Το καθαρό αποτύπωμα του Ντόναλντ Τραμπ φέρουν τα πρώτα επίσημα στοιχεία για την ευρωστία της αμερικανικής οικονομίας στο πρώτο τρίμηνο του 2025, παρότι δεν ανέλαβε τα ηνία του Λευκού Οίκου από την 1η Ιανουαρίου.
Η ετήσια συρρίκνωση του αμερικανικού ΑΕΠ κατά 0,3% μεταξύ Ιανουαρίου και τέλους Μαρτίου προέκυψε από μια σειρά αντιφατικών παραγόντων, κυρίως από τη συντριπτική αύξηση των εισαγωγών, καθώς οι εταιρείες και οι καταναλωτές προσπάθησαν να προλάβουν τους σαρωτικούς δασμούς. Προς το παρόν, η απασχόληση παραμένει ισχυρή και οι δαπάνες αυξάνονται.
Οι καταναλωτές, συνολικά, συνεχίζουν να ξοδεύουν, ειδικά σε υπηρεσίες και ορισμένα διαρκή αγαθά όπως τα αυτοκίνητα. Αλλά οι προσδοκίες για εισερχόμενους εμπορικούς δασμούς ώθησαν τις επιχειρήσεις να αποθηκεύουν αγαθά που προμηθεύονται από το εξωτερικό. Οι εισαγωγές αυξήθηκαν με ρυθμό 41,3%, εξαλείφοντας τη μέτρια αύξηση των εξαγωγών, με αποτέλεσμα ένα μεγάλο εμπορικό έλλειμμα που μείωσε το ΑΕΠ κατά το ποσοστό ρεκόρ των 4,83 ποσοστιαίων μονάδων.
Δεδομένου του χαμηλού ποσοστού ανεργίας 4% κατά τη διάρκεια του τριμήνου, ενώ οι απολύσεις παρέμειναν συγκρατημένες παρά τις περικοπές θέσεων εργασίας σε ομοσπονδιακό επίπεδο, ο Αμερικανός καταναλωτής έχει μέχρι στιγμής προστατευτεί. Ωστόσο, παρά την αύξηση των εισαγωγών, αυτή δεν είναι μια εικόνα οικονομίας σε ύφεση. Ακόμη και η φαινομενική συρρίκνωση μπορεί να μεταβληθεί με την πάροδο του χρόνου. Τα δεδομένα για το ΑΕΠ, ιδίως τα αποθέματα, είναι γνωστά για τη δυσκολία τους να αποτιμηθούν. Το Γραφείο Οικονομικής Ανάλυσης θα δημοσιεύσει δύο ακόμη αναγνώσεις στοιχείων, οι οποίες μπορούν να αλλάξουν ουσιαστικά τον τελικό αριθμό. Οι τροποποιήσεις σε περιόδους κρίσης, όπως το 2008, μπορεί να είναι πολύ μεγαλύτερες.
Σε διαφορετικές ταχύτητες
Αυτό ωστόσο που προκαλεί αίσθηση είναι η υποαπόδοση της αμερικανικής οικονομίας έναντι της Ευρωζώνης με πολλά ερωτηματικά για το «εάν είναι κάτι περισσότερο από μια απλή λάμψη», όπως χαρακτηριστικά επισημαίνει το Reuters.
Τα οικονομικά στοιχεία του πρώτου τριμήνου δείχνουν ότι η Ευρωζώνη ξεπερνά την συρρικνούμενη αμερικανική οικονομία κατά σχεδόν δύο ποσοστιαίες μονάδες. Είναι η πρώτη φορά σε διάστημα τριών ετών που η ανάπτυξη της Ευρωζώνης ξεπερνά την αμερικανική - και μόνο το πέμπτο τρίμηνο στα 40 της τελευταίας δεκαετίας, όπου οι ρυθμοί ανάπτυξης του ευρώ ξεπέρασαν αυτούς των ΗΠΑ κατά περισσότερο από μία ποσοστιαία μονάδα.
Το κατά πόσον η υπεραπόδοση μπορεί να διαρκέσει είναι το μεγάλο ερώτημα, καθώς οι στρεβλώσεις που σχετίζονται με τον εμπορικό πόλεμο του Τραμπ, έχουν δημιουργήσει τριγμούς στις ΗΠΑ.
