Ροή
Στα 450 εκατομμύρια ευρώ ανέρχεται το κόστος των αναγκαίων έργων που θα κάνουν πραγματικότητα τον λεγόμενο «Κάθετο Διάδρομο» φυσικού αερίου, σύμφωνα με πληροφορίες του insider.gr. Με τα έργα αυτά, θα αναβαθμιστούν τα συστήματα μεταφοράς των εμπλεκόμενων χωρών, ώστε να επιτραπεί η απρόσκοπτη μεταφορά αερίου από τον Νότο προς τον Βορρά, με σημείο αφετηρίας την Ελλάδα και κατάληξη μέχρι την Ουκρανία (για τον ανατολικό κλάδο του «Διαδρόμου») και τη Σλοβακία (για τον δυτικό κλάδο).
Υπενθυμίζεται ότι ο «Κάθετος Διάδρομος» διευρύνθηκε επίσημα την Παρασκευή, 19 Ιανουαρίου, με την υπογραφή Μνημονίου Κατανόησης (MoU) για την ένταξη τριών ακόμη χωρών, δηλαδή της Μολδαβίας, της Ουκρανίας και της Σλοβακίας. Η υπογραφή έγινε στην Αθήνα, στο περιθώριο της Υπουργικής Συνδιάσκεψης του CESEC (Central and South Eastern Europe Energy Connectivity).
Ήδη στην πρωτοβουλία του Vertical Corridor συμμετείχαν τέσσερις χώρες, η Ελλάδα, η Βουλγαρία, η Ρουμανία και η Ουγγαρία. Επίσης, λαμβάνουν μέρος η Gastrade, φορέας λειτουργίας και διαχείρισης του FSRU Αλεξανδρούπολης, και η κοινοπραξία ICGB που διαχειρίζεται το Διασυνδετήριο Αγωγό Ελλάδας-Βουλγαρίας (IGB).
Οι δύο κλάδοι του «Διαδρόμου»
Κύριος «κορμός» του Vertical Corridor είναι ο άξονας Ελλάδα, Βουλγαρία, Ρουμανία. Στη συνέχεια, ακολουθούν δύο κλάδοι, ο δυτικός (Ρουμανία, Ουγγαρία, Σλοβακία) και ο ανατολικός (Ρουμανία, Μολδαβία, Ουκρανία). Αξίζει να σημειωθεί ότι ο ΔΕΣΦΑ έχει ήδη δρομολογήσει σχεδόν το σύνολο των απαιτούμενων αναβαθμίσεων στο ελληνικό σύστημα μεταφοράς αερίου, ώστε να ενισχύσει τις εξαγωγικές του δυνατότητες και, με αυτό τον τρόπο, αέριο που εισάγεται στη χώρα μας να μπορεί να διακινηθεί μέσω του «Διαδρόμου».
Έτσι, στην περίπτωση της χώρας μας, θα απαιτηθεί μία πολύ μικρή επένδυση, για την αναβάθμιση του νέου Σταθμού Συμπίεσης στην Κομοτηνή. Αντίθετα, πολλαπλάσια κεφάλαια, της τάξης των 300 εκατ., θα χρειαστούν για την όδευση από τη Βουλγαρία μέχρι την Ουκρανία, με την υλοποίηση έργων αναβάθμισης των συστημάτων μεταφοράς σε Βουλγαρία, Ρουμανία, Μολδαβία και Ουκρανία.
Η υλοποίηση αυτών των έργων θα επιτρέψει τη μεταφορά 10 δισ. κυβικών μέτρων (bcm) τον χρόνο, από την Ελλάδα μέχρι την Ουκρανία. Αυτή τη στιγμή, η μεταφορική ικανότητα αγγίζει τα 2 bcm. Επίσης, επιπλέον 150 εκατ. θα απαιτηθούν για τον ανατολικό κλάδο, καθώς θα χρειαστεί να κατασκευαστεί ένας νέος διασυνδετήριος αγωγός Ρουμανίας – Ουγγαρίας.
