΜΔΝ), λόγω της μη ύπαρξης οργανωμένης αγοράς, η πλεονάζουσα ενέργεια πληρώνεται στον αυτοκαταναλωτή με τιμή (€/MWh) η οποία ισούται με την Ειδική Τιμή Αγοράς (Ε.Τ.Α.) τεχνολογιών ΑΠΕ & ΣΗΘΥΑ που δημοσιεύεται από τον ΔΑΠΕΕΠ, και εκκαθαρίζεται από τον Διαχειριστή των ΜΔΝ (ΔΕΔΔΗΕ Α.Ε), σε καθένα από τα ηλεκτρικά συστήματα ΜΔΝ, σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα ΜΔΝ.

6. Προβλέπεται συλλογική αυτοκατανάλωση σε επίπεδο κτιρίου με εφαρμογή εικονικού ταυτοχρονισμένου συμψηφισμού (virtual net-billing). Τουλάχιστον δύο (2) αυτοκαταναλωτές που βρίσκονται στο ίδιο κτίριο μπορούν να συμμετέχουν από κοινού σε δραστηριότητες και να ρυθμίζουν μεταξύ τους τον επιμερισμό της ενέργειας που παράγεται από τους σταθμούς τους, με την επιφύλαξη των εν ισχύι τελών δικτύου και άλλων σχετικών χρεώσεων, τελών, εισφορών και φόρων. Στον εικονικό ταυτοχρονισμένο συμψηφισμό, υπό το σχήμα της συλλογικής αυτοκατανάλωσης, μπορούν να ενταχθούν και καταναλώσεις κοινοχρήστων σε κτίρια.

7. Στην περίπτωση του ταυτοχρονισμένου συμψηφισμού (net-billing) καθώς και μηδενικής έγχυσης (zero feed-in), η ισχύς κάθε σταθμού παραγωγής που εγκαθίσταται μπορεί να ανέρχεται μέχρι και το εκατό τοις εκατό (100%) της συμφωνημένης ισχύος κατανάλωσης (σε kVA). Στην περίπτωση του εικονικού ταυτοχρονισμένου συμψηφισμού (virtual net-billing), η ισχύς κάθε σταθμού παραγωγής που εγκαθίσταται μπορεί να ανέρχεται μέχρι και το εκατό τοις εκατό (100%) της εγκατεστημένης ισχύος του συνόλου των συμψηφιζόμενων καταναλώσεων.

8. Ο σταθμός του αυτοκαταναλωτή μπορεί να ανήκει στην κυριότητά του ή σε τρίτο πρόσωπο ή να αποτελεί αντικείμενο διαχείρισης μέσω τρίτου προσώπου, της εγκατάστασης και λειτουργίας, συμπεριλαμβανομένης της μέτρησης και της συντήρησης, αν το τρίτο πρόσωπο παραμένει υπό τις εντολές του αυτοκαταναλωτή. Στην περίπτωση αυτή, το τρίτο πρόσωπο δεν θεωρείται αυτοκαταναλωτής. Στην περίπτωση που ο σταθμός αυτοκαταναλωτή εγκαθίσταται από τρίτο πρόσωπο και όχι από τον ίδιο αυτοκαταναλωτή, το οικονομικό αποτέλεσμα της πλεονάζουσας ενέργειας για τον ταυτοχρονισμένο συμψηφισμό ή τον εικονικό ταυτοχρονισμένο συμψηφισμό εφόσον aποζημιώνεται, έχει ως ωφελούμενο αποκλειστικά τον αυτοκαταναλωτή.

9. O αυτοκαταναλωτής ή το τρίτο πρόσωπο που κατέχει τον σταθμό μπορεί να συνάπτει διμερείς συμβάσεις αγοροπωλησίας ηλεκτρικής ενέργειας (PPAs) για την πλεονάζουσα ενέργεια για τις περιπτώσεις του ταυτοχρονισμένου συμψηφισμού που πληρώνεται από την αγορά. Αντίστοιχα, ο Προμηθευτής ή ο Φορέας Σωρευτικής εκπροσώπησης μπορεί να εγγυάται σταθερή τιμή πωλήσης για την πλεονάζουσα ενέργεια.

