Ροή
Η σημαντικότερη εμπορική οδός της Ευρώπης προς την Ασία, μέσω της Ερυθράς Θάλασσας και της Διώρυγας του Σουέζ, αποκλείεται από τους Χούθι στην Υεμένη - με τεράστιες συνέπειες. Η Ουάσινγκτον θέλει τώρα να εντείνει την εμπλοκή της στην περιοχή και εξετάζονται εκτεταμένα μέτρα από τον αμερικανικό στρατό.
Οι συνεχιζόμενες επιθέσεις των πολιτοφυλάκων Χούθι σε πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα έχουν διαταράξει σε μεγάλο βαθμό τη σημαντικότερη εμπορική οδό μεταξύ Ευρώπης και Ασίας. Τέσσερις από τις πέντε μεγαλύτερες ναυτιλιακές εταιρείες του κόσμου έχουν αναστείλει τα ταξίδια τους μέσω της Ερυθράς Θάλασσας.
Τη Δευτέρα, ο πετρελαϊκός κολοσσός BP ανακοίνωσε επίσης ότι δεν θα χρησιμοποιεί πλέον τη διαδρομή. Πενήντα πέντε πλοία έχουν εκτραπεί από τους ιδιοκτήτες τους και έχουν πάρει την πολύ μεγαλύτερη και πιο δαπανηρή διαδρομή γύρω από το νότιο άκρο της Αφρικής. Πολλά άλλα πλοία έχουν διακόψει προσωρινά το ταξίδι τους. Τα φορτηγά πλοία που έρχονται από την Ευρώπη αγκυροβολούν στο κεντρικό και βόρειο τμήμα της Ερυθράς Θάλασσας για να περιμένουν τις εξελίξεις. Πλοία που έρχονται από την Ασία αγκυροβολούν στα ανοικτά του Κόλπου του Άντεν στον Ινδικό Ωκεανό - επίσης υπό το φόβο επιθέσεων καθώς συνεχίζουν το ταξίδι τους μέσω του στενού Bab al-Mandeb.
Αργά το βράδυ της Δευτέρας, ώρα Γερμανίας, ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ Λόιντ Όστιν ανακοίνωσε την «Επιχείρηση Prosperity Guardian» ως απάντηση στις αυξανόμενες επιθέσεις - μια πρωτοβουλία ασφαλείας στην Ερυθρά Θάλασσα και τον Κόλπο του Άντεν, στην οποία, σύμφωνα με την ανακοίνωση, συμμετέχουν οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Μεγάλη Βρετανία, το Μπαχρέιν, ο Καναδάς και αρκετές ευρωπαϊκές χώρες. Η Γερμανία δεν περιλαμβάνεται στον κατάλογο. Η σημερινή αύξηση των επιθέσεων αποτελεί μια «διεθνή πρόκληση που απαιτεί συλλογική δράση», αναφέρεται στην ανακοίνωση του Όστιν.
Σύμφωνα με το κλαδικό περιοδικό «gCapitain», ορισμένες ναυτιλιακές εταιρείες είχαν ήδη αρχίσει συνομιλίες με το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών με την ελπίδα ότι θα δρομολογηθεί μια ναυτική αποστολή αυτού του είδους υπό την ηγεσία των ΗΠΑ για την παροχή προστασίας των νηοπομπών. Τις τελευταίες εβδομάδες, αμερικανικά, βρετανικά και γαλλικά πολεμικά πλοία έχουν επανειλημμένα αναχαιτίσει μη επανδρωμένα αεροσκάφη των Χούθι και πυραύλους που εκτοξεύτηκαν εναντίον εμπορικών πλοίων.
Ωστόσο, οι μονάδες που σταθμεύουν σήμερα στην Ερυθρά Θάλασσα δεν επαρκούν καθόλου για να εξασφαλίσουν την προστασία όλων των φορτηγών πλοίων. «Οι Χούθι διαθέτουν ένα γιγαντιαίο οπλοστάσιο αντιπλοϊκών πυραύλων», δήλωσε στο Economist ο ειδικός σε θέματα πυραύλων Φαμπιάν Χιντς από το Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών. Αυτό περιλαμβάνει πυραύλους με βεληνεκές έως και 800 χιλιόμετρα. Οι Χούθι οπλίζονται και χρηματοδοτούνται από το Ιράν, αναφέρει η Welt. Η Τεχεράνη έχει μεγάλη εμπειρία στην απειλή σημαντικών διεθνών εμπορικών οδών, όπως ο Αραβικός Κόλπος και τα Στενά του Ορμούζ.
