Ροή
Σχέδιο δύο φάσεων επεξεργάζονται οι αρμόδιοι φορείς για την ενεργειακή «θωράκιση» της Κρήτης, πριν και μετά την ολοκλήρωση της ηλεκτρικής διασύνδεσης Αττική-Κρήτη από τον ΑΔΜΗΕ. Στόχος του σχεδίου είναι να καλυφθούν σε πρώτο στάδιο οι ανάγκες του νησιού σε ρεύμα μέχρι την έναρξη εμπορικής λειτουργίας του διασύνδεσης, δηλαδή μέχρι τα μέσα του 2025.
Για τη δεύτερη φάση (δηλαδή όταν το έργο «μπει στην πρίζα»), σκοπός είναι να βρεθεί η κατάλληλη φόρμουλα για τις back-up μονάδες που θα πρέπει να υπάρχουν σε ψυχρή εφεδρεία στην Κρήτη. Οι μονάδες αυτές θα διασφαλίσουν ότι δεν πρόκειται να ανακύψουν προβλήματα ηλεκτροδότησης, ακόμη και στο πιο ακραίο σενάριο βλαβών στις δύο ηλεκτρικές «λεωφόρους» που πλέον θα τη διασυνδέουν με το ηπειρωτικό δίκτυο. Υπενθυμίζεται ότι μέρος των τοπικών φορτίων καλύπτεται ήδη από την πρώτη διασύνδεση, το Κρήτη-Πελοπόννησος.
Nέα δεδομένα
Στο πλάνο αυτό θα ληφθούν υπόψη δύο δεδομένα για την ηλεκτροδότηση του νησιού, ξεκινώντας κατʼ αρχάς από το επικαιροποιημένο πλάνο αποπεράτωσης του Κρήτη-Αττική. Όπως έγραψε πρόσφατα το Insider.gr, το έργο αναμένεται να ολοκληρωθεί στο τέλος του 2024, ενώ η εμπορική του λειτουργία τοποθετείται στα μέσα του 2025.
Το αρχικό χρονοδιάγραμμα προέβλεπε την ολοκλήρωση στο τέλος του 2023, κάτι που δεν κατέστη εφικτό τόσο λόγω καθυστερήσεων στην αδειοδότηση των έργων, όσο και εξαιτίας των εμποδίων στην πρόοδο των κατασκευαστικών εργασιών, που προκάλεσαν τα μέτρα για την πανδημία.
Από την άλλη μεριά, θα συνυπολογισθεί η πρόθεση της ΔΕΗ να αποσύρει τα επόμενα χρόνια μέρος από το χαρτοφυλάκιο των πετρελαϊκών μονάδων που διατηρεί στην Κρήτη, όσο και στα υπόλοιπα μη διασυνδεδεμένα νησιά. Ο λόγος είναι πως πρόκειται για μονάδες αρκετά «γερασμένες», με συνέπεια να είναι δύσκολο να βρεθούν ανταλλακτικά όταν παρουσιάσουν βλάβη, ενώ έχουν πολύ χαμηλή απόδοση. Σύμφωνα με πληροφορίες του Insider.gr, η ΔΕΗ σχεδιάζει να αποσύρει από την Κρήτη δυναμικό 60 MW περίπου μέχρι και το 2025.
Οι «γραμμές άμυνας» για το 2024
Το σχέδιο θα κληθεί να καταρτίσει ο ΑΔΜΗΕ, στην αρμοδιότητα του οποίου βρίσκεται πλέον το σύστημα της Κρήτης, με την έγκριση της Ρυθμιστικής Αρχής και σε συντονισμό με το ΥΠΕΝ. Πρώτη προτεραιότητα του πλάνου θα είναι οι «γραμμές άμυνας» για το 2024, δηλαδή μέχρι να εκκινήσει η λειτουργία του Κρήτη-Αττική.
Η κρίσιμη περίοδος είναι το επόμενο καλοκαίρι, καθώς οι αιχμές φορτίου στα νησιά οφείλονται στην αύξηση της τουριστικής κίνησης, σε συνδυασμό με την άνοδο του υδραργύρου. Πάντως, θα εξεταστεί κατά πόσο η λύση που θα προκριθεί θα πρέπει να παραμείνει ενεργή και για τη θερινή περίοδο του 2025, για το ενδεχόμενο έστω και ολιγόμηνης καθυστέρησης της εμπορικής λειτουργίας της «μεγάλης» διασύνδεσης.
