Ροή
Ρεαλιστική είναι η αναθεώρηση του ετήσιου στόχου για το ΑΕΠ το 2021 προς τα πάνω, χωρίς να αποκλείεται ανάκαμψη “τύπου V”, εκτιμά στο Τριμηνιαίο Δελτίο του το Ελληνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο. Επισημαίνει πως οι πρόδρομοι δείκτες οικονομικής συγκυρίας (δείκτης οικονομικού κλίματος, δείκτης υπευθύνων προμηθειών στη μεταποίηση-PMI, κύκλος εργασιών στη βιομηχανία) προοιωνίζουν διατήρηση της θετικής μακροοικονομικής τάσης.
Δίνει έμφαση σημαντική πτώση της ανεργίας στο 15% τον Ιούνιο, σε ετήσια βάση, με παράλληλη αύξηση του εργατικού δυναμικού, αλλά και στην αύξηση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών κατά 446 εκατ. ευρώ (+6,3%) το πρώτο εξάμηνο του 2021. Επίσης αναφέρει πως παραμένει επίμονα υψηλό το απόθεμα ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων του ελληνικού ∆ημοσίου περί τα €2,3 δισ. ευρώ, αλλά και ενισχύονται οι πληθωριστικές πιέσεις, ενώ είναι κρίσιμο το επόμενο διάστημα για τις αγορές ομολόγων.
Θεωρεί πως το υψηλό απόθεμα καταθέσεων νοικοκυριών και επιχειρήσεων στα 164 δισ. ευρώ περίπου θα παίξει σημαντικό ρόλο στην ανάκαμψη.
Αναλυτικά, για το δημοσιονομικό αποτέλεσμα της Γενικής Κυβέρνησης, το επτάμηνο του 2021, σε ταμειακή βάση, αναφέρει πως το πρωτογενές έλλειμμα διαμορφώθηκε στα €9.551 εκατ. (5,6% του ΑΕΠ),έναντι €6.221 εκατ. (3,7% του ΑΕΠ) πέρυσι. Η διόγκωση του ελλείμματος οφείλεται, κυρίως, στην αύξηση των δαπανών λόγω των μεταβιβάσεων και επιδοτήσεων στο πλαίσιο των μέτρων αντιμετώπισης των επιπτώσεων της πανδημίας. Επιπλέον, επιβάρυνση στον προϋπολογισμό προκλήθηκε λόγω της αύξησης των δαπανών για εξοπλιστικά προγράμματα (+€1,3 δισ., περίπου). Τα φορολογικά έσοδα του επταμήνου, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΚΠ, αυξήθηκαν κατά €2.785 εκατ., σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2020. Η αύξηση αυτή οφείλεται, αφενός σε μεταθέσεις καταβολής φόρων όπως «τελών κυκλοφορίας», ΕΝΦΙΑ και Φόρου Εισοδήματος εντός του 2021, αντί για το 2020 και αφετέρου στην ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας συμπεριλαμβανομένης της σημαντικής βελτίωσης της τουριστικής κίνησης μετά τον Μάιο. Πάντως το έλλειμμα της ΓΚ δείχνει σημάδια σταθεροποίησης τους τελευταίους μήνες.
Εκτιμά πως το επόμενο διάστημα, εφόσον δεν υπάρξει σημαντική έξαρση του επιδημιολογικού φαινομένου, δεν αναμένεται μεγάλη επιβάρυνση του ταμειακού αποτελέσματος διότι:
α) οι δαπάνες που πραγματοποιήθηκαν πέρυσι μετά το επτάμηνο δεν θα επαναληφθούν στην ίδια έκταση και
β) η μείωση της αβεβαιότητας και η συνεπαγόμενη εξομάλυνση της οικονομικής δραστηριότητας θα επιτρέψει την αύξηση των εισπράξεων από φορολογικά έσοδα και ασφαλιστικές εισφορές, οι οποίες είχαν δεχτεί ισχυρό πλήγμα σωρευτικά τους τελευταίους οκτώ μήνες του 2020. «Υπό αυτό το πρίσμα είναι πολύ πιθανό το πρωτογενές έλλειμμα για το 2021 να παραμείνει εντός στόχου∙να μην ξεπεράσει δηλαδή το 7,2% του ΑΕΠ, όπως προβλέπεται στο Πρόγραμμα Σταθερότητας 2022-2024» αναφέρεται.
