Ροή
Όλες οι ενδείξεις αναφέρουν ότι φέτος πάμε για ρεκόρ αριθμός τουριστών! Ανησυχία υπάρχει μεταξύ των τουριστικών παραγόντων κατά πόσο οι υψηλές τιμές στις χώρες προέλευσης, έχουν επηρεάσει την καταναλωτική τους συμπεριφορά και τι θα σημαίνει αυτό για τους επαγγελματίες του τουρισμού μας. Το μόνο σίγουρο πάντως, είναι ότι όλοι οι επισκέπτες μας θα φάνε και θα πιούνε. Είναι, όμως, έτοιμοι οι άνθρωποι της Ελληνικής παραγωγής, με πρώτους τους αγρότες, να τους προσφέρουν ότι χρειαστούν;
Η απορία αυτή γεννήθηκε μέσα σε γεωπονικό κατάστημα. Νεαρός παραγωγός αγωνιούσε εάν θα προλάβει να βγάλει στην αγορά ντομάτα για το Πάσχα, αφού την είχε φυτεύσει αργά. Στην ερώτηση τι προγραμματίζει για το καλοκαίρι που θα έχει πολύ τουρισμό, απάντησε ότι «στόχος είναι το Πάσχα, μετά βλέπουμε!» Συμπλήρωσε ότι όπως και οι περισσότεροι συνάδελφοί του θα βάλουν τα προϊόντα και εκτάσεις που βάζουν κάθε χρόνο και το κενό θα καλυφθεί από εισαγωγές. «Δεν βλέπεις δηλαδή κάποια ευκαιρία με τόσο κόσμο που θα έλθει; Είναι πολλά τα προβλήματα αγαπητέ μου. Με πρώτο το εργατικό. Τι θα κάνω εάν δεν βρω εργάτες, θα σαπίσει η τομάτα. Ναι έχεις δίκιο, ειδικά τώρα που "μαζεύτηκαν" οι τιμές στα λιπάσματα και τα σπόρια, θα μπορούσα να φέρω βόλτα περισσότερα στρέμματα, αλλά δεν το τολμάω».
«Γεωπόνος που εισάγει μηχανήματα για λαχανοκομία, μας έλεγε ότι υπάρχει μεγάλη ζήτηση για νέα υπερσύγχρονα μηχανήματα που κάνουν τη δουλειά γρήγορα, εύκολα, φθηνά, σωστά και κυρίως με ελάχιστο προσωπικό. Θέλει όμως το χρόνο του να εντάξεις ένα τόσο σύνθετο μηχάνημα στη παραγωγή σου, αλλάζουν πολλά όταν το χρησιμοποιείς και δεν χρειάζεσαι τελικά μόνο ένα, θέλεις αλυσίδα τέτοιων μηχανημάτων για να κάνεις τη διαφορά» επισήμανε. «Πάντως υπάρχει ζήτηση και όρεξη. Πολλοί περιβολάρηδες, έχουν κρατήσει τα παιδιά τους πίσω» κατέληξε, με τη φράση αυτή να έχει ρίζες στο παρελθόν, τότε που... πίσω ήταν τα χωράφια και μπροστά ο διορισμός… Δεν ξεριζώνονται εύκολα ορισμένα πράγματα.
Απέδωσε την «επενδυτική αυτή άνοιξη» στις καλές τιμές που απολαμβάνουν οι παραγωγοί το τελευταίο διάστημα. Το βλέπει άλλωστε και ο καταναλωτής αυτό, στα ράφια των μανάβικων, οι τιμές είναι απλησίαστες. Ούτε και στις αγροτικές κινητοποιήσεις οι περιβολάρηδες έκαναν έντονη την παρουσία τους. Ήταν προφανώς είτε ικανοποιημένοι, είτε απασχολημένοι είτε και τα δύο!
