Η υψηλή κατά κεφαλή κατανάλωση κρέατος, είναι για τους οικονομολόγους, ένας δείκτης ανάπτυξης μιας χώρας. Η σημασία του κρέατος στην καθημερινή διατροφή των πολιτών είναι ιδιαίτερα σημαντική. Εξίσου σημαντική είναι η συμμετοχή της δαπάνης κρέατος στον οικογενειακό προϋπολογισμό για την διατροφή. Ξεκινώντας από το «φθηνό» κρέας πουλερικών, μέχρι το ακριβό κρέας του μοσχαριού, η μέση οικογένεια πάντα πρόσεχε το πόσα χρήματα ξοδεύει για την αγορά κρέατος.
Και δυστυχώς εδώ και αρκετό καιρό, έχει ενταθεί η προσοχή της νοικοκυράς στις τιμές όλων των των κρεάτων, και απ’ ό,τι φαίνεται θα συνεχίσει να το κάνει για αρκετό καιρό ακόμη. Η εμπειρία λέει ότι τα κρέατα είναι από τα προϊόντα που όταν η τιμή τους ανέβει, δυστυχώς δεν πέφτει πάλι. Το άλλο ακριβό διατροφικό είδος για παράδειγμα, το ελαιόλαδο, διορθώνει τακτικά από τα πολύ υψηλά που κατά καιρούς βρίσκεται. Το ίδιο συμβαίνει και με τα φρούτα και λαχανικά. Δυστυχώς, οι τιμές του κρέατος, όταν χτυπάνε κορυφή, δεν μετακινούνται εύκολα.
Κρυφή ελπίδα όλων είναι ότι αυτή τη φορά θα υπάρξει μια εξαίρεση και οι τιμές θα κυλίσουν σε πιο λογικά επίπεδα, πριν δηλαδή αποφασίσουμε όλοι και μαζικά να μετατραπούμε σε... χορτοφάγους. Δυστυχώς όμως, φαίνεται ότι κάτι τέτοιο δεν θα συμβεί, αφού οι τιμές αυξάνονται σε ολόκληρο τον πλανήτη, υπό την πίεση μιας ζωηρής ζήτησης και μιας προσφοράς που εμφανίζεται μεν να μπορεί να την ακολουθήσει, αλλά με πάρα... μα πάρα πολλούς αστερίσκους. Και ο πιο σημαντικός αστερίσκος είναι αυτός των ζωονόσων που απειλούν να τινάξουν στον αέρα την κτηνοτροφία και πτηνοτροφία σε πολλές χώρες. Δείτε τι έγινε με τα αυγά στις ΗΠΑ, με την ευλογιά σε εμάς εδώ, που δεν είμαστε αμελητέα δύναμη στο αιγοπρόβειο γάλα και κρέας στην διεθνή αγορά, στην Ευρώπη με τις διάφορες νόσους στα βοδινά και την αφρικανική πανώλη των χοίρων πριν 4 χρόνια στην Κίνα, που τίναξε κυριολεκτικά την παγκόσμια αγορά χοιρινού στον αέρα.
Τι προβλέπουν Διεθνείς Οργανισμοί
Σε κοινή τους έκδοση οι FAO και OECD (OECD-FAO Agricultural Outlook 2025-2034) υπολόγισαν ότι η ζήτηση κρέατος (συνολικά) μέχρι το 2035 θα αυξηθεί κατά 13%. Οι ίδιοι οι συντάκτες θεωρούν το νούμερο αυτό σίγουρο. Αντίστοιχα η προσφορά κρέατος εκτιμάται ότι θα ανέβει κατά 14%. Ίσα βάρκα ίσα πανιά δηλαδή. Οι συντάκτες προτείνουν με ένα κείμενο χωρίς νεύρο ότι οι τιμές θα υποχωρήσουν ελαφρά, παραδεχόμενοι παράλληλα ότι 14% αύξηση της προσφοράς δεν είναι καθόλου σταθερό…
Πέραν από τις ζωονόσους που μας έχουν τραβήξει τελευταία την προσοχή, συμβαίνουν και άλλες πολύ σημαντικές δομικές αλλαγές στην παγκόσμια κτηνοτροφική παραγωγή. Ενώ προχωρούν με γοργά βήματα οι πάσης φύσεως εκσυγχρονισμοί του κλάδους (γενετικός, τεχνολογικός, μηχανολογικός, οργανωτικός) οι νέοι, που είναι και οι βασικοί φορείς υιοθέτησης των σύγχρονων αυτών τάσεων, σε ολόκληρο τον κόσμο δεν ενδιαφέρονται να συνεχίσουν το επάγγελμα των γονιών τους, τον πιο διαδεδομένο δηλαδή τρόπο διαδοχής ζωοκομικών εκμεταλλεύσεων παγκοσμίως. Το στοιχείο αυτό ανατρέπει πλήρως τα όποια δεδομένα και σχεδιασμούς βάσει μοντέλων.
