Ροή
Ισχυρές και ανθεκτικές ήταν οι ευρωπαϊκές τράπεζες, συμπεριλαμβανομένων και των ελληνικών, καθόλη την διάρκεια του 2023, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση που δημοσίευσε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ενώ παράλληλα ανακοίνωσε πως διατηρεί σταθερές τις κεφαλαιακές απαιτήσεις για το επόμενο έτος. Δεν λείπουν, ωστόσο, και οι αστερίσκοι που θα πρέπει οι πιστωτικοί οργανισμοί να λάβουν υπόψη.
Η ΕΚΤ δημοσίευσε σήμερα τα αποτελέσματα της διαδικασίας εποπτικού ελέγχου και αξιολόγησης (Supervisory Review and Evaluation Process – SREP) για το 2023 και τις εποπτικές προτεραιότητές της για την περίοδο 2024-26, όπου και παρουσιάζεται πως οι τράπεζες διατηρούν εύρωστες θέσεις κεφαλαίου και ρευστότητας και αυξημένη κερδοφορία που «επέστρεψε σε πρωτοφανή επίπεδα σε βάθος δεκαετίας, γεγονός που σημαίνει ότι ενισχύεται η δυνατότητα των πιστωτικών ιδρυμάτων να αντέξουν εξωγενή σοκ».
Όπως επισημαίνει η έκθεση, η εσωτερική διακυβέρνηση, η διαχείριση κινδύνων και ο κεφαλαιακός προγραμματισμός παραμένουν βασικοί τομείς ανάληψης εποπτικής δράσης λόγω της επιδείνωσης των προοπτικών ρίσκου. Συγκεκριμένα, προβλέπει αυξημένα επίπεδα κινδύνου μέσα στο 2024, λόγω των μακροοικονομικών προοπτικών σε συνδυασμό με την αυστηρή νομισματική πολιτική της Ευρωζώνης, τονίζοντας πως «η ραγδαία αύξηση των επιτοκίων έχει δώσει ώθηση στη συνολική κερδοφορία των τραπεζών, ωστόσο, η επίδραση αυτή θα φθίνει όσο η άνοδος των επιτοκίων μετακυλίεται στις καταθέσεις».
Σε αυτό το πλαίσιο, η μέση βαθμολογία SREP παρέμεινε σε γενικές γραμμές σταθερή σε 2,6 (με εύρος από 1 έως 4), καθώς η βαθμολογία του 70% των τραπεζών ήταν ίδια όπως και το 2022, η βαθμολογία του 14% των τραπεζών επιδεινώθηκε και η βαθμολογία του 15% των τραπεζών βελτιώθηκε.
Όπως επισημαίνεται ακόμα, η ΕΚΤ ενέτεινε τις προσπάθειές της προκειμένου να διασφαλίσει ότι οι τράπεζες ανέλαβαν δράση για την αντιμετώπιση των ευρημάτων που παρέμεναν σε εκκρεμότητα και των μέτρων που τους είχαν επιβληθεί. Εξέδωσε μέτρα ποιοτικού χαρακτήρα, βασική συνιστώσα της εποπτικής εργαλειοθήκης της, πρωτίστως για να αντιμετωπίσει τις ανεπάρκειες που σχετίζονται με την εσωτερική διακυβέρνηση, τη διαχείριση πιστωτικού κινδύνου και τον κεφαλαιακό προγραμματισμό.
Πού εφιστά την προσοχή η EKT
Εφιστά την προσοχή, ωστόσο, προς τις τράπεζες για να συνεχίσουν να δίδουν ιδιαίτερη προσοχή στην εσωτερική διακυβέρνηση, καθώς σε τρεις στις τέσσερις τράπεζες έχουν επιβληθεί μέτρα για την αντιμετώπιση ανεπαρκειών σε αυτόν τον τομέα. Το μεταβαλλόμενο μακροχρηματοπιστωτικό περιβάλλον οδήγησε σε σημαντική αύξηση των μέτρων που εκδόθηκαν για να αντιμετωπιστεί ο κίνδυνος ρευστότητας και ο κίνδυνος επιτοκίου στο τραπεζικό χαρτοφυλάκιο.
Στη διάρκεια του κύκλου του 2023, οι εποπτικές αρχές κατέβαλαν προσπάθειες για να κατανοήσουν καλύτερα τους παράγοντες που οδηγούν σε αδύναμα επιχειρηματικά μοντέλα. Παρατήρησαν ότι οι επαναλαμβανόμενες διαρθρωτικές αδυναμίες μπορούν να αποδοθούν στον κακό στρατηγικό προγραμματισμό και στην ανεπαρκή διαφοροποίηση, παράγοντες που επιτείνονται από τις ανεπάρκειες στην εσωτερική διακυβέρνηση.
