«Μα μπορούν να μιλούν για εμφύλιο στις ΗΠΑ; Τρελάθηκαν;»

«Φίλτατε παρακολουθώ τα σημειώματα του φίλου μας του κ. Χ που αναδημοσιεύεις και μπορώ να πω ότι τα βρίσκω στην πλειονότητά τους εύστοχα. Σου έχω στείλει και 'γω νομίζω ένα στο παρελθόν και το έχεις δημοσιεύσει. Δεν λέω ότι υποκαθιστούν τις κουβέντες μας τώρα που η Όμικρον μας έχει "κόψει" τις συναντήσεις, αλλά αφού δεν βρισκόμαστε ούτε διαδικτυακά κάτι είναι κι αυτό.

Σου στέλνω λοιπόν και 'γω αυτό το σημείωμα, όχι για να διατυπώσω άποψη, αλλά γιατί μπαίνοντας στο 2022 νομίζω ότι είναι ένα θέμα που αξίζει προσοχής. Σε πρώτη ανάγνωση δεν είναι οικονομικό, είναι καθαρά πολιτικό, αλλά όπως καταλαβαίνεις επειδή η πολιτική είναι... συμπυκνωμένη οικονομία, νομίζω ότι αξίζει τον κόπο.

Δεν παρεμβαίνω καθόλου, σου παραθέτω μόνο δύο αναφορές σε κείμενα Think Tank και δημοσιογραφικά που οι υπογραφές τους είναι "βαριές" και τα οποία μιλούν για το ίδιο πράγμα εξηγώντας το ένα το άλλο.

Το πρώτο είναι ένα μικρό απόσπασμα από την Έκθεση της Eurasia Group's Top Risks 2022, που ενώ είχε μεγάλη δημοσιότητα στα οικονομικά της κομμάτια, το συγκεκριμένο σημείο θεωρήθηκε μάλλον επουσιώδες και "χάθηκε".

Το δεύτερο είναι ορισμένα σημεία πρόσφατου άρθρου του Gideon Rachman, πολύ γνωστού δημοσιογράφου των Financial Times και από τα επιτελικά δημοσιογραφικά τους στελέχη.

Το κείμενο από το πρώτο απόσπασμα του Eurasia Group's Top Risks 2022, είναι των Ian Bremmer και Cliff Kupchan. Και κάθε χρόνο τέτοιο καιρό είναι από τα κείμενα που παρακολουθεί η επενδυτική ελίτ στον πλανήτη.

Ιδού λοιπόν το πρώτο: 

"Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι η πιο ισχυρή χώρα στον κόσμο, η μόνη που μπορεί να προβάλει στρατιωτική, οικονομική, διπλωματική και πολιτιστική δύναμη σε κάθε μέρος του πλανήτη.

Είναι επίσης η περισσότερο πολιτικά διχασμένη και δυσλειτουργική, η πιο οικονομικά άνιση και η λιγότερο εμβολιασμένη από τις βιομηχανοποιημένες δημοκρατίες της G7. Η πρώτη επέτειος της εξέγερσης της 6ης Ιανουαρίου θα δείξει στον κόσμο ένα ριζικά διαφορετικό πρόσωπο από αυτό που παρουσίασαν οι Αμερικανοί μετά την 11η Σεπτεμβρίου.

Η μεγαλύτερη εγχώρια πολιτική τραγωδία στη χώρα στη σύγχρονη εποχή θα τιμηθεί ως πολιτικό πεδίο μάχης, δημιουργώντας δύο εντελώς διαφορετικές πολιτικές ιστορίες που βιώνουν οι πολίτες που θεωρούν όλο και περισσότερο τους εγχώριους αντιπάλους τους ως τους κύριους εχθρούς τους…".  

Παραθέτω τώρα μερικά σημεία από άρθρο του Gideon Rachman που νομίζω ότι "φωτίζει" με σαφή τρόπο τα προηγούμενα υπογραμμισμένα από εμένα σημεία της Έκθεσης του Eurasia Group και ειδικά την τελευταία φράση του.

To άρθρο του Rachman αφού κάνει μία εισαγωγή για το εσωτερικό πολιτικό περιβάλλον στις ΗΠΑ αναφέρεται συγκεκριμένα στον Γκρεγκ Τρέβερτον που ήταν ο επικεφαλής "μελλοντολόγος" των ΗΠΑ. Ως πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Πληροφοριών ο Τρέβερτον, όπως σημειώνει ο Rachman, επέβλεπε την τετραετή έκθεση Global Trends της αμερικανικής κυβέρνησης.

Σημειώνει λοιπόν ο Rachman και τον παραθέτω και 'γω εδώ, ότι ο Γκρεγκ Τρέβερτον έγραψε μαζί με την Κάρεν Τρέβερτον, ένα βιβλίο με τίτλο "Ο Εμφύλιος Πόλεμος Έρχεται". Υποστηρίζει ότι οι διαιρέσεις ανάμεσα στις "κόκκινες" και τις "μπλε" ΗΠΑ είναι πλέον τόσο ακραίες που κάποιου είδους διάσπαση είναι αναπόφευκτη. Η διαίρεση μπορεί να είναι ειρηνική και να περιλαμβάνει μια πολύ "πιο χαλαρή συνομοσπονδία". Αλλά θα μπορούσε να είναι και βίαιη. Οι Τρέβερτον επισημαίνουν με δυσοίωνο τόνο: "Οι Ρεπουμπλικάνοι είναι δύο φορές πιο πιθανό να έχουν όπλα από τους Δημοκρατικούς".

