Ροή
Η πώληση του 50,1% των Ελληνικών Πετρελαίων (ΕΛΠΕ), της πιο κερδοφόρου επιχείρησης για το 2018, έπεσε στο «κενό» με τους υποψήφιους επενδυτές να μην εμφανίζονται στην πιο σημαντική φάση του διαγωνισμού, εκείνη της υποβολής δεσμευτικών προσφορών.
Το ΤΑΙΠΕΔ, το οποίο είχε προκηρύξει το διαγωνισμό, στη σχετική ανακοίνωση ανέφερε ότι «για λόγους που αφορούν στους ίδιους τους υποψήφιους επενδυτές και πρόσφατες εξελίξεις στο διεθνές περιβάλλον, οι οποίες επηρεάζουν τις κοινοπραξίες». Ωστόσο, παράγοντες της αγοράς, αποδίδουν την κατάληξη της ιδιωτικοποίησης σε ένα πιο σύνθετο πλέγμα παραγόντων, οι οποίο αφορούν στην πολιτική συγκυρία στην Ελλάδα, στη βούληση της τωρινής κυβέρνησης να αναλάβει το βάρος της πώλησης, στους όρους του διαγωνισμού σε τεχνικό, οικονομικό και θεσμικό επίπεδο και στην ορθότητα του εγχειρήματος.
Στα δύο επενδυτικά σχήματα τα οποία είχαν αρχικά εκδηλώσει ενδιαφέρον συμμετείχε η ελβετική Glencore σε κοινοπραξία με την αμερικανική Carlyle και η ολλανδική Vitol με την αλγερινή Sonatrach. Το πρόσφατο «βελούδινο» πραξικόπημα στην Αλγερία μπορεί να διαδραμάτισε κάποιο ρόλο και να αποτελεί μια «εξέλιξη στο διεθνές περιβάλλον» αλλά απέχει πολύ (κυριολεκτικά και μεταφορικά) από το να αποτελεί από μόνη της έναν ισχυρό λόγο, ο οποίος να δικαιολογεί το ναυάγιο της πώλησης.
Αντίθετα, το γεγονός ότι σε λίγο καιρό θα διεξαχθούν οι βουλευτικές εκλογές, θα μπορούσε να δικαιολογήσει μια ενδεχόμενη βούληση της κυβέρνησης να μην «ταυτιστεί» με μία ακόμη αποκρατικοποίηση και να αφήσει για τους «επόμενους», όποιοι και αν είναι αυτοί, να αναλάβουν το βάρος και την ευθύνη μιας δύσκολης ιδιωτικοποίησης. Αυτό το επιχείρημα ενισχύεται εκτός των άλλων και από το γεγονός ότι όπως αναφέρουν κύκλοι της αγοράς, οι όροι της συμφωνίας αγοραπωλησίας (SPA), και της συμφωνίας μετόχων (SHA) ήταν αρκετά «περίτεχνοι» σε βαθμό που λειτούργησαν (ίσως και εντέχνως) αποτρεπτικά για τους επενδυτές.
Έτσι, ενώ οι τελευταίες κυβερνήσεις έβρισκαν πάντα στο «συρτάρι» του αρμόδιου υπουργείου το θέμα της πώλησης των ΕΛΠΕ και ενώ ακόμη και βουλευτές από τα κόμματα της αντιπολίτευσης αλλά και πρώην υπουργοί, αν και είχαν εκφράσει την αντίθεσή τους στην πώληση, δεν είχαν αναλάβει καμία δυναμική πρωτοβουλία, η τωρινή κυβέρνηση, η οποία έδειχνε κάτι παραπάνω από αποφασισμένη να επισπεύσει την πώληση (και είχε δεχθεί πυρά αντιδράσεων κυρίως από την πλευρά των φορέων και των σωματείων των εργαζομένων), δεν θα είναι τελικά, μιλώντας με τα σημερινά δεδομένα, εκείνη η οποία θα βάλει την υπογραφή για την πώληση.
Στα κείμενα της συμφωνίας υπήρξαν όροι που να διασφαλίζουν τα συμφέροντα του Δημοσίου αλλά και την παραμονή του ομίλου στο ελληνικό χρηματιστήριο, προβλέψεις για την αναπτυξιακή πορεία της επιχείρησης ενώ γινόταν λόγος και για δικαιώματα βέτο των επενδυτών μειοψηφίας και παρουσία στο Διοικητικό Συμβούλιο, αλλά και απαίτηση αυξημένης πλειοψηφίας στις αποφάσεις των Γενικών Συνελεύσεων. Σαφώς και κάποιοι από τους όρους αυτούς έπρεπε να τεθούν για λόγους δημοσίου συμφέροντος, ορισμένοι όμως ίσως να ήταν αρκετά «διεκδικητικοί» απέναντι στους επενδυτές.
Υπάρχουν όμως και άλλοι παράγοντες οι οποίοι συνέβαλαν - άλλοι σε μεγαλύτερο και άλλοι σε μικρότερο βαθμό - στην αποτυχία του εγχειρήματος. Ο δικηγόρος του Σωματείου των Εργαζομένων στα ΕΛΠΕ (ΠΣΕΕΠ), κ. Κωνσταντίνος Τοκατλίδης, ο οποίος είχε αναλάβει τις νομικές κινήσεις κατά της πώλησης, μιλώντας στο insider.gr, σημειώνει ότι: «Το γεγονός ότι επενδυτές διεθνούς εμβέλειας κατέληξαν στο να μη συμμετάσχουν στο διαγωνισμό θεωρώ ότι αποδίδεται στο γεγονός ότι διαπίστωσαν ότι υπάρχει ανυπέρβλητο πρόβλημα δομικής φύσεως. Δεν θεωρώ ότι ήταν θέμα χρημάτων. Γιατί όταν είναι να εξαγοράσει κάποιος το 50,1% του μετοχικού κεφαλαίου μιας "χρυσοφόρου" εταιρείας όπως είναι τα ΕΛΠΕ δεν θα σταθεί τόσο πολύ στα νούμερα. Οι ενδιαφερόμενοι επενδυτές δεν είναι τυχαίες εταιρείες. Έχουν τεχνικούς, νομικούς και οικονομικούς συμβούλους, οι οποίοι εξετάζουν το πόσο ασφαλείς και νομικά ορθές είναι οι εκάστοτε επιχειρηματικές κινήσεις. Κατόπιν οι επιχειρήσεις σταθμίζουν τους κινδύνους. Η αποτυχία της πώλησης ήταν συνέπεια περιπλοκότητας, νομικής αβεβαιότητας και πολιτικής συγκυρίας. Όπως γνωρίζετε, η Κομισιόν αναγκάστηκε να λογοδοτήσει στο Ευρωκοινοβούλιο για το θέμα. Το σωματείο των εργαζομένων λειτούργησε προληπτικά και έθεσε το θέμα στην Επιτροπή Αναφορών. Θεωρήσαμε ότι ο τρόπος διενέργειας του διαγωνισμού δεν ήταν ορθός. Ως νομικός πιστεύω ότι όταν πρόκειται για τέτοιες περίπλοκες καταστάσεις, τα πράγματα πρέπει να προλαμβάνονται και να μην μεταφέρονται απευθείας στα Δικαστήρια. Στην περίπτωσή μας, αυτό λειτούργησε. Ακόμη και το μεγάλο διάστημα αναμονής της απόφασης της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς (η οποία πιστεύω ότι κατέληξε σε μια μη τεκμηριωμένη απόφαση), δημιούργησε αμφιβολίες προς πάσα κατεύθυνση».
