Mία σειρά από εμπορικές συμφωνίες, συμπεριλαμβανομένης της ΕΕ, υπέγραψε ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ την τελευταία εβδομάδα, ενόψει της αυριανής προθεσμίας της 1ης Αυγούστου, οπότε θα τεθούν σε ισχύ οι ανταποδοτικοί δασμοί που έχει ήδη ανακοινώσει ο Λευκός Οίκος, στο πλαίσιο της προσπάθειάς του να δημιουργήσει μία νέα παγκόσμια εμπορική τάξη. Οι δασμοί αυτοί είτε είναι αποτέλεσμα συμφωνίας είτε μονομερής απόφαση του Λευκού Οίκου.
Οι τελευταίες συμφωνίες έχουν τον χαρακτήρα του επείγοντος, καθώς έγιναν με συνοπτικές διαδικασίες, με εκκρεμή ζητήματα, παρότι οι διαπραγματεύσεις έχουν ξεκινήσει εδώ και πολύ καιρό. Στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες επικρατεί έντονη δυσαρέσκεια έως οργή από τις ασάφειες της εμπορικής συμφωνίας ΕΕ με τις ΗΠΑ με κεντρικό σημείο ένα δασμό 15%. Απογοητευτική για τους οινοπαραγωγούς που ευελπιστούσαν σε μία άμεση διευθέτηση είναι και η σημερινή ανακοίνωση από Κομισιόν και Ευρωπαίους διπλωμάτες ότι τελικά και ο κλάδος κρασιού και αλκοολούχων θα υπόκειται στον δασμό 15% έως ότου υπάρξει ξεχωριστή συμφωνία το φθινόπωρο.
Χαμένοι και ελάχιστοι κερδισμένοι
Παράλληλα, υπήρξαν και άλλες αρνητικές εκπλήξεις με την Ινδία και τη Βραζιλία.
Στην Ινδία επιβλήθηκε ένας επώδυνος δασμός 25%, ο οποίος συνοδεύτηκε από κριτική για τις αγορές ρωσικής ενέργειας και στρατιωτικού εξοπλισμού από το Νέο Δελχί, ασκώντας έντονες πιέσεις στον πρωθυπουργό Ναρέντρα Μόντι. Ο Τραμπ απείλησε την Ινδία με μια ακόμη απροσδιόριστη πρόσθετη ποινή για τις αγορές ρωσικής ενέργειας, επιπλέον του δασμού 25%. Αυτό θέτει σε κίνδυνο μια σειρά από βιομηχανίες, συμπεριλαμβανομένων των κατασκευαστών ενδυμάτων και κοσμημάτων.
Η Βραζιλία έλαβε το υψηλότερο ποσοστό, της τάξης του 50%, συνδυάζοντας το εμπορικό κομμάτι με την πολιτική και ειδικότερα με τον πρώην πρόεδρο Ζαΐρ Μπολσονάρο, προσωπικό φίλο του Τραμπ που κατηγορήθηκε για απόπειρα πραξικοπήματος κατά του νυν προέδρου Λούλα ντα Σίλβα.
Επίσης, ο Τραμπ ανακοίνωσε την Τετάρτη δασμούς 15% στις εισαγωγές από τη Νότια Κορέα, στο ίδιο επίπεδο με τη γειτονική Ιαπωνία. Για τη Νότια Κορέα, το 15% περιλαμβάνει αυτοκίνητα, καθώς και ένα νοτιοκορεατικό ταμείο 350 δις. δολαρίων για αμερικανικές επενδύσεις, συμπεριλαμβανομένης της ενέργειας και της ναυπηγικής. Όπως και με την Ιαπωνία, οι αμερικανικές επενδύσεις θα κατευθύνονται από τον Τραμπ, δήλωσε ο πρόεδρος. Και για τα δύο ταμεία, το 90% των κερδών θα επιστρέφει στις ΗΠΑ, δήλωσε ο υπουργός Εμπορίου Χάουαρντ Λούτνικ σε μια ανάρτηση στο X.
Συμφωνίες βρίσκονται στα σκαριά για την Ταϊλάνδη και την Καμπότζη, αφού συμφώνησαν σε κατάπαυση του πυρός τη Δευτέρα, ενισχύοντας τον στόχο του Τραμπ να προβάλει εαυτόν ως παγκόσμιου ειρηνοποιού. Επίσης, συντάσσεται μία συμφωνία με την Ταϊβάν, καθώς οι δύο πλευρές κατέληξαν σε «ένα ορισμένο βαθμό συναίνεσης», δήλωσε ένας εκπρόσωπος στην Ταϊπέι. Ο πρωθυπουργός της Μαλαισίας Ανουάρ Ιμπραχίμ δήλωσε ότι ο Τραμπ του έχει πει ότι θα ανακοινώσει δασμό την Παρασκευή.