Κάθε κτηνοτρόφος που δεν αντικαθίσταται, αργά η γρήγορα θα φανεί στην προσφορά κρέατος.
Οι κρίσιμοι παράγοντες: Διαδοχή και περιβαλλοντικοί περιορισμοί
Επιπλέον, ο κλάδος της βοοτροφίας – αγελαδοτροφίας βρίσκεται τον τελευταίο καιρό στο στόχαστρο της περιβαλλοντικής πολιτικής σε όλες τις ανεπτυγμένες χώρες. Είναι γεγονός ότι η συμμετοχή των βοοειδών στην παγκόσμια επιβάρυνση ρύπων είναι σημαντική, αλλά αυτό δεν μπορεί να βάλει έναν ολόκληρο κλάδο στο απόσπασμα, έτσι χωρίς δίκη. Και η αεροπορική βιομηχανία για παράδειγμα επιβαρύνει πολύ το περιβάλλον και οι πολυτελείς διακοπές το ίδιο και η παραγωγή δεκάδων προϊόντων μικρής σημασίας επίσης. Δεν τους έστησε όμως κανείς στον τοίχο, όπως έγινε με την βοοτροφία! Γιατί, λοιπόν, ένας νέος να ακολουθήσει καριέρα σε ένα κλάδο κοινωνικά βαλλόμενο;
Η ολιγοπωλιακή δομή άλλων κλάδων και η ύπαρξη ακμαίων εταιρειών, κατόρθωσε να αναστρέψει την δυσμενή εικόνα που θα μπορούσαν να είχαν σχηματίσει οι καταναλωτές σε βάρος τους. Εδώ, οι μικροί κτηνοτρόφοι, απασχολημένοι όλη την ημέρα με την φροντίδα των κοπαδιών τους, ούτε ξέρουν, ούτε επαρκούν να κάνουν κάτι τέτοιο. Έτσι, άρχισαν να εμφανίζονται σχόλια δυσμενή για τον κλάδο, με φυσικό επακόλουθο κανείς νέος να μη θέλει να ασχοληθεί. Σου λέει, οκ να έχω την δουλειά 365 ημέρες τον χρόνο, να έχω τη βρώμα, να έχω την αγωνία μη πάθουν τίποτα τα ζωντανά να έχω όμως και την κοινή γνώμη απέναντί μου; Δεν σφάξανε!
Τα έσφαξε, λοιπόν, μόνος του και ζήσαν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα.
Βέβαια, για το τελευταίο δεν μπορεί να είναι κανείς σίγουρος, διότι με τις υψηλές τιμές στα τσιγκέλια, μόνο οι ευκατάστατοι θα μπορούν στο μέλλον να αγοράζουν όσο κρέας επιθυμούν. Οι υπόλοιποι θα πρέπει να βρίσκουν μια φόρμουλα να συγκεράσουν τα έξοδα με την χρησιμότητα του κρέατος.