Χρειάζεται λοιπόν χρόνο για να εντάξεις τη σύγχρονη τεχνολογία στην παραγωγή σου, χρήμα για να την αγοράσεις, υπομονή με τους εργάτες, και λίγη τύχη να κρατηθούν οι τιμές ψηλά. Άλλος γεωπόνος που επισκέπτεται πολλά αγροτικά στέκια, μεταφέρει κι αυτός μια παρόμοια εικόνα: τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά ένας κλάδος σε μετάβαση, με κάποια προϊόντα να τα πηγαίνουν καλύτερα από τα άλλα και με τους παραγωγούς να τα καταφέρνουν καλά σε γενικές γραμμές. Το ενδιαφέρον εδώ, ήταν η επισήμανσή του ότι έχουν φύγει από τον κλάδο, για τους δικούς του λόγους ο καθένας, οι μικροπαραγωγοί με τα λίγα στρέμματα που τροφοδοτούσαν τις μικρές και μεσαίες τοπικές αγορές,. Οι ποσότητες που διακινούσαν φαίνεται ότι τελικά δεν ήταν και τόσο μικρές, ενώ σε συνδυασμό με την χέρι με χέρι συναλλαγή, δεν επέτρεπαν στην αγορά να εκσυγχρονιστεί. «Πάνε αυτοί, πεθάνανε πια» είπε χαρακτηριστικά.
Και φαίνεται ότι έχει δίκιο: στη μικρή μας κωμόπολη, μετά την πανδημία, δύο τουλάχιστον μεγάλοι σε μέγεθος χονδρέμποροι φρέσκων φρούτων και λαχανικών, μας τροφοδοτούν καθημερινά από ισάριθμες γειτονικές πόλεις. Τι σημαίνει αυτό? Αυτό ακριβώς που είπε ο φίλος μας, ότι έφυγαν οι μικροί και έμεινε χώρος για τους επαγγελματίες του κλάδου να δράσουν. Ο φίλος μας απέδωσε και αυτός τους λόγους αποχώρησης στις δυσκολίες της πανδημίας, τα υψηλά κοστολόγια που επικράτησαν τα τελευταία χρόνια και το μεγάλο ρίσκο που συνεπάγεται πια η καλλιέργεια κηπευτικών αλλά κυρίως την έλλειψη εργατικού δυναμικού.
Άρα οι ανερχόμενοι επαγγελματίες αγρότες των οπωροκηπευτικών έχουν να καλύψουν και το κενό που άφησαν όσοι αποχώρησαν. Τους ζητάμε τώρα να καλύψουν και την διατροφή των επιπλέον τουριστών μας. Τι βοήθεια άραγε τους δίνουμε εκτός από τις ικανοποιητικές τιμές; Δύσκολα πράγματα σε δύσκολους καιρούς. Εάν δεν ήταν το εργατικό, ίσως και να το τολμούσα μας θυμίζει ο φίλος που έγινε αφορμή για τις σκέψεις αυτές. Ας ελπίσουμε ότι οι εν εξελίξει προσπάθειες που γίνονται για την απλοποίηση των διαδικασιών νομιμοποίησης και πρόσκλησης εργατικού δυναμικού θα έχουν επιτυχία. Διότι, όποιος έχει ρωτήσει μετανάστη γιατί φεύγει από την Ελλάδα, θα έχει σίγουρα πάρει την απάντηση, γιατί εκεί έξω τα χαρτιά βγαίνουν αμέσως και χωρίς πολλά λεφτά. Εδώ έχουμε δώσει μια περιουσία στους δικηγόρους και χαρτιά δεν έχουμε. Αυτό σε απλά ελληνικά λέγεται «σηκώσαμε τα χέρια μας και βγάλαμε τα μάτια μας», αλλά δεν είναι του παρόντος.
Πολλά πάντως γράφονται και λέγονται σε συνέδρια, ομιλίες, στον τοπικό τύπο και αλλού για τις δυνατότητες διασύνδεσης της τοπικής παραγωγής με το τουριστικό ρεύμα της κάθε περιοχής. Λογικές σκέψεις και προβληματισμοί, που σε λίγο θα γίνουν απαιτήσεις, τόσο νομοθετικά όσο και εμπορικά. Κάποια στιγμή, όχι πολύ μακριά, θα «τιμολογούνται» τα μίλια (Food miles) που έχει διανύσει ένα προϊόν μέχρι να φτάσει στον καταναλωτή. Και τότε να δεις ακρίβεια! 2.000 χλμ απέχει η Πολωνία και η Ολλανδία/Βέλγιο, συνήθεις τόποι προέλευσης καλοκαιρινών φορτίων. Στις ανησυχίες των τουριστικών παραγόντων, εάν έχει μείνει κανένα ευρώ στους τουρίστες από την ακρίβεια στις χώρες τους, θα προστεθεί και η ακρίβεια που θα φέρουν τα περιβαλλοντικά τέλη. Από την άλλη οι τουρίστες θα επιμένουν να δοκιμάσουν τοπικές γεύσεις. Και τότε η ανταγωνιστικότητα του τουριστικού μας προιόντος θα δοκιμαστεί περαιτέρω.