Σε άλλο σημείο του άρθρου του ο Rachman αναφέρει ότι "θα κυκλοφορήσει ένα βιβλίο της Μπάρμπαρα Γουόλτερ του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια, μιας ακαδημαϊκής αυθεντίας στο συγκεκριμένο ζήτημα. Υποστηρίζει ότι οι ΗΠΑ πληρούν τα κριτήρια μιας χώρας που βρίσκεται στα πρόθυρα μιας βίαιης εσωτερικής σύγκρουσης. Κατά την άποψή της αυτή θα χαρακτηριζόταν από "αρκετά συστηματικές τρομοκρατικές επιθέσεις" παρά από συγκρούσεις μεταξύ τακτικών στρατών". 

Λίγο πιο κάτω αναφέρει επίσης ότι "Ο Τόμας Έντσαλ, ο οποίος παρακολουθεί τις τάσεις στις κοινωνικές επιστήμες για τους New York Times, επισήμανε την περασμένη εβδομάδα ότι πολιτικοί επιστήμονες υποστηρίζουν ολοένα και πιο συχνά ότι «μια επιστροφή στις παραδοσιακές δημοκρατικές νόρμες στις ΗΠΑ θα είναι εξαιρετικά δύσκολη, αν όχι αδύνατη. Αυτού του είδους η ανησυχία και απελπισία δεν περιορίζεται μόνο στις «μπλε» ΗΠΑ. Οι Ρεπουμπλικάνοι είναι πιο πιθανό να πουν ότι η δημοκρατία της χώρας βρίσκεται σε κίνδυνο σε σχέση με τους Δημοκρατικούς".  

Σε άλλο σημείο σημειώνει ότι "Oι αναφορές στον εμφύλιο πόλεμο είναι συχνές και στην αμερικανική δεξιά. Ο γερουσιαστής Τεντ Κρουζ μίλησε τον περασμένο μήνα για απόσχιση του Τέξας από τις ΗΠΑ. Ο Μάικλ Άντον, ο οποίος υπηρέτησε στο Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας του Τράμπ, συνέκρινε πρόσφατα τις σημερινές ΗΠΑ με την κατάσταση της χώρας πριν από τον εμφύλιο πόλεμο και υποστήριξε ότι: Οι Αμερικανοί είναι περισσότερο διχασμένοι, όχι λιγότερο, από ό,τι ήμασταν την παραμονή αυτής της μεγάλης σύγκρουσης".

Απέναντι στην εικόνα αυτή που παραθέτει για την εσωτερική ένταση που επικρατεί στις ΗΠΑ ο Rachman ρίχνει και μια ματιά στο αντίπαλο δέος σημειώνοντας ότι "Η διάθεση απελπισίας που σχεδόν επικρατεί στις ΗΠΑ τρέφει το αντίθετο συναίσθημα στην κινεζική ελίτ - μια αυξανόμενη πεποίθηση ότι η χώρα τους ξεπερνά τις ΗΠΑ και ότι τελικά θα τις εκτοπίσει ως η κυρίαρχη δύναμη στον κόσμο. Σε μια πρόσφατη ομιλία του, ο ηγέτης της Κίνας, Σι Τζινπίνγκ, διακήρυξε ότι η Ανατολή ακμάζει και η Δύση βρίσκεται σε παρακμή… Αλλά ξένοι παρατηρητές και δημοσιογράφοι που ταξιδεύουν ευρέως εκτός Πεκίνου αναφέρουν ότι η αυτοπεποίθηση και ο εθνικισμός της κεντρικής κυβέρνησης φαίνεται να διαπνέει και τα τοπικά στελέχη του Κομμουνιστικού Κόμματος, καθώς και τον ευρύτερο πληθυσμό…".

Και μετά από όλα αυτά καταλήγει "O συνδυασμός της κρίσης που περνάει σήμερα η αμερικανική δημοκρατία και της αυξανόμενης εμπιστοσύνης των αυταρχικών δυνάμεων θυμίζει τη δεκαετία του 1930...". 

Ο Βρετανός δημοσιογράφος και αναλυτής αναφέρει και άλλα ενδιαφέροντα στο πολύ αξιόλογο άρθρο του στους FT. Αλλά εδώ ήθελα να επισημάνω μόνο το "περιεχόμενο" που κατά την εκτίμησή μου έχει η παράγραφος του Eurasia Group στην αρχή. Χωρίς δικές μου ερμηνείες για να μη κατηγορηθώ ως υπερβολικός και ως απαισιόδοξος, μέρες που είναι... 

Νομίζω όμως ότι το διαμαντάκι αυτής της αναφοράς είναι η τελευταία φράση από το απόσπασμα του Eurasia Group που ο Rachman ερμηνεύει με το άρθρο του. Σου την υπενθυμίζω: "οι πολίτες που θεωρούν όλο και περισσότερο τους εγχώριους αντιπάλους τους ως τους κύριους εχθρούς τους". Θα μου πεις βέβαια είναι δυνατό να μιλάνε σήμερα στις ΗΠΑ για εμφύλιο πόλεμο; Η απάντηση δική σου...

Σε φιλώ και τα λέμε σύντομα από κοντά».

Παραθέτω το σημείωμα του κ. Ψ χωρίς την παραμικρή παρέμβαση.

Γ. Αγγέλης