Ανάγκη για χαμηλό κόστος δανεισμού
Για τις αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων, αναφέρει πως ανεξάρτητα από τη διάρκειά τους, εξακολουθούν να βρίσκονται σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Το δεκαετές ομόλογο, την τρέχουσα περίοδο, τίθεται υπό διαπραγμάτευση στη δευτερογενή αγορά ομολόγων με απόδοση κοντά στο 0,8%, γεγονός ιδιαίτερα ευνοϊκό για το κόστος δανεισμού του ελληνικού Δημοσίου. Η διατήρηση χαμηλού κόστους δανεισμού κρίνεται ιδιαίτερα σημαντική, ειδικά αν ληφθούν υπόψη οι «πιεστικές» ανάγκες για τη χρηματοδότηση των δαπανών αντιμετώπισης των οικονομικών συνεπειών της πανδημίας, επισημαίνεται.
«Καθώς η οικονομική δραστηριότητα έχει σημειώσει σημαντική ανάκαμψη και αναμένεται περαιτέρω ενίσχυσή της, οι πληθωριστικές πιέσεις (ή ανησυχίες) πιθανώς να ενταθούν με πιθανό αποτέλεσμα την αύξηση των αποδόσεων των ελληνικών ομολόγων» αναφέρεται. Εξάλλου, το πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων από την ΕΚΤ (PEPP), από το οποίο επωφελείται και η Ελλάδα, έχει έκτακτο χαρακτήρα και αναμένεται να τερματιστεί, ενώ η συμπερίληψη των ελληνικών ομολόγων στα καθιερωμένα προγράμματα επαναγοράς θα εξαρτηθεί από το πόσο γρήγορα οι ελληνικοί τίτλοι θα επανέλθουν σε επενδυτική βαθμίδα…
Πρόβλημα οι οφειλές
Το απόθεμα των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων του ελληνικού Δημοσίου (συμπεριλαμβανομένων και των εκκρεμών επιστροφών φόρων), ανήλθε τον Ιούλιο σε €2.305 εκατ., καθώς παρατηρείται σημαντική αύξηση από τη αρχή του έτους. Η αύξηση αυτή αποδίδεται από το ΕΔΣ στη συσσώρευση επιπλέον ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων όλωντων υποτομέων της Γενικής κυβέρνησης(ΓΚ) και ιδιαίτερα των νοσοκομείων. Συγκεκριμένα, οι ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις των νοσοκομείων αυξήθηκαν από €502 εκατ. το Δεκέμβριο του 2020, σε €927 εκατ. τον Ιούλιο του 2021. Αναμένεται πάντως η σημαντική τους αποκλιμάκωση μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας συμψηφισμού των υποχρεώσεων μετα οφειλόμενα ποσά από τους μηχανισμούς αυτόματων επιστροφών και εκπτώσεων (clawback και rebate) κατά το β΄ εξάμηνο του έτους. Σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα, παρατηρήθηκε οριακή μείωση των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων της ΓΚ, κατά €40 εκατ. (€1.758 εκατ. από €1.798 εκατ.). Ωστόσο η εξέλιξη αυτή, υπολείπεται κατά πολύ του στόχου που είχε τεθεί για μεγάλη αποκλιμάκωσή τους ειδικά κατά το 1ο εξάμηνο του έτους. Έτσι, το χρονοδιάγραμμα για πλήρη εκκαθάριση των ληξιπρόθεσμων οφειλών, σημαντικό μέρος των οποίων προέρχεται από τα εκκρεμή αιτήματα συνταξιοδότησης (περίπου τα €450 εκατ.), έχει μετατεθεί για το τέλος του τρέχοντος έτους.
