Tο 21ο πρώτο μέλος του ευρώ θα αποτελέσει η Βουλγαρία καθώς η Κομισιόν της έδωσε σήμερα το πράσινο φως για ένταξη στην Ευρωζώνη από τις αρχές του 2026.
Η Βουλγαρία έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο ως προς την οικονομική σύγκλιση με την Ευρωζώνη από το 2024, σύμφωνα με τις εκθέσεις σύγκλισης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της ΕΚΤ που περιγράφουν τον τρόπο με τον οποίο η οικονομία της Βουλγαρίας συνδυάζεται με την υπόλοιπη Ευρωζώνη. Το συμπέρασμα είναι ότι η Βουλγαρία πληροί τα επίσημα κριτήρια που απαιτούνται για την υιοθέτηση του νομίσματος, που χρησιμοποιείται τώρα από 347 εκατομμύρια Ευρωπαίους σε 20 χώρες.
Η υιοθέτηση του ευρώ από τη Βουλγαρία, μία χώρα με πληθυσμό 6,4 εκατομμυρίων, θα γίνει τρία χρόνια μετά την τελευταία διεύρυνση της Ευρωζώνης, όταν η Κροατία εντάχθηκε στην ομάδα του ενιαίου νομίσματος στις αρχές του 2023. Με την ένταξη της Βουλγαρίας στην Ευρωζώνη, μένουν εκτός του ευρώ μόνο έξι από τις 27 χώρες της ΕΕ: Σουηδία, Πολωνία, Τσεχική Δημοκρατία, Ουγγαρία, Ρουμανία και Δανία. Καμία από αυτές δεν έχει άμεσα σχέδια να υιοθετήσει το ευρώ είτε για πολιτικούς είτε επειδή δεν πληροί τα απαιτούμενα οικονομικά κριτήρια.
Το οικονομικό αποτύπωμα
To κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Βουλγαρίας διαμορφώνεται στα 24.200 ευρώ, κατά πολύ χαμηλότερα από το μέσο όρο της ΕΕ των 37.600 ευρώ, εκπροσωπώντας το 0,6% του συνολικού ΑΕΠ της ΕΕ, με βάση στοιχεία του 2024.
O ρυθμός ανάπτυξης επιταχύνθηκε από 1,9% το 2023 σε 2,8% πέρυσι, με κατευθυντήρια δύναμη την ιδιωτική κατανάλωση, η οποία με τη σειρά της υποστηρίχθηκε από τους υψηλότερους πραγματικούς μισθούς, τη βελτίωση της αγοράς εργασίας και τα αυξανόμενα κοινωνικά επιδόματα. Για φέτος, ο ρυθμός ανάπτυξης προβλέπεται να επιβραδυνθεί στο 2%.
Ο ετήσιος πληθωρισμός αυξήθηκε στο 3,5% τον Απρίλιο από 2,4% την αντίστοιχη περυσινή περίοδο, ενώ η ανεργία βαίνει μειούμενη. Οι εξαγωγές παραμένουν στάσιμες εν μέσω εξασθενημένης ζήτησης στις βασικές αγορές της ΕΕ, ειδικά στη Γερμανία. Αντίθετα, οι εισαγωγές αυξήθηκαν περισσότερο του αναμενομένου το 2024, γεγονός που αποδίδεται στη μεγαλύτερη εγχώρια κατανάλωση.
Η Βουλγαρία προσπαθεί να μετατρέψει το νόμισμά της, το λεβ, σε ευρώ από τότε που εντάχθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2007. Αλλά μετά από μια τόσο μακρά αναμονή, πολλοί Βούλγαροι έχουν χάσει τον αρχικό ενθουσιασμό, με το 50% να είναι πλέον επιφυλακτικό απέναντι στο ευρώ, σύμφωνα με το Ευρωβαρόμετρο του Μαΐου. Μερικοί Βούλγαροι φοβούνται ότι η αλλαγή νομίσματος θα αυξήσει τις τιμές.
Η ένταξη στην Ευρωζώνη, εκτός από τη χρήση χαρτονομισμάτων και κερμάτων ευρώ, σημαίνει επίσης μια έδρα στο διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ. Η θετική σύσταση από την Κομισιόν σημαίνει επίσης ότι οι ηγέτες της ΕΕ θα πρέπει να την εγκρίνουν αργότερα τον Ιούνιο. Οι υπουργοί Οικονομικών της ΕΕ θα καθορίσουν στη συνέχεια την ισοτιμία μετατροπής του βουλγαρικού λεβ σε ευρώ τον Ιούλιο, αφήνοντας το υπόλοιπο του έτους στη χώρα για να προετοιμαστεί τεχνικά για τη μετάβαση.
Έκθεση σύγκλισης από ΕΚΤ
Η έκθεση της ΕΚΤ κρίνει ότι η Βουλγαρία εμπίπτει στις τιμές αναφοράς των κριτηρίων σύγκλισης και συμμορφώνεται με τις νομικές απαιτήσεις. Έχοντας συμμετάσχει στον μηχανισμό συναλλαγματικών ισοτιμιών (ΜΣΙ II) και στην τραπεζική ένωση από τις 10 Ιουλίου 2020, έχει κάνει ένα ακόμη βήμα προς την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση υπό δύσκολες οικονομικές συνθήκες. Η επίτευξη ενός περιβάλλοντος που ευνοεί τη βιώσιμη σύγκλιση στη Βουλγαρία απαιτεί οικονομικές πολιτικές προσανατολισμένες στη σταθερότητα και ευρείες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Αυτές οι πολιτικές συζητούνται λεπτομερέστερα στην έκθεση.