Οι Χούθι προσποιούνταν επί μακρόν ότι θα επιτίθονταν μόνο σε πλοία που ταξίδευαν προς το Ισραήλ. Αλλά πολλοί από τους στόχους τους δεν είχαν καμία σχέση με το Ισραήλ ή είχαν μόνο μια πολύ ασαφή σχέση. Γίνεται ολοένα και πιο σαφές ότι οι Χούθι στοχεύουν να σταματήσουν εντελώς τη ναυσιπλοΐα μέσω της Ερυθράς Θάλασσας. Περίπου το δώδεκα τοις εκατό του παγκόσμιου εμπορικού όγκου και περίπου το 30 τοις εκατό του εμπορίου εμπορευματοκιβωτίων περνά από την Ερυθρά Θάλασσα και τη διώρυγα του Σουέζ.
Η εναλλακτική διαδρομή γύρω από το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας δεν είναι μόνο περίπου τρεις εβδομάδες μεγαλύτερη και συνεπώς πολύ πιο ακριβή, με σημαντικό αντίκτυπο στις αλυσίδες εφοδιασμού του κλάδου. Η εκτροπή των εμπορικών ροών από την αιγυπτιακή διώρυγα του Σουέζ θα σήμαινε επίσης τεράστια οικονομική ζημία για την Αίγυπτο, η οποία βρίσκεται ήδη σε οικονομική κρίση.
Οι επιθέσεις των Χούθι αποτελούν προφανώς μέρος μιας ιρανικής στρατηγικής έντασης στην περιοχή, η οποία περιλαμβάνει επίσης επιθέσεις της Χεζμπολάχ στο Ισραήλ και περίπου 100 επιθέσεις από υποστηριζόμενες από το Ιράν πολιτοφυλακές στη Συρία και το Ιράκ σε αμερικανικές βάσεις στην περιοχή. Μέχρι στιγμής, οι ΗΠΑ έχουν αντιδράσει μόνο πολύ επιφυλακτικά σε αυτό. Στην Ερυθρά Θάλασσα, για παράδειγμα, δεν έχουν εξαπολύσει κανένα αντίποινο κατά των Χούθι, αλλά μόνο έχουν αποκρούσει τις επιθέσεις τους.
Έχουν πραγματοποιήσει μόνο λίγα και περιορισμένα αντίποινα κατά των πολιτοφυλακών στη Συρία και το Ιράκ. Με αυτή την αμυντική τακτική, η κυβέρνηση Μπάιντεν ήθελε να αποτρέψει την εξάπλωση του πολέμου μεταξύ της Χαμάς και του Ισραήλ σε ολόκληρη την περιοχή. Οι επικριτές αυτής της πορείας, ωστόσο, λένε ότι οι Χούθι είδαν την αμερικανική αυτοσυγκράτηση μόνο ως κίνητρο για να επεκτείνουν τις επιθέσεις τους. Εν τω μεταξύ, ορισμένα κράτη της περιοχής τάσσονται επίσης υπέρ μιας πιο ισχυρής προσέγγισης.
Σύμφωνα με το Bloomberg, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα πιέζουν τις ΗΠΑ να ξεκινήσουν στρατιωτικές επιχειρήσεις κατά των Χούθι και να τους ξαναβάλουν στον αμερικανικό κατάλογο τρομοκρατών. Όπως αναφέρει το Politico, η συζήτηση στην Ουάσινγκτον μετατοπίζεται αυτή τη στιγμή. Η αμερικανική κυβέρνηση εξετάζει σοβαρά το ενδεχόμενο να επιτεθεί σε στρατιωτικούς στόχους των Χούθι, προκειμένου να δημιουργήσει αποτρεπτικό αποτέλεσμα και να σηματοδοτήσει ότι οι πολιτοφυλακές θα πρέπει να πληρώσουν το τίμημα αν συνεχίσουν να θέτουν σε κίνδυνο τη διεθνή ναυσιπλοΐα.
Σε κάθε περίπτωση, οι Αμερικανοί έχουν στείλει περισσότερες ναυτικές μονάδες στην Υεμένη. Δύο αντιτορπιλικά από τη Μεσόγειο κατευθύνονται προς το Bab al-Mandeb, ενώ ο στόλος γύρω από το αεροπλανοφόρο Dwight D. Eisenhower έχει τεθεί σε κίνηση από τον Αραβικό Κόλπο προς την Υεμένη. Το ερώτημα είναι τι θα μπορούσε να συνεισφέρει η Ευρώπη σε μια ναυτική αποστολή. Εξάλλου, τα εθνικά συμφέροντα και τα συμφέροντα ασφαλείας των Ευρωπαίων επηρεάζονται πολύ περισσότερο από την απώλεια της διαδρομής της Ερυθράς Θάλασσας από ό,τι εκείνα των Αμερικανών.
