Πριν από δύο καλοκαίρια, η 35χρονη Μέλανι Έχρενκρανζ άνοιξε το laptop της και διαπίστωσε ότι είχε προστεθεί στο ημερολόγιό της ένα meeting, στο οποίο είχαν προσκληθεί οι περισσότεροι συνάδελφοί της στην startup fintech για την οποία εργαζόταν. Δυστυχώς, είχε προγραμματιστεί σε λιγότερο από μία ώρα. Μπήκε στο Zoom και 10 λεπτά αργότερα, έμαθε τα άσχημα νέα. «Ο ιδρυτής ήταν εκεί. Φαινόταν πολύ λυπημένος και το έκανε αμέσως», θυμήθηκε η Έχρενκρανζ. «Ήταν η τελευταία μου μέρα».
Με αυτό, η απάνθρωπη διαδικασία μιας απόλυσης ξεκίνησε. Η Έχρενκρανζ διατήρησε ό,τι μπορούσε πριν χάσει την πρόσβαση στο email της εταιρείας, αλλά δεν κατάφερε να κρατήσει πολλές επαφές που θα μπορούσαν να της φανούν χρήσιμες κατά τη διάρκεια της ανεργίας που την περίμενε. Αντιμετώπισε το παράλογο της κατάστασης με ορισμένους από τους τρόπους που ακολουθούν όσοι απολύονται: Έκλαψε, πήγε για ψώνια και σκέφτηκε να πάρει μέρος σ΄ ένα happy hour συμπαράστασης με τους συναδέλφους της που είχαν απολυθεί, αλλά τελικά αρνήθηκε.
Η Έχρενκρανζ ένιωθε βαθιά ευάλωτη και ήθελε πραγματικά να μιλήσει για την απόλυσή της και κυρίως για τις ιδιαιτερότητες της κατάστασης, για το τι θα ακολουθούσε και ένα σωρό άλλα σχετικά θέματα.
Έτσι, ένα χρόνο μετά την απόλυσή της, η Έχρενκρανζ ξεκίνησε το Laid Off, ένα newsletter στην online πλατφόρμα του Substack που σκοπό είχε να δώσει σε όποιον είχε απολυθεί πρόσφατα την ευκαιρία να πει τη γνώμη του.
«Ένιωθα ότι δεν υπήρχε ιδιαίτερη προβολή στην ατομική εμπειρία μιας απόλυσης εκτός από μια ανάρτηση στο LinkedIn ή ένα tweet ή μια ομαδική συνομιλία με μερικούς φίλους σου», λέει.
Η 35χρονη Έχρενκρανζ, βρήκε δουλειά εννέα μήνες μετά την απόλυσή της, ωστόσο αποφάσισε να ξεκινήσει το Laid Off έτσι κι αλλιώς.
Τον Αύγουστο του 2024, μοιράστηκε την πρώτη της ανάρτηση, μια συνέντευξη με έναν παραγωγό κοινωνικών μέσων που απολύθηκε από την Condé Nast, θέτοντας ερωτήσεις όπως: «Πού ήσουν όταν το έμαθες;», «Ποια ήταν η μεγαλύτερη οικονομική σου ανησυχία με την ξαφνική απώλεια εισοδήματος;» και «Έχει αλλάξει η απόλυση τον τρόπο που βλέπετε τη σχέση σας με την εργασία;».
Έκτοτε, έχει κατακλυστεί από ανθρώπους που είναι πρόθυμοι να μοιραστούν τις ιστορίες τους. Μέσα σε δύο μήνες, το Laid Off έφτασε τους 5.000 συνδρομητές. Πρόσφατα, ξεπέρασε τους 10.000.
Ο αριθμός των Αμερικανών που αντιμετωπίζουν μακροχρόνια ανεργία έχει αυξηθεί από 1,05 εκατομμύρια τον Φεβρουάριο του 2023 σε πάνω από 1,67 εκατομμύρια τον Μάιο, όπως σημειώνει το Business Insider.
Από το 2022, περισσότεροι από μισό εκατομμύριο εργαζόμενοι στον τεχνολογικό τομέα έχουν απολυθεί - μια ανάλυση διαπίστωσε ότι υπήρξαν περίπου 90.000 απολύσεις στον τεχνολογικό τομέα τους πρώτους πέντε μήνες του 2025. Εν μέσω των απωλειών θέσεων εργασίας, έχει αναδυθεί μια νέα κουλτούρα γύρω από τις απολύσεις.
Οι εργαζόμενοι μεταδίδουν ζωντανά τις απολύσεις τους σε εκατομμύρια ακροατήρια στο TikTok. Το hashtag «απόλυση» στο LinkedIn είναι πλέον παντού και αποτελεί σχεδόν κλισέ στα social media. Πολλοί από τους πρόσφατα απολυμένους δεν έχουν κανέναν ενδοιασμό να δηλώνουν #OpenToWork.
Για να καλωσορίσει τις λεγεώνες των πρόσφατα ανέργων, έχει κάνει την εμφάνισή του ένα δίκτυο ομάδων υποστήριξης για απολύσεις. Στο Reddit, το r/Layoffs βρίσκεται στο κορυφαίο 2% των subreddits, με περισσότερα από 120.000 μέλη. Στο LinkedIn, υπάρχουν περισσότερες από 100 ομάδες για όσους επηρεάζονται από τις απολύσεις, συμπεριλαμβανομένων ομάδων ανά εταιρεία για τα Meta, X και Amazon. Σε όλες τις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, οι influencers που ασχολούνται με τις απολύσεις προσελκύουν χιλιάδες ακόλουθους μοιράζοντας συμβουλές και εκφράζοντας τη συμπαράστασή τους σε όσους βρίσκονται στο ίδιο καράβι. Ενώ οι εργαζόμενοι δεν μπορούν να αλλάξουν το γεγονός ότι απολύονται, δεν το δέχονται πλέον με υπομονή, όπως σημειώνει το Business Insider.
