Το προτεινόμενο ειρηνευτικό σχέδιο 28 σημείων, όπως περιγράφεται, ικανοποιεί σχεδόν πλήρως όλες τις βασικές μακροχρόνιες απαιτήσεις της Ρωσίας, ενώ επιβάλλει στην Ουκρανία βαριές γεωπολιτικές, στρατιωτικές και εδαφικές παραχωρήσεις. Από ουκρανική σκοπιά, αποτελεί μια φόρμουλα που μοιάζει περισσότερο με αναγκαστική υποχώρηση παρά με αμοιβαία ειρήνη, όπως σχολιάζει η Le Monde.
Ουσιαστικά αφαιρεί από την Ουκρανία σχεδόν όλα τα βασικά της διαπραγματευτικά και κυριαρχικά πλεονεκτήματα, αφού της ζητά να παραχωρήσει μόνιμα μεγάλα εδάφη που κατέχει η Ρωσία, να περιορίσει το μέγεθος του στρατού της, να παραιτηθεί από την ένταξη στο ΝΑΤΟ και να αποδεχθεί μια αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη αναγνωρισμένη ως ρωσική.
Από την άλλη, προσφέρει στη Ρωσία σημαντικές γεωπολιτικές και οικονομικές αποκαταστάσεις, ενώ δίνει και στις ΗΠΑ μεγάλα οικονομικά οφέλη από τα δεσμευμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία. Με άλλα λόγια, το σχέδιο ικανοποιεί τις περισσότερες ρωσικές απαιτήσεις, ενώ αφήνει την Ουκρανία με περιορισμένη κυριαρχία, ακόμη μικρότερη ασφάλεια και χωρίς ουσιαστικά κέρδη από τη δική της αντίσταση στον πόλεμο, σημειώνει το Bloomberg.
Ωστόσο, παρόλο που το έγγραφο δίνει στη Ρωσία πολλά από όσα επιθυμεί, ορισμένοι ασαφείς περιορισμοί θα επιβάλλονταν στη Μόσχα, όπως το να μην εισβάλει σε άλλες χώρες και να κατοχυρώσει νομικά τη μη επιθετικότητα προς την Ευρώπη.
Αυτή η τελευταία πρόταση συμφωνήθηκε μεταξύ του απεσταλμένου του Ντόναλντ Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, και του απεσταλμένου του Πούτιν, Κιρίλ Ντμίτριεφ, σύμφωνα με πηγές που επικαλείται το Bloomberg. Ακολουθεί προηγούμενες προσπάθειες του Γουίτκοφ, για τις οποίες η Ουκρανία ήταν επιφυλακτική και oι οποίες αντιμετώπισαν σχεδόν την άμεση αντίδραση της Ευρώπης.
Τι σημαίνει το σχέδιο για κάθε πλευρά
Όμως η έκταση των παραχωρήσεων προς τη Μόσχα, αλλά και προς τις ΗΠΑ, είναι τεράστια και θα απαιτούσε στήριξη από άλλες χώρες που δεν συμμετέχουν στις πρόσφατες συζητήσεις. Η Ουκρανία όχι μόνο θα έπρεπε να δεσμευθεί ότι δεν θα ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, αλλά θα έπρεπε να κατοχυρώσει αυτή τη δέσμευση στο σύνταγμά της.
- Διαβάστε ακόμα - Κίεβο: Η Ουκρανία δεν θα αποδεχθεί κανένα σχέδιο που θα ξεπερνά τις «κόκκινες γραμμές»
Επιπλέον, χάνει μόνιμα κρίσιμα στρατηγικά και οικονομικά εδάφη, αποδέχεται το αποτέλεσμα της ρωσικής εισβολής, περιορίζει δραματικά τη μελλοντική της διαπραγματευτική ισχύ, γίνεται μακροπρόθεσμα πιο ευάλωτη, δεν θα έχει πλήρη κυριαρχία στα ζωτικά της συστήματα και δένεται σε μόνιμη εξωτερική επιτήρηση.
Η Ρωσία θα επέστρεφε στην Ομάδα των Οκτώ (G8), μια συμβολική κίνηση που θα έβαζε τέλος στη διεθνή απομόνωσή της - στην οποία αντιτίθενται άλλα μέλη της ομάδας – αποκαθιστώντας την οικονομική και πολιτική θέση της. Θα εξασφάλιζε επίσης τον τερματισμό της διεύρυνσης του ΝΑΤΟ προς Ανατολάς και παρότι χάνει μέρος από τα δεσμευμένα περιουσιακά στοιχεία, θα κέρδιζε πρόσβαση σε επενδύσεις με επανεργοποίηση του εμπορίου.
Το σχέδιο προτείνει επίσης να δοθεί στις ΗΠΑ οικονομικό μερίδιο. Περίπου 100 δισ. δολάρια από ρωσικά δεσμευμένα περιουσιακά στοιχεία θα κατευθύνονταν σε αμερικανικής ηγεσίας προσπάθειες ανοικοδόμησης της χώρας, με τις ΗΠΑ να λαμβάνουν το 50% του κέρδους. Τα αχρησιμοποίητα δεσμευμένα περιουσιακά στοιχεία θα μεταφέρονταν σε ένα αμερικανο-ρωσικό επενδυτικό ταμείο.
