Μόνο κράτη που έχουν τη δυνατότητα χρηματοδότησης από άλλες πηγές με όρους που θα επιτρέπουν τη σταδιακή βελτίωση της δημοσιονομικής τους κατάστασης θα δανείζει με μεγάλα δάνεια το ΔΝΤ.
Έκθεση τεκμηρίωσης που δημοσιοποίησε την Παρασκευή το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για τις μεταρρυθμίσεις που αποφάσισε στις 20 Ιανουαρίου το Εκτελεστικό Συμβούλιο του ΔΝΤ στα δανειακά του προγράμματα και ειδικά στις περιπτώσεις που δανείζει κράτη πάνω από τα φυσιολογικά όρια χρηματοδότησης, επικεντρώνεται στο γιατί το Ταμείο αποφάσισε προ ημερών να προχωρήσει στην κατάργηση της «συστημικής εξαίρεσης» από τους κανόνες δανεισμού του.
«Σε περιπτώσεις όπου το μέλος διατηρεί την πρόσβαση στις αγορές ή όπου ο όγκος των απαιτήσεων των ιδιωτών που λήγουν κατά την διάρκεια του προγράμματος είναι μικρός, μπορεί να διατηρηθεί μια σημαντική έκθεση των ιδιωτών χωρίς ανάγκη αναδιάρθρωσης των απαιτήσεων τους. Σε περιπτώσεις που τα μέλη έχουν χάσει την πρόσβαση στις αγορές και οι απαιτήσεις των ιδιωτών που λήγουν κατά την διάρκεια του προγράμματος μπορεί να αποστραγγίσουν τους διαθέσιμους πόρους, ένα reprofiling των υφιστάμενων απαιτήσεων θα είναι κατάλληλο» επισημαίνεται στην ανακοίνωση του ΔΝΤ για τους νέους κανόνες που υιοθέτησε - στις 20 Ιανουαρίου - προκειμένου να μετέχει σε μεγάλα προγράμματα στήριξης.
Σημειώνεται πως για να χορηγήσει το ΔΝΤ δάνειο σε μια χώρα καθ’ υπέρβαση της ποσόστωσης της, θα πρέπει να αποδειχθεί ότι το χρέος της μπορεί μεσοπρόθεσμα να καταστεί βιώσιμο. Παρακάμπτοντας - υπό γερμανικές πιέσεις - αυτήν την προϋπόθεση το 2010 το ΔΝΤ είχε αποφασίσει να χορηγήσει τριετές δάνειο στην Ελλάδα ύψους 30 δισ. ευρώ επειδή υπήρχε σοβαρός κίνδυνος εξάπλωσης της κρίσης στην Ευρωζώνη.
Αυτή η «συστημική εξαίρεση» απεδείχθη πως δεν ήταν τελικά σωστή, καθώς δεν απέτρεψε τη μετάδοση και διάχυση των επιπτώσεων της κρίσης σε άλλες χώρες της ευρωζώνης και καθυστέρησε την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους κάτι που είχε πολύ σοβαρές επιπτώσεις στην ελληνική οικονομία.
«Όταν η ελληνική κρίση κορυφώθηκε στις αρχές του 2010, ούτε οι θεσμικές ρυθμίσεις στη ζώνη του ευρώ, ούτε οι χρηματοοικονομικές αγορές ήταν έτοιμες για αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους σε μια νομισματική ένωση στην οποία μετείχαν στενά συνδεδεμένες προηγμένες οικονομίες. Σε αυτό το πλαίσιο, η συστηματική εξαίρεση αγόρασε χρόνο για να αποκτηθούν οι απαραίτητες αντιπυρικές ζώνες. Όμως, η αποτελεσματικότητα του ελληνικού προγράμματος διάσωσης στον μετριασμό της μετάδοσης της κρίσης ήταν μειωμένη», αναφέρει η έκθεση και προσθέτει πως σε μεταγενέστερο χρόνο οι χαράσσοντες την πολιτική στη ζώνη του ευρώ αποδέχθηκαν ότι οι όροι της χρηματοδότησης της Ελλάδος από τον επίσημο τομέα έπρεπε να βελτιωθούνγια να ενισχύσουν τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους.
Στην έκθεση τεκμηρίωσης του ΔΝΤ επισημαίνεται πως στην περίπτωση της Ελλάδας το 2010 δεν περιλήφθηκε στο πρόγραμμα αναδιάρθρωση του χρέους με έγκριση της ίδιας της χώρας. Ωστόσο, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο αναφέρει πως αν και κατά την τέταρτη αναθεώρηση του προγράμματος (Απρίλιος 2011) κατέστη σαφής η ανάγκη για τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στο ελληνικό πρόγραμμα, αυτή η πρόβλεψη δεν έγινε όμως σαφής στην τέταρτη έκθεση του προσωπικού του Ταμείου κάτι που κατά το ΔΝΤ αντανακλούσε τις ακόμη εν εξελίξει συζητήσεις στο πλαίσιο του επίσημου τομέα για το σχεδιασμό και την έκταση της ελάφρυνσης του χρέους, η οποία τελικά πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο των φόβων μετάδοσης και διάχυσης των επιπτώσεων σε άλλες χώρες της Ευρωζώνης.