Για τις οφειλές ιδιωτών προς το κράτος αναφέρεται πως την περίοδο Ιανουαρίου-Ιουνίου 2021 η δημιουργία νέων ληξιπρόθεσμων απαιτήσεων ανήλθε σε €3.234 εκατ., σημαντικά υψηλότερη από την αντίστοιχη περυσινή περίοδο (€2.584 εκατ.). Η εξέλιξη αυτή αποδίδεται κυρίως στην εφαρμογή μέτρων για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας και συγκεκριμένα στην αναστολή είσπραξης βεβαιωμένων και ληξιπρόθεσμων οφειλών το β΄ τρίμηνο του 2020. Οι συνολικές εισπράξεις των ληξιπρόθεσμων απαιτήσεων του ελληνικού Δημοσίου ανήλθαν σε €2.030 εκατ. παρουσιάζοντας αύξηση κατά €100 περίπου εκατ. σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2020. Συγκριτικά με το α΄ εξάμηνο των ετών 2017-2019, οι επιδόσεις αυτές δείχνουν ότι υπάρχει σημαντική υστέρηση τόσο σε επίπεδο εισπράξεων, όσο και σε επίπεδο δημιουργίας νέου λήξιπρόθεσμου χρέους (με εξαίρεση το έτος 2019). Καθοριστικό για την βελτίωση των επιδόσεων αυτών θα είναι το β΄ εξάμηνο του έτους, με την προϋπόθεση ότι δεν θα ανασταλεί η ομαλή εξέλιξη της οικονομικής δραστηριότητας, ώστε να συνεχιστεί ο θετικός αντίκτυπος στο σκέλος των εσόδων
Για τις καταθέσεις επισημαίνεται πως το 2021 συνεχίστηκε η αυξητική πορεία τους, οι οποίες στο σύνολό τους ξεπέρασαν τα €164 δισ., τον Ιούλιο. Όσον αφορά στις καταθέσεις των νοικοκυριών, αυτές αυξήθηκαν κατά €5 δισ. από τις αρχές του έτους, ενώ αντίστοιχη αύξηση είχαν οι καταθέσεις των μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων. Την αύξηση των επιχειρηματικών καταθέσεων αλλά και των αποταμιεύσεων των νοικοκυριών συνεπικουρεί σε σημαντικό βαθμό η συνέχιση των ενισχύσεων και κυβερνητικών μεταβιβάσεων στην οικονομία. «Ο βαθμός αξιοποίησης των τραπεζικών καταθέσεων θα αποτελέσει κρίσιμο παράγοντα για την ταχύτητα ανάκαμψης της οικονομίας το επόμενο διάστημα» επισημαίνεται.
Εκτιμάται επίσης πως η θετική τάση των τουριστικών εισπράξεων τον Ιούνιο αναμένεται να ενισχυθεί σημαντικά τους επόμενους μήνες προσεγγίζοντας ακόμα περισσότερο τις εισπράξεις του 2019. Η εκτίμηση αυτή στηρίζεται στη σημαντική αύξηση της κίνησης επιβατών εξωτερικού, σύμφωνα με τα στοιχεία του διεθνούς αερολιμένα Αθηνών τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο, σε σχέση με πέρυσι, για τους οποίους δεν είναι επί του παρόντος διαθέσιμα τα στοιχεία των ταξιδιωτικών εισπράξεων από την Τράπεζα της Ελλάδος.
Οι πληθωριστικές πιέσεις
«Οι αντιπληθωριστικές τάσεις που αναπτύχθηκαν κατά το προηγούμενο έτος λόγω της πανδημίας και της μείωσης του ΦΠΑ από το 24% στο 13% σε διάφορες κατηγορίες αγαθών και υπηρεσιών, περιορίστηκαν σταδιακά εντός του 2021 με αποτέλεσμα την επανεμφάνιση θετικού πληθωρισμού το τελευταίο τρίμηνο» αναφέρεται. Συγκεκριμένα, η ποσοστιαία μεταβολή του Εναρμονισμένου Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (Εν.ΔΤΚ) σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του προηγούμενου έτους διαμορφώθηκε σε +0,6% τον Ιούνιο και +1,2% τον Αύγουστο του 2021. Εξαιρουμένης πάντως της ενέργειας, η μεταβολή του Εν.ΔΤΚ περιορίζεται σε +0,3%, στοιχείο που υποδηλώνει ότι ο παρατηρούμενος πληθωρισμός είναι σε μεγάλο βαθμό εισαγόμενος και οφείλεται στην αύξηση των διεθνών τιμών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου. Σε επίπεδο ευρωζώνης, ο πληθωρισμός έχει επανέλθει από την αρχή του έτους σε θετικό έδαφος και τον Ιούλιο η ποσοστιαία μεταβολή του Εν.ΔΤΚ ανήλθε σε +3%