Επανερχόμενοι στην μελέτη των δύο οργανισμών, με δυσκολία πείθεται κανείς πως οι τιμές των προϊόντων κρέατος θα έχουν μια ελαφρά πτώση τα επόμενα χρόνια. Παρουσιάζουν, μάλιστα, κάποια διαγράμματα, όπου εμφανίζεται μια εύθραυστη ισορροπία στην πορεία των τιμών. Θα μπορούσε κανείς να υποθέσει ότι τα συμπεράσματα είναι επηρεασμένα από την επιθυμία των αρχών να επιτευχθεί επιτέλους μια σταθερότητα. Στο μέτρο του ανθρώπινου παράγοντα, θα μπορούσε να δεχθεί κανείς μια τέτοια εξήγηση αλλά μέχρι εκεί. Οι επιστήμονες δεν είναι θεοί να προβλέψουν πού και πότε και σε ποια έκταση θα εμφανιστεί η επόμενη ζωονόσος. Ποιος φανταζόταν ότι εν έτει 2025, ο Πρόεδρος Τραμπ θα κέρδιζε τις εκλογές υποσχόμενες φθηνότερες τιμές στα ράφια και δεν μπορεί ακόμη να τιθασέψει τις τιμές των ταπεινών αυγών!
Οι τιμές παραγωγού στην Ευρώπη στα ύψη: Ο νοών νοείτω για την συνέχεια
Έτσι, η γερμανική εφημερίδα Agrarheute μας πληροφορεί με ημερομηνία 25 Αυγούστου, ότι οι τιμές παραγωγού των νεαρών ταύρων κατέκτησαν μια νέα ιστορική κορυφή, παρόλη την περιορισμένη ζήτηση. Που σημαίνει ότι η προσφορά γίνεται διαρκώς χαμηλότερη.
Από την πλευρά του, το Γεωργικό Επιμελητήριο του Σλέσβιχ - Χόλσταϊν αναφέρει: «Η προσφορά παραμένει περιορισμένη και πιθανότατα θα παραμείνει έτσι ». Επομένως, οι εξελίξεις των τιμών είναι πιθανό να παραμείνουν συναρπαστικές τις επόμενες εβδομάδες. Ένα πράγμα είναι σαφές: τα αποθέματα δεν θα αυξηθούν σύντομα. Οι εκτιμήσεις αυτές, κυρίως περί αποθεμάτων, βρίσκονται σε ευθεία αντίθεση με την μελέτη FAO-OECD.
Δύσκολες ημέρες φαίνεται ότι ξημερώνουν για τους περισσότερους κλάδους παραγωγής κρέατος. Η δύσκολη και πολύ τεχνική εκτροφή βοοειδών, χρειάζεται προσωπικό, το οποίο την εγκαταλείπει. Η παραγωγή χοιρινού και κοτόπουλου που έχει πια περάσει σε άλλη διάσταση, αυτή της βιομηχανοποιημένης παραγωγής, υποφέρει από μαζικές απώλειες σε περίπτωση μια όποιας αναποδιάς: εκατομμύρια πτηνά θανατώθηκαν από τις πρώτες κιόλας ημέρες της γρίπης των πτηνών στις ΗΠΑ, ενώ η McCracken της γνωστής Rabobank, εκτιμούσε κατά την προηγούμενη μεγάλη ασθένεια των χοιρινών μέχρι το τέλος του 2019 στην Κίνα είχαν χαθεί περί τα 300 με 350 εκ κεφάλια, ποσό που αντιστοιχεί στο 25% του παγκόσμιου πληθυσμού χοίρων.
Είναι, λοιπόν, προφανές ότι οι όμιλοι που δραστηριοποιούνται επιχειρηματικά στην βιομηχανική παραγωγή κρέατος, θα προσπαθήσουν να μεταφέρουν στις τιμές μέρος του όποιου πιθανού ρίσκου τους. Όπως μας έχει δείξει η πρόσφατη ιστορία, όπου ανακατεύεται το ρίσκο και η κερδοσκοπία, οι τιμές βγαίνουν πάντα χαμένες.
Την περίοδο της πανδημίας, όπου τα τρία μεγάλα βιομηχανικά σφαγεία τις ΗΠΑ έκαναν κυριολεκτικά ό,τι ήθελαν, ανάγκασαν τον τότε πρόεδρο Μπάιντεν να στραφεί στην ενίσχυση των μεσαίων ranch-έρηδων και των επαρχιακών σφαγείων. Δεν μας είναι γνωστό εάν έχει υπάρξει κάποιο σχετικό αποτέλεσμα, αυτό όμως που πρέπει να επισημάνουμε ότι η αλυσίδα κρέατος είναι πανίσχυρη και πολύ πλούσια. Και στις περιπτώσεις αυτές, οι φορείς της θέλουν συνήθως να γίνουν ακόμη πιο πλούσιοι.