Βασικοί ορισμοί που αφορούν την αυτοκατανάλωση με net-billing

1. Ταυτοχρονισμένος συμψηφισμός (net-billing): Είναι ο συμψηφισμός της παραχθείσας ηλεκτρικής ενέργειας από τον σταθμό παραγωγής και της απορροφηθείσας ηλεκτρικής ενέργειας στην παροχή κατανάλωσης του αυτοκαταναλωτή, σε χρονικό παράθυρο ίσο με την Περίοδο Εκκαθάρισης Αποκλίσεων (15 λεπτών της ώρας) βάσει των πιστοποιημένων μετρητικών δεδομένων από τον αρμόδιο Διαχειριστή. Σε περίπτωση έγχυσης ενέργειας από τον σταθμό παραγωγής στο Δίκτυο ή το Σύστημα, ο αυτοκαταναλωτής δύναται να αποζημιώνεται για την Εγχυθείσα ενέργεια εφόσον η δραστηριότητα αυτή δεν αποτελεί την κύρια εμπορική ή επαγγελματική του δραστηριότητα (για εμπορικούς -μη οικιακούς- αυτοκαταναλωτές απαιτείται να υπάρχει ο σχετικός ΚΑΔ για παραγωγή και πώληση ηλεκτρικής ενέργειας). Η παροχή κατανάλωσης βρίσκεται στον ίδιο ή όμορο χώρο με τον σταθμό παραγωγής ή βρίσκεται σε άλλο χώρο, αλλά συνδέεται ηλεκτρικά με αποκλειστική γραμμή διασύνδεσης. Ο σταθμός παραγωγής συνδέεται στο Δίκτυο ή στο Σύστημα μέσω της παροχής της εγκατάστασης κατανάλωσης.

2. Εικονικός Ταυτοχρονισμένος συμψηφισμός (virtual net-billing): Ο συμψηφισμός της Παραχθείσας ηλεκτρικής ενέργειας από τον σταθμό παραγωγής με την Απορροφηθείσα ηλεκτρική ενέργεια στην παροχή κατανάλωσης προς συμψηφισμό του αυτοκαταναλωτή, ο οποίος διενεργείται σε χρονικό παράθυρο ίσο με την Περίοδο Εκκαθάρισης Αποκλίσεων (15 λεπτών της ώρας), βάσει των πιστοποιημένων μετρητικών δεδομένων από τον αρμόδιο Διαχειριστή, ενώ ο αυτοκαταναλωτής δύναται να αποζημιώνεται για την Πλεονάζουσα ενέργεια, εφόσον η δραστηριότητα αυτή δεν αποτελεί την κύρια εμπορική ή επαγγελματική του δραστηριότητα. Οι εγκαταστάσεις κατανάλωσης προς συμψηφισμό δεν συνδέονται ηλεκτρικά με την εσωτερική ηλεκτρική εγκατάσταση του σταθμού παραγωγής ακόμη και αν βρίσκονται στον ίδιο ή όμορο χώρο. Οι σταθμοί παραγωγής μπορούν να εγκαθίστανται σε οποιαδήποτε Περιφέρεια της χώρας, ανεξαρτήτως του τόπου στον οποίο βρίσκονται οι εγκαταστάσεις κατανάλωσης προς συμψηφισμό, με την προϋπόθεση ότι τόσο ο σταθμός όσο και οι εγκαταστάσεις κατανάλωσης βρίσκονται στο ίδιο ηλεκτρικό σύστημα, δηλαδή στο Διασυνδεδεμένο Σύστημα ή για τα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά στο αντίστοιχο ηλεκτρικό σύστημα.

Πού μπορούν να εγκατασταθούν τα φωτοβολταϊκά συστήματα από αυτοκαταναλωτές

Τα φωτοβολταϊκά συστήματα εγκαθίστανται επί κτιρίων (στο δώμα ή τη στέγη κτιρίου), σε στέγαστρα βεραντών/εξώστη, σε πέργκολες (στο δώμα ή σε ακάλυπτο χώρο του οικοπέδου), σε προσόψεις και σκίαστρα, όπως αυτά ορίζονται στα άρθρα 16 και 19 του ν. 4067/2012, όπως ισχύει, καθώς και βοηθητικούς χώρους του κτιρίου, όπως αποθήκες και χώρους στάθμευσης, όπως αυτά ορίζονται στην παρ. 96 του άρθρου 2 του ίδιου νόμου) ή επί εδάφους, καθώς και σε συστήματα ηλιακής ιχνηλάτησης που εγκαθίστανται επί εδάφους.

Ποιος μπορεί να εγκαταστήσει φωτοβολταϊκό σύστημα αυτοκατανάλωσης

α. Στην περίπτωση του ταυτοχρονισμένου συμψηφισμού ή του Εικονικού ταυτοχρονισμένου συμψηφισμού, δικαίωμα ένταξης έχουν φυσικά πρόσωπα (επιτηδευματίες ή μη) ή νομικά πρόσωπα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου τα οποία είτε έχουν στην κυριότητά τους τον χώρο στον οποίο εγκαθίσταται ο σταθμός παραγωγής είτε έχουν τη νόμιμη χρήση αυτού (π.χ. μέσω μίσθωσης, δωρεάν παραχώρησης κ.λπ.) και έχουν διασφαλίσει την έγγραφη συναίνεση του ιδιοκτήτη του χώρου.

β. Στην περίπτωση του Εικονικού ταυτοχρονισμένου συμψηφισμού από Ενεργειακές Κοινότητες, το δικαίωμα ένταξης ασκείται από τα φυσικά ή/και νομικά πρόσωπα που κατέχουν την ιδιότητα του μέλους της Ενεργειακής Κοινότητας, καθώς και από ευάλωτους καταναλωτές ή πολίτες που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας (με βάση την εκάστοτε ισχύουσα νομοθεσία), ανεξάρτητα από το εάν κατέχουν ή όχι την ιδιότητα μέλους της Ενεργειακής Κοινότητας.