Η Ευρώπη στηρίχθηκε εν μέρει από την αύξηση των εξαγωγών που πυροδοτήθηκε από αμερικανικές επιχειρήσεις, στην προσπάθειά τους να προλάβουν τους δασμούς και να εξασφαλίσουν αποθέματα.
Επιπλέον, η ευρωπαϊκή εμπιστοσύνη έχει ενισχυθεί από τα δημοσιονομικά σχέδια τρισεκατομμυρίων ευρώ της Γερμανίας και από τις συνεχιζόμενες μειώσεις επιτοκίων από την ΕΚΤ.
Από την άλλη, η αβεβαιότητα που σχετίζεται με την 90ήμερη παύση των λεγόμενων «αμοιβαίων δασμών» από τον Τραμπ αναμένεται να διαρκέσει καθ' όλη τη διάρκεια του τρέχοντος τριμήνου, εγείροντας το ερώτημα εάν η προληπτική συσσώρευση αποθεμάτων εισαγωγών μπορεί να συνεχιστεί μέχρι τα μέσα του έτους, εάν όντως πρόκειται να επιβληθούν υψηλότεροι δασμοί.
Έτσι, ενώ το ΑΕΠ της Ευρωζώνης παρουσιάζει κάποια ανάκαμψη, υπάρχει μικρή εμπιστοσύνη ότι θα συνεχιστεί στον ίδιο βαθμό. Επιπλέον, η κατανάλωση των ΗΠΑ φάνηκε να αντέχει στο πρώτο τρίμηνο, παρά τον αντίκτυπο του εμπορικού πολέμου. Υπάρχει όμως ο κίνδυνος το πρώτο κύμα αυξήσεων δασμών να πλήξει σοβαρά τη ζήτηση των νοικοκυριών, και ήδη έρευνες στις αρχές Απριλίου δείχνουν ότι η καταναλωτική εμπιστοσύνη στις ΗΠΑ βυθίζεται σε χαμηλά πενταετίας.
Στην Ευρωζώνη, ενώ οι εμπορικές εντάσεις θα αποτελέσουν επίσης κίνδυνο, η δημοσιονομική και νομισματική χαλάρωση μπορεί κάλλιστα να λειτουργήσει ως αντίβαρο με τη νομισματική χαλάρωση της ΕΚΤ σε πλήρη εξέλιξη, ακόμη και καθώς η Φέντεραλ Ριζέρβ έχει καθυστερήσει λόγω ανησυχιών ότι οι δασμοί θα μπορούσαν να αναζωπυρώσουν τις προσδοκίες για τον πληθωρισμό.
Το «δάχτυλο» στον Μπάιντεν
Με βάση τα τελευταία στοιχεία, ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ άρχισε να διστάζει να λέει στους Αμερικανούς να κάνουν υπομονή μπροστά στα άσχημα οικονομικά νέα και κατηγορεί τον προκάτοχό του Τζο Μπάιντεν για όλα αυτά, γεγονός που τον καθιστά ευάλωτο στο να χάσει την υποστήριξη των ψηφοφόρων οι οποίοι τον εξέλεξαν για να βελτιώσει την οικονομία της χώρας.
Από τότε που άρχισε να επιβάλλει σαρωτικούς δασμούς, έχοντας αναστατώσει τις παγκόσμιες χρηματοοικονομικές αγορές και προκαλέσει κατακόρυφη πτώση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης, ο Τραμπ κηρύττει την υπομονή και επιμένει ότι κάθε βραχυπρόθεσμος πόνος θα αξίζει τη μακροπρόθεσμη βελτίωση και την επιστροφή σε μια «χρυσή εποχή» για τις ΗΠΑ.
Όταν όμως τα στοιχεία για το ΑΕΠ του πρώτου τριμήνου έδειξαν ότι η οικονομία των ΗΠΑ συρρικνώθηκε στις αρχές του έτους κυρίως λόγω της τεράστιας αύξησης των εισαγωγών για να προλάβουν τους δασμούς, ο Τραμπ και ο Λευκός Οίκος έδειξαν με το δάχτυλο τον πρώην πρόεδρο Τζο Μπάιντεν.
Πάντως, καθώς γιορτάζει αυτό που αποκαλεί τις 100 καλύτερες πρώτες ημέρες οποιασδήποτε κυβέρνησης, οι σύμμαχοι και οι επικριτές του προέδρου παραδέχονται ότι οι ενέργειές του για την αναμόρφωση της παγκόσμιας οικονομίας - ειδικά με την εφαρμογή δασμών - δίνουν τουλάχιστον την εντύπωση ότι η οικονομία είναι πλέον πλήρως δική του και όχι του Μπάιντεν. Το επόμενο τεστ θα είναι τα αυριανά στοιχεία για την απασχόληση Απριλίου στις ΗΠΑ.
