Η πολυαναμενόμενη νομοθετική ρύθμιση για την προσαρμογή των πολεοδομικών κινήτρων του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ν. 4067/2012) κατατέθηκε από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας σώζοντας πολλές οικοδομικές άδειες που είχαν παγώσει ή είχαν ακυρωθεί λόγω της αμφισβητούμενης χρήσης των μπόνους δόμησης, δηλαδή των προσαυξήσεων σε τετραγωνικά και ύψος ως αντιστάθμισμα σε εργασίες ενεργειακής αναβάθμισης και δημιουργίας χώρων πρασίνου.
Ορόσημο για την υλοποίηση των οικοδομικών αδειών αποτελεί η 11η Δεκεμβρίου 2024. Πλέον, όπως προβλέπει η συγκεκριμένη ρύθμιση, η μόνη περίπτωση να γίνει από εδώ και στο εξής χρήση αντίστοιχων μπόνους δόμησης είναι σε οικισμούς και δήμους όπου τέτοιες προβλέψεις εντάσσονται στα και Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΤΠΣ – ΕΠΣ) μέσω των οποίων οι μελετητές μπορούν να καθορίσουν, κατόπιν επιστημονικής τεκμηρίωσης, ειδικές ζώνες κινήτρων. Από την άλλη, δεδομένου ότι στόχος του ΥΠΕΝ είναι να μην αδικηθούν όσοι ήδη έχουν ξεκινήσει οικοδομικές εργασίες πριν από την 11η Δεκεμβρίου 2024 ή όσοι αντιμετώπισαν ακύρωση της οικοδομικής άδειας ή έβγαλαν οικοδομική άδεια αλλά δεν πρόλαβαν να ολοκληρώσουν τον φέροντα οργανισμό του κτιρίου, υπάρχει πρόβλεψη να παραμείνουν σε ισχύ οι οικοδομικές άδειες καθώς και τα μπόνους. Πρόκειται για τρεις διαφορετικές περιπτώσεις οι οποίες πρέπει να πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια.
Πρώτον, οι οικοδομικές άδειες οι οποίες ξεκίνησαν να εκτελούνται πριν από τις 11/12/2024 και αποδεδειγμένα έχουν εκτελεστεί οικοδομικές εργασίες αποτελούν την πιο εύκολη περίπτωση καθώς αυτές συνεχίζουν κανονικά χωρίς αναθεώρηση ή οικονομική επιβάρυνση ενώ τους παρέχεται πλέον και η δυνατότητα αναθεώρησης της άδειας, εφόσον το επιθυμούν, χωρίς οικονομική επιβάρυνση (φόρους, παράβολα, εισφορές, κρατήσεις). Η δεύτερη κατηγορία περιλαμβάνει τις οικοδομικές άδειες που εκδόθηκαν πριν από τις 11/12/2024 χωρίς να έχουν ξεκινήσει οικοδομικές εργασίες (π.χ εκσκαφές). Σε αυτή την περίπτωση, δεν χάνουν το δικαίωμα δόμησης αλλά χάνουν τα μπόνους και για το λόγο αυτό καλούνται να αναθεωρήσουν την οικοδομική τους άδεια προκειμένου να απαλειφθούν τα κίνητρα και οι προσαυξήσεις. Η τρίτη περίπτωση αφορά σε που είχαν ξεκινήσει οικοδομικές εργασίες έως τη συγκεκριμένη ημερομηνία αλλά αντιμετωπίζουν αιτήσεις ακύρωσης ή άδειες που έχουν ήδη ακυρωθεί οι οποίες μπορούν να υλοποιηθούν κάνοντας χρήση των μπόνους δόμησης εφόσον καταβληθεί ένα περιβαλλοντικό τέλος. Στην τέταρτη κατηγορία υπάγονται άδειες έργων που αξιοποιούν χρηματοδοτικά εργαλεία (ΕΣΠΑ, Ταμείο Ανάκαμψης) για τις οποίες θα ισχύει επίσης το περιβαλλοντικό τέλος.
Στο ίδιο πλαίσιο προβλέπεται και μια ειδική κατηγορία η οποία αφορά σε άδειες που εντάσσονται σε ειδικά χωρικά σχέδια αναπτυξιακού χαρακτήρα, διατηρητέα κτίρια και μνημεία, τα οποία θα μπορούν να κάνουν χρήση των ευνοϊκών όρων του ΝΟΚ και ταυτόχρονα θα εξαιρούνται και του περιβαλλοντικού ισοδυνάμου.
Οι αναθεωρήσεις των οικοδομικών αδειών δεν θα είναι χωρίς κόστος
Η ρύθμιση του ΥΠΕΝ για το ΝΟΚ ορίζει την ανάγκη αναθεώρησης οικοδομικών αδειών στις περιπτώσεις που έχουν εκδοθεί πριν από τις 11/12/204 αλλά δεν έχουν ξεκινήσει οικοδομικές εργασίες ή σε περιπτώσεις που αντιμετωπίζουν αιτήσεις ακύρωσης ακόμη και σε περιπτώσεις που οι άδειες έχουν ακυρωθεί. Σύμφωνα με το ΥΠΕΝ, στις περιπτώσεις αυτές δεν καταβάλλονται άλλοι φόροι, παράβολα, εισφορές ή κρατήσεις για τις αναθεωρήσεις αυτές. Οι εν λόγω αναθεωρήσεις διενεργούνται από τις αρμόδιες Υπηρεσίες Δόμησης ανέξοδα, χωρίς καθυστερήσεις και κατά προτεραιότητα.
Παρ’ όλα αυτά, η αναθεώρηση μιας οικοδομικής άδειας περιλαμβάνει εκ νέου την εμπλοκή μηχανικού (αρχιτεκτονική, στατική και ηλεκτρομηχανολογική μελέτη) ο οποίος θα κληθεί να βγάλει νέα άδεια. Το κόστος αυτό θα πρέπει να το καλύψει ο ενδιαφερόμενος, δηλαδή ο ιδιοκτήτης του ακινήτου ή ο κατασκευαστής κλπ.