Σε κάθε περίπτωση, επιτρέπεται η εγκατάσταση ενός ή περισσοτέρων σταθμών παραγωγής σε κοινόχρηστο χώρο ακινήτου, υπό την προϋπόθεση συναίνεσης του συνόλου των συνιδιοκτητών του κτιρίου με έγγραφη συμφωνία βάσει των διατάξεων του Αστικού Κώδικα. Σε περιπτώσεις ψιλής κυριότητας, αρκεί να συμφωνεί ο επικαρπωτής. Σε περίπτωση μίσθωσης ή παραχώρησης χρήσης, δικαίωμα ένταξης έχει και ο μισθωτής/χρήστης υπό την προϋπόθεση της έγγραφης συναίνεσης του ιδιοκτήτη.

Στην περίπτωση του ταυτοχρονισμένου συμψηφισμού, κάθε σταθμός παραγωγής αντιστοιχίζεται με την παροχή κατανάλωσης του αυτοκαταναλωτή. Ο ίδιος σταθμός δύναται να αντιστοιχίζεται με μία ή και με περισσότερες παροχές κατανάλωσης που δεν βρίσκονται κατ’ ανάγκη στον ίδιο ή όμορο χώρο, υπό την προϋπόθεση ότι ανήκουν στον ίδιο αυτοκαταναλωτή. Στην περίπτωση αυτή, για τις εν λόγω παροχές κατανάλωσης εφαρμόζεται Εικονικός ταυτοχρονισμένος συμψηφισμός.

Στην περίπτωση του Εικονικού ταυτοχρονισμένου συμψηφισμού, κάθε σταθμός παραγωγής αντιστοιχίζεται με μία ή περισσότερες παροχές κατανάλωσης που δεν βρίσκεται κατ’ ανάγκη στον ίδιο ή όμορο χώρο.

Στην περίπτωση του ταυτοχρονισμένου ή εικονικού ταυτοχρονισμένου συμψηφισμού, όπου ο σταθμός παραγωγής εγκαθίσταται από τρίτο πρόσωπο και όχι από τον ίδιο αυτοκαταναλωτή ή την Ενεργειακή Κοινότητα ή ΟΤΑ Α’και Β’ Βαθμού, ο σταθμός παραγωγής
δύναται να αντιστοιχίζεται με μία ή περισσότερες παροχές κατανάλωσης οι οποίες δεν ανήκουν στον ίδιο αυτοκαταναλωτή, υπό την προϋπόθεση ότι οι εν λόγω παροχές κατανάλωσης βρίσκονται σε χώρο που έχει την κυριότητα το ίδιο τρίτο πρόσωπο που εγκαθιστά και τον σταθμό παραγωγής. Στην περίπτωση αυτή, το τρίτο πρόσωπο δεν θεωρείται αυτοκαταναλωτής, και η τυχόν πλεονάζουσα ενέργεια είναι προς όφελος του τελικού καταναλωτή/αυτοκαταναλωτή.

Επιτρέπεται η συμμετοχή ή η ένταξη μιας παροχής κατανάλωσης σε περισσότερα του ενός συστήματα υπό την προϋπόθεση ότι όλα τα συστήματα εφαρμόζουν ταυτοχρονισμένο συμψηφισμό ή εικονικό ταυτοχρονισμένο συμψηφισμό.

Πού υποβάλλεται η αίτηση σύνδεσης

Για συστήματα εγκατεστημένης ισχύος έως 10,8 kWp και μέγιστης ισχύος παραγωγής έως 10 kW, η αίτηση γίνεται ηλεκτρονικά στην πλατφόρμα του ΔΕΔΔΗΕ:

https://deddie.gr/el/themata-stathmon-ape-sithia/ilektroniki-platforma-ypovolis-aitiseon-ape-sithya/fv-stathmo-10-8kw-10kw-netmet/

Για μεγαλύτερα συστήματα, η αίτηση γίνεται σε άλλη πλατφόρμα: https://ape.deddie.gr/apewebportal-ws/

Επειδή υπάρχει το ενδεχόμενο οι δύο πλατφόρμες να ενοποιηθούν προσεχώς, θα πρέπει να ανατρέξει κανείς στην ιστοσελίδα του ΔΕΔΔΗΕ για σχετικές οδηγίες.

Πόσο κοστίζει η σύνδεση του φωτοβολταϊκού συστήματος αυτοκατανάλωσης με το Δίκτυο

Ο παρακάτω πίνακας δείχνει το ισχύον κόστος σύνδεσης ανά περίπτωση. Στο κόστος περιλαμβάνεται και το κόστος ελέγχου του μετρητή παραγωγής καθώς και των μετασχηματιστών έντασης, όπου απαιτούνται. Το κόστος αυτό ισχύει υπό την προϋπόθεση ότι δεν απαιτούνται έργα δικτύου για τη σύνδεση. Στις παρακάτω τιμές προστίθεται ο αναλογούν ΦΠΑ.