Ας αρχίσουμε να αντιμετωπίζουμε ένα ένα τα προβλήματα, όσο μας μένει λίγος ακόμη καιρός. Και πρώτο, χωρίς μεγάλο κόστος, να δημιουργηθεί άμεσα ένα κανάλι επικοινωνίας μεταξύ της αγοράς και των παραγωγών. Και όταν λέμε αγοράς, δεν εννοούμε την Λαχαναγορά, με την στενή έννοια, αλλά το σύνολο των καταναλωτών, ντόπιων και αλλοδαπών που εκφράζουν καθημερινά τις προτιμήσεις τους. Δεν είναι δυνατόν να μη ξέρει ο παραγωγός τομάτας στα Τρίκαλα ή καρότων στη Θήβα, εάν ο θαμώνας στο τεράστιας δυναμικότητας ξενοδοχείο στη Κω ή στον Τουριστικό χώρο της Αρχαίας Ολυμπίας μένει ευχαριστημένος από το εύρος και την ποιότητα των προϊόντων που του προσφέρονται. Αυτό είναι δουλειά των εμπόρων θα πει κάποιος. Ναι αλλά εάν δεν βρίσκει ελληνικό ο έμπορος θα αναζητήσει το εισαγόμενο και ο παραγωγός θα έχει μαύρα μεσάνυχτα γιατί και πως. Κι εάν ο έμπορος εξυπηρετηθεί καλύτερα από το ξένο προϊόν θα δει πως θα δικαιολογήσει την συμπεριφορά του στον αλλοδαπό πελάτη του, που θα επιμένει να θέλει Greek salad από ντόπια προϊόντα ή φρεσκοστημμένο χυμό καρότου από φρέσκα καρότα και όχι κατεψυγμένα. Και δεν πρέπει ο παραγωγός να είναι ενήμερος για όλη αυτή την κατάσταση;
Ιδού πεδίο δόξης λαμπρό για να υπό ίδρυση Αγροτικά τμήματα των επιμελητηρίων. Οι πρόσφατες εξελίξεις στο χώρο της εστίασης, όπως αποκρυπτογραφήθηκαν στο insider.gr δίνουν έμφαση στην διαφορετικότητα, την προσωπικότητα, την εναλλακτική διατροφή. Ρωτήστε κάποιον αγρότη να σας πει τι γνωρίζει περί αυτών. Απολύτως τίποτα! Πώς θα γίνουν όλα αυτά τα πράγματα χωρίς την συμβολή των καθ’ ύλην αρμοδίων είναι το μεγάλο ζητούμενο! Εμπνευσμένες πρωτοβουλίες, όπως αυτή του γνωστού σεφ Σκαρμούτσου να φτιάξει περιβόλι τροφοδοσίας των εστιατορίων του, θα πρέπει να βρουν μιμητές για να γίνει η τάση από το χωράφι στο ράφι μόδα και στην Ελλάδα. Πρώτα όμως... πρέπει να το μάθουν όσοι θα εμπλακούν στο νέο αυτό εγχείρημα.
Πρόσφατα επισημάνθηκε από αρμόδια χείλη, ότι την εποχή αυτή τρέχουν 22 προγράμματα προβολής και προώθησης προϊόντων αξίας 42 εκατ. ευρώ. Το σύνολο των προγραμμάτων αυτών γίνονται εν αγνοία των αγροτών μας. Κάποιοι, αναλαμβάνουν να προωθήσουν τα όποια προϊόντα έχουν φτιάξει οι αγρότες μας και οι μεταποιητικές βιομηχανίες. Κανείς όμως από αυτούς δεν γύρισε πίσω και με κάποιο συστηματικό τρόπο να πει τα όσα θετικά και αρνητικά άκουσε εκεί που πήγε. Δεν θα πρέπει τουλάχιστον να ενημερωθεί ο παραγωγός ώστε να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα;
ΥΓ: Τα παραπάνω αποτυπώθηκαν γύρω από την κεντρική ιδέα «Φρέσκα προιόντα και Τουρισμός ρεκόρ». Στην πορεία φάνηκε ότι τα παραπάνω γεγονότα και σκέψεις είναι επίσης χρήσιμα και στον διάλογο που ξεκινάει για την Ολλανδική πρόταση για καλλιέργεια κηπευτικών στην θεσσαλική πεδιάδα τα επόμενα 6 χρόνια. Προφανώς θα επανέλθουμε.