Στο κριτήριο σταθερότητας των τιμών, τον Απρίλιο του 2025, ο μέσος όρος του 12μηνου ρυθμού πληθωρισμού στη Βουλγαρία διαμορφώθηκε στο 2,7%, δηλαδή λίγο κάτω από την τιμή αναφοράς του 2,8%. Η τιμή αναφοράς βασίζεται στα τρία κράτη μέλη με τις καλύτερες επιδόσεις όσον αφορά τη σταθερότητα των τιμών, δηλαδή την Ιρλανδία (1,2%), τη Φινλανδία (1,3%) και την Ιταλία (1,4%), λαμβάνοντας υπόψη τον μέσο πληθωρισμό τους τους τελευταίους 12 μήνες και προσθέτοντας 1,5 ποσοστιαίες μονάδες.
Τον Απρίλιο, οι χώρες με τις καλύτερες επιδόσεις ήταν η Γαλλία με 0,9%, η Κύπρος με 1,4% και η Δανία με 1,5%.
Ως προς το δημοσιονομικό κριτήριο, η Βουλγαρία δεν έχει υπαχθεί σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος από το 2012. Το έλλειμμα του προϋπολογισμού της γενικής κυβέρνησης της χώρας διαμορφώθηκε στο 3% του ΑΕΠ το 2024, δηλαδή στο επίπεδο της τιμής αναφοράς 3%. Ο λόγος του ακαθάριστου χρέους της γενικής κυβέρνησης προς το ΑΕΠ ανήλθε στο 24,1%, δηλαδή πολύ κάτω από την τιμή αναφοράς 60%, και βρίσκεται πολύ κάτω από το 60% του ΑΕΠ τα τελευταία 20 χρόνια.
Αναφορικά με το κριτήριο της συναλλαγματικής ισοτιμίας, το βουλγαρικό λεβ συμμετείχε στον ΜΣΙ II κατά την διετή περίοδο αναφοράς από 20 Μαΐου 2023 έως 19 Μαΐου 2025. Το νόμισμα δεν παρουσίασε καμία απόκλιση από την κεντρική ισοτιμία των 1,95583 λεβ ανά ευρώ. Η Βουλγαρία έχει ολοκληρώσει σχεδόν όλες τις δεσμεύσεις της μετά την ένταξή της στον ΜΣΙ II, αλλά απαιτείται περαιτέρω πρόοδος για την αντιμετώπιση των εκκρεμών ελλείψεων στον τομέα της καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της καταπολέμησης της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.
Τα μακροπρόθεσμα επιτόκια στη Βουλγαρία διαμορφώθηκαν κατά μέσο όρο στο 3,9% κατά την περίοδο αναφοράς από τον Μάιο του 2024 έως τον Απρίλιο του 2025 και, ως εκ τούτου, ήταν κάτω από την τιμή αναφοράς 5,1% για το κριτήριο σύγκλισης των επιτοκίων.
Σχετικά με τη συμβατότητα της εθνικής νομοθεσίας, η βουλγαρική νομοθεσία είναι συμβατή με τις Συνθήκες και το Καταστατικό του ΕΣΚΤ, όπως απαιτείται από το Άρθρο 131 της Συνθήκης.
Δεν θέλουν όλοι την ένταξη στο Ευρώ
Ωστόσο, η απόφαση ένταξης στο ευρώ δεν ήρθε χωρίς αντιδράσεις στη Βουλγαρία. Με ορισμένους να φοβούνται ότι η αλλαγή νομίσματος θα αυξήσει το κόστος, ο πληθυσμός είναι διχασμένος σχετικά με την κίνηση.
Οι ρυθμιστικές αρχές κατά του ανταγωνισμού και της προστασίας των καταναλωτών δεσμεύτηκαν να εντείνουν τις προσπάθειές τους την περασμένη εβδομάδα για να αποτρέψουν τις κερδοσκοπικές αυξήσεις των τιμών.
Εκατοντάδες συγκεντρώθηκαν την Τετάρτη στη Σόφια για να υπερασπιστούν το λεβ, με την υποστήριξη του εθνικιστικού κόμματος Αναβίωσης, το οποίο έχει επανειλημμένα ζητήσει δημοψήφισμα σε μια προσπάθεια να καθυστερήσει την ένταξη επ' αόριστον. Χιλιάδες είχαν επίσης διαμαρτυρηθεί το Σάββατο. Ο Ρούμεν Ράντεφ, ο πρόεδρος της Βουλγαρίας, γνωστός για τη φιλορωσική του στάση, αμφισβήτησε την απόφαση.
«Η διασφάλιση της διαφάνειας των τιμών και η καταπολέμηση των καταχρηστικών αυξήσεων των τιμών θα απαιτήσει ιδιαίτερη προσπάθεια», δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου ο Επίτροπος Οικονομικών της ΕΕ, Βάλντις Ντομπρόβσκις.