Με βάση τις πρώτες εκτιμήσεις, για να καλυφθεί και το πιο αρνητικό σενάριο, θα πρέπει να προστεθεί δυναμικό ισχύος 190 MW στο νησί – αν και το νούμερο αυτό θα πρέπει να προσδιοριστεί με ακρίβεια από τον Διαχειριστή.
Κριτήριο ο χρόνος
Πέρα από την ανάληψη των σχετικών διαδικασιών από τη ΔΕΗ, εναλλακτικές λύσεις θα ήταν να «ενεργοποιηθούν» οι άδειες παραγωγής για θερμικές μονάδες στην Κρήτη, που διαθέτουν η Motor Oil (για δημιουργία μονάδας 120 MW με καύσιμο υγραέριο) και η ΗΡΩΝ (για μεταφορά της μονάδας αερίου ΗΡΩΝ Ι ισχύος 147 ΜW που βρίσκεται στη Βοιωτία).
Βασικό κριτήριο για τις άμεσες «γραμμές άμυνας» που θα προκριθούν θα αποτελέσουν τα στενά χρονικά περιθώρια μέχρι το επόμενο καλοκαίρι. Έτσι, αν κάποια από τις Motor Oil και ΗΡΩΝ μπορούν να διασφαλίσουν την έγκαιρη υλοποίησή της πρότασής τους, θα διενεργηθεί κλειστός διαγωνισμός, ώστε να προκριθεί η πιο οικονομική λύση το ταχύτερο δυνατό.
Σε αντίθετη περίπτωση, η ενίσχυση του απαιτούμενου δυναμικού θα ανατεθεί στη ΔΕΗ. Επομένως, η επιχείρηση θα αναλάβει να υλοποιήσει τα μέτρα που θα προκρίνει ο ΑΔΜΗΕ. Παράλληλα, ήδη βρίσκεται στα σκαριά η παράταση έως τα τέλη του 2025 του υβριδικού μοντέλου με το οποίο λειτουργεί η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας της Κρήτης, με την αποστολή σχετικού αιτήματος από τη χώρα μας στην Κομισιόν.
Η λύση μακράς διάρκειας
Όσον αφορά τη μακροχρόνια λύση για το back-up δυναμικό στο νησί, το πρώτο βήμα θα γίνει με τον ακριβή προσδιορισμό από τον ΑΔΜΗΕ των απαιτούμενων αναγκών. Όπως αναφέρεται στο Πρόγραμμα Ανάπτυξης 2024-2033 του Διαχειριστή, από την κοινή Ομάδα ΑΔΜΗΕ-ΔΕΔΔΗΕ προέκυψε η ανάγκη διατήρησης κατ’ ελάχιστον 200 MW συμβατικής ισχύος σε καθεστώς
εφεδρείας εκτάκτων αναγκών.
Όμως, για την πλήρη κάλυψη του φορτίου στο δυσμενέστερο ενδεχόμενο της πλήρους απώλειας της διασύνδεσης Κρήτη-Αττική, ιδίως αν συμβεί σε περίοδο υψηλού φορτίου συνδυαστικά
με χαμηλή παραγωγή ΑΠΕ, ενδέχεται να απαιτηθεί και πρόσκαιρη λειτουργία έως και 400 MW συμβατικής ισχύος. Παράλληλα ωστόσο ο ΑΔΜΗΕ συμπληρώνει πως τα μεγέθη αυτά μπορεί σταδιακά να βαίνουν μειούμενα, ανάλογα με το βαθμό ανάπτυξης των ΑΠΕ ή/και εγκατάστασης άλλων σταθμών (πχ υβριδικοί σταθμοί) στο νησί.
Με τον επακριβή καθορισμό των απαιτούμενων αναγκών, θα μπορεί να διενεργηθεί ανοικτή διαγωνιστική διαδικασία, για αυτές τις εφεδρείες εκτάκτων αναγκών. Παράλληλα, η ελληνική πολιτεία θα πρέπει να αποσαφηνίσει το μοντέλο αποζημίωσης για αυτές τις εφεδρείες, ώστε να διασφαλίζεται η οικονομική τους βιωσιμότητα καθώς θα παραμένουν σε επιφυλακή, για την κάλυψη τυχόν αναγκών σε ρεύμα του νησιού, σε περίπτωση βλαβών στις δύο διασυνδέσεις.