Επιπλέον, οι ΗΠΑ τοποθετούνται ως η κυρίαρχη δύναμη ρύθμισης της ευρωπαϊκής ασφάλειας, αποκτώντας ρυθμιστικό ρόλο μεταξύ Ρωσίας–Ευρώπης–Ουκρανίας και αυξάνοντας την οικονομική και πολιτική της επιρροή στην περιοχή. Η δημιουργία κοινής αμερικανο-ρωσικής επιτροπής ασφάλειας επαναφέρει ένα μοντέλο «μεγάλων δυνάμεων» μειώνοντας την αυτονομία της Ευρώπης.
Δεν είναι σαφές πόση ευχέρεια έχει ο Ζελένσκι να αντισταθεί στο σχέδιο ή αν οι ΗΠΑ θα χρησιμοποιήσουν τις προμήθειες όπλων και πληροφοριών ως μοχλό πίεσης για να ωθήσουν το Κίεβο να το δεχτεί.
Η Ευρώπη βλέπει ουσιαστικά να παρακάμπτεται, με μειωμένο ρόλο στις αποφάσεις ασφαλείας καθώς ο διάλογος διεξάγεται μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας και με τις ευρωπαϊκές ανησυχίες (από Πολωνία, Βαλτικές χώρες, Σουηδία) να μένουν στο περιθώριο.
Δύσκολα να γίνει αποδεκτό
Πολλές λεπτομέρειες του σχεδίου αποτελούν προτάσεις που στο παρελθόν έχουν απορριφθεί έντονα από την Ουκρανία και τους συμμάχους της. Παρόλο που ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε ότι εξετάζει την ιδέα, υπάρχουν ελάχιστες ενδείξεις ότι θα ήταν πρόθυμος να δεχτεί πολλούς από τους όρους του. Τα μέλη του ΝΑΤΟ θα αντιδράσουν επίσης, δεδομένου ότι το σχέδιο θα περιόριζε την ικανότητα της συμμαχίας να επεκτείνεται κατά βούληση. Μια τέτοια κίνηση θα απαιτούσε τη συναίνεση και των 32 μελών.
- Διαβάστε ακόμα - Κρεμλίνο: Η Ουκρανία θα πρέπει να διαπραγματευτεί «τώρα» αντί να χάσει και άλλα εδάφη
«Με ενοχλεί πόσο λίγη προσπάθεια έχει καταβληθεί», δήλωσε η Τζουλιάν Σμιθ, πρώην πρέσβειρα του Προέδρου Τζο Μπάιντεν στο ΝΑΤΟ, σε συνέντευξή της στο Bloomberg. «Θα θεωρηθεί νεκρό με το που παρουσιαστεί από μια ολόκληρη σειρά ανθρώπων, ξεκινώντας από τον ίδιο τον Ζελένσκι. Είναι προσεκτικός αυτή τη στιγμή, λέει ότι το εξετάζει, αλλά δεν βλέπω καμία περίπτωση να δεχτεί ένα τέτοιο σχέδιο».
Ενώ αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου δήλωσαν ότι το σχέδιο έχει την υποστήριξη του Τραμπ, άτομο εξοικειωμένο με το θέμα, το οποίο ζήτησε να διατηρηθεί ανώνυμο, είπε, σύμφωνα με το Bloomberg, ότι οι συνομιλίες παραμένουν ρευστές. Aντιπροσωπεία υψηλόβαθμων Αμερικανών στρατιωτικών αξιωματούχων, με επικεφαλής τον υπουργό Στρατού Νταν Ντρίσκολ, βρισκόταν στο Κίεβο αυτή την εβδομάδα εξετάζοντας διαύλους προόδου και στις επιλογές περιλαμβάνεται η ενίσχυση της στρατιωτικής υποστήριξης.
Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο, που έχει τηρήσει πιο σκληρή στάση απέναντι στη Ρωσία σε σχέση με τον Γουίτκοφ, είπε ότι οι διαπραγματευτές θα συνεχίσουν να αναπτύσσουν μια λίστα πιθανών ιδεών για τον τερματισμό αυτού του πολέμου.
Οι όροι του σχεδίου
Σύμφωνα με τους όρους του σχεδίου, οι ουκρανικές περιοχές της Κριμαίας, του Λουγκάνσκ και του Ντονέτσκ θα «αναγνωρίζονταν ως de facto ρωσικές, συμπεριλαμβανομένων από τις ΗΠΑ». Η Ουκρανία θα έπρεπε επίσης να διεξαγάγει εκλογές εντός 100 ημερών και να εγκαταλείψει κάθε ελπίδα ένταξης στο ΝΑΤΟ.
Οι ουκρανικές δυνάμεις θα αποσύρονταν από τμήματα του Ντονέτσκ που δεν κατέχει η Ρωσία και η περιοχή αυτή θα γινόταν μια «ουδέτερη αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη, διεθνώς αναγνωρισμένη ως έδαφος που ανήκει στη Ρωσική Ομοσπονδία». Ο ρωσικός στρατός δεν θα εισέλθει σε αυτή την αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη, αναφέρει το έγγραφο.
Η Ουκρανία θα λάμβανε μια αμερικανική εγγύηση ασφαλείας - και η Ουάσινγκτον θα αποζημιωνόταν γι’ αυτό. Οι ΗΠΑ θα λάμβαναν επίσης το 50% των κερδών για την ανοικοδόμηση και την επένδυση στην Ουκρανία και θα σύναπταν οικονομική συνεργασία με τη Ρωσία μόλις αρθούν οι κυρώσεις.