Στη δεκαετία του 1990, οι απολύσεις είχαν γίνει λίγο πολύ τυπική επιχειρηματική πρακτική, αλλά υπήρχε ακόμα ένα μεγάλο ταμπού γύρω τους. «Όλοι έχουμε ακούσει αυτές τις ιστορίες για έναν πατέρα που απολύθηκε», λέει η Ντένις Ρουσό, καθηγήτρια οργανωσιακής συμπεριφοράς και δημόσιας πολιτικής στο Πανεπιστήμιο Carnegie Mellon. «Κάθε μέρα, αντί να πηγαίνει στη δουλειά, πηγαίνει στο εμπορικό κέντρο και περνάει οκτώ ώρες εκεί πριν γυρίσει σπίτι. Ντρέπεται που δεν εργάζεται».
Οι απολύσεις έπαψαν να θεωρούνται ως ατομική αποτυχία, αλλά ως ένα ατυχές υποπροϊόν της οικονομικής αστάθειας.
Η πανδημία άλλαξε την κουλτούρα των απολύσεων. Άνθρωποι που είχαν «κολλήσει» σπίτι όλη μέρα μπροστά στους φορητούς υπολογιστές τους άρχισαν να μεταδίδουν την κατάσταση της ανεργίας τους. Περισσότερο από το ένα πέμπτο του αμερικανικού εργατικού δυναμικού απολύθηκε κατά τους πρώτους μήνες της COVID-19, μια μείωση στην απασχόληση που δεν είχε παρατηρηθεί από το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Οι απολύσεις έπαψαν να θεωρούνται ως ατομική αποτυχία, αλλά ως ένα ατυχές υποπροϊόν της οικονομικής αστάθειας.
Το LinkedIn παρουσίασε το πράσινο banner #OpenToWork τον Ιούνιο του 2020. Το μήνυμα μετά την απόλυση, με τον χαρούμενο τόνο και τις εκκλήσεις «επικοινωνήστε μαζί μας αν προσλαμβάνετε», έγινε γρήγορα συνήθης πρακτική. Καθώς περισσότερες απολύσεις έχουν συμβεί τον τελευταίο χρόνο, το στίγμα έχει εξαφανιστεί ακόμη περισσότερο. «Όταν σε απέλυσαν παλιότερα, συνήθιζες να λες ότι έγινε επειδή ήσουν απλώς κακός υπάλληλος. Τώρα είναι απλώς κάτι συνηθισμένο» δηλώνει ο Σαφάν Μουσταφά που μίλησε για την εμπειρία της απόλυσής του στην Έχρενκρανζ.
Στο newsletter της η Έχρενκρανζ έχει φέρει στο προσκήνιο ιστορίες από όλους, από έναν ασκούμενο σχεδιασμού για την Υπηρεσία Εθνικών Πάρκων μέχρι έναν δημιουργικό διευθυντή στην Google.
«Σίγουρα πιστεύω ότι ανοίγει τα μάτια των ανθρώπων στο γεγονός ότι μια απόλυση δεν είναι κάτι που συμβαίνει σε έναν συγκεκριμένο τύπο ατόμου σε έναν συγκεκριμένο κλάδο», λέει η Έχρενκρανζ. «Είναι κάτι που μπορεί να συμβεί σε οποιονδήποτε».
Νωρίτερα φέτος, όταν η Meta απέλυσε περίπου 4.000 εργαζόμενους, χαρακτηρίζοντάς τους «χαμηλής απόδοσης» κατά την αποχώρησή τους, οι απολυμένοι εργαζόμενοι αρνήθηκαν να φύγουν σιωπηλά, εκφράζοντας την αντίδρασή τους στο LinkedIn. Όπως έγραψε ο Aki Ito του Business Insider, «Αυτό είναι κάτι που δεν έχουμε ξαναδεί στον επαγγελματικό κόσμο: Οι εργαζόμενοι να υπερασπίζονται τον εαυτό τους δημόσια και να επικρίνουν τον πρώην εργοδότη τους για ψευδή παρουσίαση της εργασίας τους».
Τόσο οι αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όσο και οι ιδιωτικές κοινότητες προσφέρουν ένα είδος μαρτυρίας που μεταθέτει την ευθύνη από τον εργαζόμενο πίσω στον εργοδότη. Η Έχρενκρανζ έχει δει πολλούς ανθρώπους να της λένε ότι η συνέντευξη για το Laid Off ή η συμπλήρωση των ερωτηματολογίων της είναι μια καθαρτική εμπειρία. «Μια απόλυση αυτές τις μέρες είναι μια κλήση Zoom 10 λεπτών, κλείνεις τον υπολογιστή σου και μετά μπαίνεις σε αυτό το νέο κεφάλαιο», δήλωσε στο Slate.
«Δεν νομίζω ότι 'χωνεύεις' πλήρως αυτό που σου συνέβη αφού χάσεις τη δουλειά σου μέχρι να μιλήσεις στους φίλους και την οικογένειά σου. Το Laid Off αποκαλύπτει ότι όσο απομονωτική ή ταπεινωτική κι αν είναι μια απόλυση, σε εισάγει σε μια κοινότητα. «Αυτό είναι το πρώτο βήμα για την εξάλειψη αυτού του αισθήματος ντροπής. Και ίσως να κάνεις μερικούς φίλους στην πορεία» τονίζει η Έχρενκρανζ.