Εν τω μεταξύ, ο Καναδός πρωθυπουργός Μαρκ Κάρνεϊ δήλωσε την Τετάρτη ότι οι συνομιλίες με τις ΗΠΑ ενδέχεται να μην ολοκληρωθούν μέχρι την προθεσμία του Τραμπ. Οι προοπτικές για μια καλύτερη συμφωνία μειώθηκαν περαιτέρω όταν ο Τραμπ δημοσίευσε στο Truth Social ότι η απόφαση του Καναδά να υποστηρίξει την παλαιστινιακή κρατική υπόσταση «θα μας δυσκολέψει πολύ να συνάψουμε μια εμπορική συμφωνία μαζί τους».
Ο Τραμπ έστειλε επιστολή στην Οττάβα απειλώντας την με δασμούς 35% σε όλα τα καναδικά προϊόντα που δεν καλύπτονται από την εμπορική συμφωνία ΗΠΑ-Καναδά-Μεξικού, εάν οι δύο χώρες δεν καταλήξουν σε συμφωνία έως την 1η Αυγούστου. Σημειώνεται ότι νωρίτερα την Πέμπτη, ο Τραμπ δεσμεύτηκε ότι δεν θα αυξήσει τους δασμούς στο Μεξικό από το 25% για 90 ημέρες προκειμένου να δώσει χρόνο στις εμπορικές διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο χωρών.
Ο Καναδάς είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος των ΗΠΑ μετά το Μεξικό και ο μεγαλύτερος αγοραστής αμερικανικών αγαθών. Αγόρασε πέρυσι αμερικανικά αγαθά αξίας 349 δισ. δολαρίων και εξήγαγε στις ΗΠΑ αγαθά αξίας 412,7 δις. δολαρίων, σύμφωνα με στοιχεία της αμερικανικής στατιστικής υπηρεσίας.
Ωστόσο, το πιο ευνοϊκό μέχρι στιγμής πλαίσιο συμφωνίας έχει εξασφαλιστεί από τη Βρετανία, η οποία πέτυχε δασμό 10%, τον χαμηλότερο από τους μεγάλους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ. Η Βρετανία μπορεί να εξάγει 100.000 αυτοκίνητα ετησίως με δασμό 10%, με τα επιπλέον οχήματα να υπόκεινται σε ένα συντελεστή 25%. Επίσης, η βιομηχανία αλουμινίου και χάλυβα της Βρετανίας θα μπορεί να εξάγει χωρίς δασμούς.
Πολλές χώρες χωρίς συμφωνία
Οι εξελίξεις αυτές λαμβάνουν χώρα την παραμονή της προθεσμίας της 1ης Αυγούστου, όταν ο Λευκός Οίκος απείλησε με αμοιβαίους δασμούς τις χώρες που δεν έχουν συνάψει διμερείς συμφωνίες, που είναι άλλωστε και οι περισσότερες. Ο Τραμπ έχει δηλώσει ότι οι δασμολογικοί συντελεστές παγκοσμίως θα κυμαίνονται από 15% έως 50% - εφαρμόζοντας πολιτικές που πιστεύει ότι θα φέρουν την παραγωγή στις ΗΠΑ και θα αυξήσουν τα έσοδα της κυβέρνησης, δίνοντάς του παράλληλα τεράστια μόχλευση στις χώρες των οποίων οι εξαγωγές εξαρτώνται από τους Αμερικανούς καταναλωτές.
«Σήμερα έχουμε μια πληθώρα λεπτομερειών και ισχύει η παλαιά παροιμία: "δεν μπορείς να δεις το δάσος από τα δέντρα"», δήλωσε στο Bloomberg ο Ρομπ Σουμπάραμαν, επικεφαλής οικονομολόγος της Nomura Holdings. «Κάνοντας ένα βήμα πίσω, ο Τραμπ έχει σε γενικές γραμμές υλοποιήσει τις απειλές του για δασμολογικούς συντελεστές. Αυτή τη στιγμή γίνεται απλώς πολύς θόρυβος».
Οι περισσότερες χώρες εξακολουθούν να μην έχουν εμπορική συμφωνία, και οι βασικές λεπτομέρειες είναι ελάχιστες για όσες έχουν μια - συμπεριλαμβανομένων πιθανών εξαιρέσεων, επενδυτικών υποσχέσεων και πιθανών αλλαγών. Η αβεβαιότητα και η σύγχυση εν μέσω της μακράς εφαρμογής της νέας εμπορικής εντολής του Τραμπ έχουν ήδη πλήξει την παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη και έχουν επιβαρύνει τις επενδύσεις, παρότι οι αγορές παραμένουν αισιόδοξες.
«Αυτές οι συμφωνίες δίδουν μάχη με τον χρόνο και αυτό δεν είναι πραγματικά καλό σημάδι», δήλωσε στο Bloomberg η Αλίσια Γκαρσία Χερέρο, επικεφαλής οικονομολόγος για την Ασία-Ειρηνικό στη Natixis. Η προσέγγιση αυτή ωθεί τις χώρες σε μια συμφωνία για την αποφυγή δυνητικά υψηλότερων δασμών, αλλά θα μπορούσε να καταλήξει να κοστίσει περισσότερο στις οικονομίες τους, είπε.