Το ΝΑΤΟ και η ΕΕ ανησυχούν όλο και περισσότερο για τις επιθέσεις με πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη από τις υποστηριζόμενες από το Ιράν πολιτοφυλακές Χούθι. Ωστόσο, η ΕΕ και το ΝΑΤΟ δεν σχεδιάζουν ακόμη συγκεκριμένα βήματα για να συμμετάσχουν στην επίλυση της σύγκρουσης. Εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης δήλωσε στη WELT ότι «το θέμα συζητείται μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ και με τους διεθνείς εταίρους μας». Ο εκπρόσωπος δεν θέλησε να δώσει περαιτέρω λεπτομέρειες.
Επέκταση της αποστολής της Αταλάντα;
Σύμφωνα με τη Welt, οι επιθέσεις εναντίον ευρωπαϊκών πλοίων θα συζητηθούν επίσης εντατικά εντός της ΕΕ αυτή την εβδομάδα, ενώ έχει προγραμματιστεί και συνάντηση με τον Ροτζέιρο Πάουλο Φιγκουέιρα Μάρτινς ντε Μπρίτο, τον διοικητή της στρατιωτικής επιχείρησης Atalanta της ΕΕ στον Κόλπο του Άντεν. Από το 2008 προστατεύει τις προμήθειες ανθρωπιστικής βοήθειας προς τη Σομαλία με ποικίλο αριθμό πλοίων, καταπολεμώντας την πειρατεία στα ανοικτά των ακτών της Σομαλίας - και βρίσκεται πολύ κοντά στην περιοχή της κρίσης.
Η νέα εντολή της Atalanta περιλαμβάνει ήδη την Ερυθρά Θάλασσα, παρόλο που η πραγματική επιχειρησιακή περιοχή βρίσκεται σε μεγάλο βαθμό στα ανοικτά της Σομαλίας στον Ινδικό Ωκεανό. Επομένως, είναι απολύτως πιθανό η τρέχουσα αποστολή της ΕΕ να συμπεριληφθεί στην παρακολούθηση της Ερυθράς Θάλασσας. Ωστόσο, η τρέχουσα εντολή προβλέπει μόνο την καταπολέμηση των πειρατών και όχι την άμυνα κατά πυραυλικών επιθέσεων από οιονεί κρατικούς φορείς όπως οι Χούθι.
Ταυτόχρονα, η ΕΕ επιδιώκει εδώ και αρκετούς μήνες στρατιωτική συνεργασία με την Αίγυπτο στην περιοχή, όπως ανέφερε η Welt am Sonttag στις αρχές Νοεμβρίου. Ο μακροπρόθεσμος στόχος είναι η λεγόμενη εταιρική σχέση ασφάλειας και άμυνας. Ως πρώτο βήμα, οι Ευρωπαίοι στρατιώτες θα κάνουν σύντομα ασκήσεις με τις αιγυπτιακές ναυτικές δυνάμεις. Ωστόσο, οι σκέψεις σχετικά με την πιθανή συμμετοχή της Αιγύπτου για την προστασία των ευρωπαϊκών πλοίων από τις επιθέσεις των Χούθι βρίσκονται ακόμη σε «πολύ πρώιμο στάδιο» και, όπως και άλλες επιλογές, εξετάζονται, σύμφωνα με ενημερωμένους διπλωματικούς κύκλους.
Το ΝΑΤΟ θέλει επίσης να περιμένει να δει πώς θα εξελιχθεί η κρίση στην Ερυθρά Θάλασσα. Σύμφωνα με εσωτερικές πηγές, θεωρητικά δεν αποκλείεται η Συμμαχία να εμπλακεί στην Ερυθρά Θάλασσα μεσοπρόθεσμα, ανάλογα με την εξέλιξη της κρίσης. Στο πλαίσιο αυτό αναφέρθηκε ρητά ότι η Διεθνής Δύναμη Βοήθειας για την Ασφάλεια (Isaf) διοικούνταν αρχικά από μεμονωμένες χώρες του ΝΑΤΟ κατά την ανάπτυξή της στο Αφγανιστάν, πριν η διοίκηση μεταφερθεί στο ΝΑΤΟ το 2003.