Μετά από αυτήν την αξιολόγηση, η απαίτηση για το κεφάλαιο κοινών μετοχών CET1 αυξήθηκε ελαφρώς κατά μέσο όρο από 1,1% σε περίπου 1,2% των σταθμισμένων ως προς τον κίνδυνο στοιχείων ενεργητικού (risk-weighted assets – RWA).
Η ΕΚΤ επέβαλε ακόμα πρόσθετες κεφαλαιακές απαιτήσεις για μοχλευμένη χρηματοδότηση υψηλού κινδύνου για οκτώ τράπεζες και πρόσθετες κεφαλαιακές απαιτήσεις για μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα για 20 τράπεζες.
Οι συνολικές απαιτήσεις και οι μη δεσμευτικές κατευθύνσεις του Πυλώνα 2 σε ό,τι αφορά το κεφάλαιο CET1 αυξήθηκαν κατά μέσο όρο σε 11,1%, έναντι 10,7% το 2023. Οι συνολικές απαιτήσεις και οι κατευθύνσεις του Πυλώνα 2 σε ό,τι αφορά το συνολικό κεφάλαιο αυξήθηκαν ελαφρώς σε 15,5% των σταθμισμένων ως προς τον κίνδυνο στοιχείων ενεργητικού, από 15,1% στον κύκλο της SREP του 2022.
Επισημαίνεται πως η ΕΚΤ, για πρώτη φορά, εφάρμοσε απαίτηση του Πυλώνα 2 για τον δείκτη μόχλευσης σε έξι τράπεζες με ιδιαίτερα υψηλό κίνδυνο υπερβολικής μόχλευσης. Αυτή η υποχρεωτική απαίτηση διαμορφώθηκε κατά μέσο όρο σε 10 μονάδες βάσης και εφαρμόζεται επιπλέον της ελάχιστης δεσμευτικής απαίτησης για δείκτη μόχλευσης 3% για όλες τις τράπεζες. Η ΕΚΤ απέδωσε επίσης κατευθύνσεις του Πυλώνα 2 για τον δείκτη μόχλευσης σε επτά τράπεζες.
Επιπλέον, η ΕΚΤ επέβαλε μέτρα ενίσχυσης ρευστότητας ποσοτικού χαρακτήρα σε τρεις τράπεζες, απαιτώντας ελάχιστες περιόδους επιβίωσης και κεφαλαιακό απόθεμα ασφαλείας ρευστότητας ανά νόμισμα.
Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΚΤ επανεστίασε ελαφρώς τις εποπτικές προτεραιότητές της για την επόμενη τριετία. Προκειμένου να ενισχυθεί η ανθεκτικότητα των τραπεζών σε άμεσες μακροχρηματοπιστωτικές και γεωπολιτικές διαταραχές (Προτεραιότητα 1), η ΕΚΤ θα ζητήσει από τις τράπεζες να αντιμετωπίσουν τις ελλείψεις στα πλαίσια ενεργητικού και παθητικού που εφαρμόζουν, καθώς και στη διαχείριση πιστωτικού κινδύνου και πιστωτικού κινδύνου αντισυμβαλλομένου. Οι τράπεζες πρέπει επίσης να επιταχύνουν την αποτελεσματική διόρθωση των ελλείψεων όσον αφορά την εσωτερική διακυβέρνηση και τη διαχείριση των κλιματικών και περιβαλλοντικών κινδύνων (Προτεραιότητα 2). Επιπλέον, πρέπει να σημειώσουν περαιτέρω πρόοδο ως προς τον ψηφιακό μετασχηματισμό τους και τη δημιουργία εύρωστων πλαισίων επιχειρησιακής ανθεκτικότητας
Η συνολική μέση βαθμολογία SREP παρέμεινε σε γενικές γραμμές αμετάβλητη και οι απαιτήσεις για τα κεφάλαια CET1 καθορίζονται σε 1,2% κατά μέσο όρο, έναντι 1,1% το 2023. Οι συνολικές απαιτήσεις και κατευθύνσεις CET1 αυξήθηκαν από 10,7% σε 11,1%, αντανακλώντας την επίδραση των μακροπροληπτικών πολιτικών.
Σημειώνεται επίσης πως οι εποπτικές προτεραιότητες προσαρμόστηκαν ώστε να εστιάσουν στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας στις βραχυπρόθεσμες προοπτικές κινδύνου, στη βελτίωση της διακυβέρνησης και της διαχείρισης κλιματικών και περιβαλλοντικών κινδύνων και στην επίτευξη περαιτέρω προόδου ως προς τον ψηφιακό μετασχηματισμό και την επιχειρησιακή ανθεκτικότητα.