Οι δασμοί ανά κλάδο
Ο Τραμπ σόκαρε επίσης τις αγορές με τους νέους δασμολογικούς κανόνες για τον χαλκό, βυθίζοντας τις τιμές στη Νέα Υόρκη σε επίπεδα ναδίρ, αφού εξαιρέθηκαν οι πιο ευρέως διακινούμενες μορφές του μετάλλου από τους δασμούς 50%.
Ο δασμός αυτός είναι αντίστοιχος με το δασμό 50% στο χάλυβα και στο αλουμίνιο, από τον οποίο έχει ζητήσει να εξαιρεθεί και η ΕΕ, χωρίς κάποιο αποτέλεσμα επί του παρόντος.
Είχε προηγηθεί ο δασμός 25% στα αυτοκίνητα και ανταλλακτικά, ενώ ήδη βρίσκονται σε εξέλιξη έρευνες για την επιβολή δασμών στους ημιαγωγούς και στα φάρμακα. Ο υπουργός Εμπορίου Χάουαρντ Λούτνικ έχει ήδη δηλώσει ότι θα γίνουν για τους κλάδους αυτούς ανακοινώσεις τις επόμενες δύο εβδομάδες. Ο Τραμπ έχει απειλήσει με δασμούς ακόμη και 200% στα φάρμακα, εάν οι φαρμακοβιομηχανίες δεν μεταφέρουν τις δραστηριότητές τους στις ΗΠΑ.
Την ίδια στιγμή, οι Αμερικανοί καταναλωτές και οι μικρές επιχειρήσεις σύντομα θα αντιμετωπίσουν υψηλότερο κόστος στις αποστολές, καθώς ο Τραμπ ανακοίνωσε ότι οι δασμοί θα ισχύουν από τις 29 Αυγούστου σε de minimis αποστολές ή εισαγωγές κάτω των 800 δολαρίων. Με αυτή την αλλαγή στοχεύει στους κινεζικούς online ομίλους λιανικής, όπως Temu και Shein, που αποστέλλουν προϊόντα απευθείας.
Η κατάσταση μεταξύ ΗΠΑ - Κίνας
Εν τω μεταξύ, η ατμόσφαιρα μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας παραμένει ευνοϊκή. Μιλώντας στον Λευκό Οίκο την Τετάρτη, ο Τραμπ δήλωσε ότι οι ΗΠΑ θα έχουν μια «πολύ δίκαιη συμφωνία με την Κίνα». Οι συνομιλίες αυτή την εβδομάδα στη Σουηδία ενίσχυσαν την εμπιστοσύνη μεταξύ των δύο πλευρών και αύξησαν τις πιθανότητες για επίλυση οικονομικών διαφορών μέσω συζητήσεων, ανέφερε η επίσημη εφημερίδα του Κομμουνιστικού Κόμματος.
Ο Υπουργός Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ εξέφρασε σήμερα την πεποίθηση ότι οι ΗΠΑ και η Κίνα βρίσκονται καθ' οδόν για εμπορική συμφωνία καθώς πλησιάζει η κρίσιμη προθεσμία της 12ης Αυγούστου για τους δασμούς.
«Πιστεύω ότι έχουμε τα απαραίτητα για μια συμφωνία», δήλωσε ο Μπέσεντ κατά τη διάρκεια συνέντευξής του στο CNBC. «Υπάρχουν ακόμη μερικές τεχνικές λεπτομέρειες που πρέπει να διευθετηθούν από την κινεζική πλευρά. Είμαι βέβαιος ότι θα γίνει, αλλά δεν είναι 100% έτοιμο».
Ο Μπέσεντ δεν παρείχε λεπτομέρειες για το πώς θα μοιάζει μια τελική συμφωνία με την Κίνα.Ωστόσο, τόνισε ότι δεν έχει συζητήσει ακόμη το θέμα με τον Τραμπ, σημειώνοντας ότι οι δύο πλευρές διαπραγματεύτηκαν στη Στοκχόλμη για δύο ημέρες σε συνομιλίες που χαρακτήρισε «σκληρές». Ο Τραμπ έχει δηλώσει ότι θα πρέπει να υπογράψει προσωπικά οποιαδήποτε συμφωνία με την Κίνα.
Οι δύο πλευρές βρίσκονται επί του παρόντος σε ανακωχή σχετικά με τους δασμούς, αφού προηγουμένως είχαν επιβάλει επιθετικούς δασμούς η μία στην άλλη. Έχουν προθεσμία μέχρι τις 12 Αυγούστου για να καταλήξουν σε συμφωνία. Οι ΗΠΑ είχαν εφαρμόσει δασμούς 145% στις κινεζικές εισαγωγές, ενώ η Κίνα είχε απαντήσει με δασμό 125%. Από τότε, οι ΗΠΑ μείωσαν τον συντελεστή τους στο 30%, ενώ η Κίνα τον μείωσε στο 10%. Οι ΗΠΑ έχουν εκφράσει ανησυχία για την αγορά ιρανικού πετρελαίου από την Κίνα και την προμήθεια τεχνολογίας στη Ρωσία που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί στο πεδίο της μάχης.