Πολιτικός κίνδυνος
Υπάρχει μία μερίδα ψηφοφόρων του Τραμπ που είναι πρόθυμοι να του δώσουν χρόνο για να λειτουργήσουν οι πολιτικές του και θα συνεχίσουν να τον υποστηρίζουν ανεξάρτητα από το πόσο ζοφερές γίνονται οι οικονομικές ειδήσεις, δήλωσε στο Bloomberg η Σάρα Λόνγκγουελ, η οποία εκδίδει το The Bulwark, έναν ιστότοπο κατά του Τραμπ.
Ωστόσο, ο Τραμπ κινδυνεύει να χάσει την υποστήριξη των Αμερικανών - ειδικά εκείνων που τον υποστήριξαν όντας δυσαρεστημένοι με τον Μπάιντεν - οι οποίοι πιστεύουν ότι αυτός και άλλοι Ρεπουμπλικάνοι έχουν το επιχειρηματικό υπόβαθρο και την τεχνογνωσία για να τηρήσουν τις υποσχέσεις για μείωση των τιμών και βελτίωση της οικονομίας. «Δεν είναι ευάλωτος μόνο όσον αφορά την ανυπομονησία ενός συγκεκριμένου τμήματος ψηφοφόρων, αλλά είναι επίσης ευάλωτος στο ότι αυτό διαπερνά την καρδιά του κεντρικού αφηγήματος γύρω από τον Τραμπ - και σε κάποιο βαθμό το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα», πρόσθεσε η Λόνγκγουελ.
Δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο Τραμπ έχει ήδη αρχίσει να χάνει υποστήριξη στον χειρισμό της οικονομίας. Επίσης έρευνα του Pew Research Center έδειξε ότι οι περισσότεροι ενήλικες στις ΗΠΑ αποδοκιμάζουν τις σημαντικές ενέργειες των πρώτων 100 ημερών του: αυξήσεις δασμών, περικοπές σε ομοσπονδιακές υπηρεσίες και τερματισμό των προγραμμάτων ποικιλομορφίας, ισότητας και ένταξης.
«Κανείς δεν περιμένει να αλλάξει τα πράγματα από τη μια μέρα στην άλλη, αλλά ούτε μπορεί να τα κάνει χειρότερα», δήλωσε επίσης στο Bloomberg ο Άλεξ Κόναντ, στρατηγικός αναλυτής των Ρεπουμπλικανών. «Οι δασμοί είναι πολύ αντιδημοφιλείς».
Οι συνεργάτες του Τραμπ προσπάθησαν να αγνοήσουν τα αρνητικά στοιχεία για το ΑΕΠ, επισημαίνοντας μια αύξηση στις νέες εγχώριες επενδύσεις και απορρίπτοντας τη συρρίκνωση ως μια εφάπαξ απάντηση στους δασμούς.
Ο υπουργός Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ δήλωσε ότι υπήρχαν «ανωμαλίες» στην πτώση του ΑΕΠ κατά 0,3% και ότι μεγάλο μέρος αυτών μπορεί να οφείλεται σε αναπλήρωση των αποθεμάτων. Μέρος αυτού είναι η οικονομία που κληρονομήσαμε από τον Μπάιντεν, με βάση τις ασταθείς δαπάνες, δήλωσε στο Fox Business.
Ο Μπέσεντ υποστήριξε την άποψη του διευθυντή του Εθνικού Οικονομικού Συμβουλίου Κέβιν Χάσετ ότι δεν θα εκπλαγεί αν το ΑΕΠ του πρώτου τριμήνου αναθεωρηθεί. Η κυβέρνηση συνήθως δημοσιεύει τρεις εκτιμήσεις για το ΑΕΠ, με την επόμενη να αναμένεται στα τέλη Μαΐου.
«Ένα πράγμα πρέπει να πω για τα σημερινά νέα, είναι τα καλύτερα αρνητικά στοιχεία που έχω δει στη ζωή μου», δήλωσε ο σύμβουλος εμπορίου του Λευκού Οίκου Πίτερ Ναβάρο στο CNBC. «Οι αγορές πρέπει να κοιτάξουν κάτω από την επιφάνεια αυτών των στοιχείων».