Στόχος η κάλυψη του 50% από την Ε.Ε.
Όπως έχει γράψει το Insider.gr, στο πλαίσιο υλοποίησης των παραπάνω επενδύσεων, οι Διαχειριστές των μελών της πρωτοβουλίας θα πραγματοποιήσουν συγχρονισμένα, τον Ιούλιο του 2024, δεσμευτικό market test για την κατανομή δυναμικότητας στα μεταξύ τους σημεία διασύνδεσης. Στη συνέχεια, βάσει του ενδιαφέροντος των χρηστών, θα προσδιορίσουν τα κατάλληλα έργα αναβάθμισης, που είναι απαραίτητα για την ικανοποίηση της ζήτησης κατά μήκος της διαδρομής του Vertical Corridor.
Μάλιστα, από τον φθινόπωρο τα μέλη της πρωτοβουλίας συνεργάζονται στενά, ώστε να ιεραρχήσουν τα υποψήφια έργα σε κάθε σύστημα μεταφοράς, τα οποία χρειάζονται για να υλοποιηθεί ο Κάθετος Διάδρομος. Η συνεργασία αυτή συνεχίστηκε και εντατικοποιήθηκε στην Υπουργική Διάσκεψη στην Αθήνα, με τη συμμετοχή πλέον και των τριών νέων Διαχειριστών, των χωρών που εντάχθηκαν στην πρωτοβουλία.
Ωστόσο, όλες οι εμπλεκόμενες χώρες πλην της Ελλάδας -η οποία δεν θα χρειαστεί να «τρέξει» νέες επενδύσεις αναβάθμισης- εκτιμούν ότι προϋπόθεση για την υλοποίηση του «Κάθετου Διαδρόμου» είναι να υπάρξει χρηματοδοτική στήριξη από την Ε.Ε. Πιο συγκεκριμένα, ανεβάζουν στο 50% του συνολικού προϋπολογισμού, το ποσό που θα πρέπει να καλυφθεί από ευρωπαϊκά κονδύλια.
Πολιτική δέσμευση της Κομισιόν έως τον Μάρτιο
Στην περίπτωση των κρατών-μελών της Ε.Ε., τα κονδύλια αυτά θα μπορούσαν να προέλθουν από την ένταξη των έργων αναβάθμισης στα σχέδια του REPowerEU, που έχουν εντάξει οι χώρες στα Εθνικά Σχέδια Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Επίσης, μία διαφορετική πηγή προέλευσης θα μπορούσε να είναι το Ταμείο Εκσυγχρονισμού (Modernisation Fund).
Αν και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι καταρχάς αρνητική στη στήριξη νέων επενδύσεων σε ορυκτά καύσιμα (όπως είναι το φυσικό αέριο) τα υπόλοιπα 6 κράτη της πρωτοβουλίας θεωρούν ότι για το συγκεκριμένο πρότζεκτ θα μπορούσε να δοθεί το «πράσινο φως», λόγω του ρόλου του στην ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας και την απεξάρτηση από τις ρωσικές εξαγωγές. Επίσης, οι υποδομές αυτές θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν στο μέλλον και για ανανεώσιμα αέρια.
Στόχος είναι να εξασφαλίσουν πολιτική δέσμευση προς αυτή την κατεύθυνση από την υφιστάμενη ηγεσία της Κομισιόν, μέχρι τον Μάρτιο. Κι αυτό γιατί, σε αντίθετη περίπτωση, οι επικείμενες ευρωεκλογές του Ιουνίου θα μετέθεταν τις όποιες αποφάσεις στις καλένδες. Μία πρώτη σχετική κρούση έγινε στην Υπουργική Συνδιάσκεψη του CESEC στην Αθήνα, όπου παρέστη η Επίτροπος Ενέργειας Κάντρι Σίμσον, χωρίς ωστόσο να υπάρξει κάποια ένδειξη για τις προθέσεις της Επιτροπής.
