Ροή
Μπορεί να δόθηκε τελικά μια νέα παράταση στη διαδικασία για την το πρώτο σκέλος του διαγωνισμού όσον αφορά στο Vouliagmenis Mall Complex (συνολική επένδυση άνω των 350 εκατ. ευρώ, ήταν προγραμματισμένη για χτες), ωστόσο, η Lamda Development, με αφετηρία τα τέλη Ιανουαρίου και με ορίζοντα ολίγων εβδομάδων ή μηνών (αναλόγως της περίπτωσης) δρομολογεί δημοπρατήσεις, διεργασίες με υπογραφές και επιλογές αναδόχων σε έργα συνολικού ύψους 1,5 δισ. ευρώ. Ανάμεσα στους οποίος ξεχωρίζουν, πέραν του Vouliagmenis Mall, ο διαγωνισμός για την πρώτη φάση κατασκευής του Μητροπολιτικού Πάρκου, εν συνεχεία για το Riviera Galleria στο παράκτιο μέτωπο του Αγ. Κοσμά, η ανάδειξη «νικητή» στον διαγωνισμό για τις αθλητικές εγκαταστάσεις, οι εξελίξεις σε σχέση με την επιλογή αναδόχου για την ανέγερση ιδιωτικής κλινικής στο χώρο του Ελληνικού ή και με τυχόν εγκατάσταση νέων εκπαιδευτηρίων.
Οι αρχικές υποδομές και ο Riviera Tower
Σε κάθε περίπτωση, αν και το οικιστικό «κομμάτι» με τα προσδοκώμενα έσοδα άνω του 1,1 δισ. ευρώ θεωρείται ως ο πλέον ελκυστικός τομέας για την ίδια την Lamda αλλά και τους υποψήφιους αγοραστές, είναι προφανές ότι και η προώθηση άλλων αναγκαίων υποδομών θεωρείται κομβική για τη μεγαλύτερη ανάπλαση στην Ευρώπη, με το διάστημα των επόμενων εβδομάδων και μηνών να θεωρείται κομβικό. Κι ενώ ήδη έχουν εκκινήσει εργασίες για την πρώτη φάση των υποδομών (ΑΒΑΞ) αλλά και τον Riviera Tower (διαδικασία δοκιμαστικής θεμελίωσης, έχουν τοποθετηθεί δύο πάσσαλοι σε βάθος 55 μέτρων, η διαδικασία της θεμελίωσης αναμένεται να ολοκληρωθεί τον Μάιο, με βάση το επικαιροποιημένο χρονοδιάγραμμα της Lamda, ούτως ώστε η ανέγερση του πράσινου ουρανοξύστη των 200 μέτρων και σχεδόν 180 διαμερισμάτων να είναι ορατή στα τέλη του 2023). Μάλιστα, σχετικά με τον Πύργο Κατοικιών, υπενθυμίζεται ότι η κοινοπραξία Bouygues -Intrakat έχει επιλεγεί ως σύμβουλος για την παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών πριν από την κατασκευή, με τη μορφή του Early Contractor Involvement (ECI) για την ανέγερση του Πύργου Κατοικιών με τις υπογραφές για την κατασκευή να τοποθετούνται επίσης εντός του πρώτου τριμήνου του νέου έτους. Ο Riviera Tower είναι το πρώτο και μοναδικό κτίριο κατοικιών στην Ελλάδα που διαθέτει «χρυσή» (gold) προ-πιστοποίηση (precertification) σύμφωνα με το διεθνώς αναγνωρισμένο σύστημα ταξινόμησης βιώσιμων κτιρίων LEED (Leadership in Energy & Environmental Design).
Από το Vouliagmenis Mall Complex και το Πάρκο έως τη Riviera Galleria και τις αθλητικές εγκαταστάσεις
Με το ίδιο μοντέλο, του Early Contractor Involvement (ECI) προχωρά και η διαδικασία για το Vouliagmenis Mall Complex, όπως έχει αποκαλύψει από το φθινόπωρο κιόλας το insider.gr. Το νέο εμπορικό κέντρο θα κατασκευαστεί στο βόρειο άκρο του Μητροπολιτικού Πάρκου, κοντά στη Λεωφόρο Βουλιαγμένης, με πρόσβαση σε μετρό. Θα έχει συνολική επιφάνεια 130.000 τ.μ. με περίπου 72.000 τ.μ. εκμισθώσιμων χώρων. Όπως έχουμε από παλιά αναφέρει, δρομολογούνταν και η ανάπτυξη των νέων κεντρικών γραφείων της Τρ. Πειραιώς στο ίδιο συγκρότημα (σχεδόν 40.000 τ.μ., επένδυση 147 εκατ. ευρώ). Αναφορικά με την εμπορική ανάπτυξη εντός του Επιχειρηματικού Κέντρου («Commercial Hub») στην περιοχή της Λεωφ. Βουλιαγμένης, έχει ήδη κατατεθεί εκδήλωση ενδιαφέροντος (EoI) από ενοικιαστές για το 92% της μικτής εκμισθώσιμης επιφάνειας (GLA) ενώ έχουν ήδη υπογραφεί Heads of Terms (HoT) για περίπου 25% του GLA. Εντός του 2023 αναμένεται να έχουν υπογραφεί HoT για το 65% του GLA.
Στις επόμενες ημέρες, αναμένεται να πραγματοποιηθεί ένας ακόμα σημαντικός διαγωνισμός στο μέτωπο της μεγάλης ανάπτυξης της Lamda στο Ελληνικό. Μάλιστα, θα αφορά σε ένα εμβληματικό και... περιβαλλοντικό project που θα έχει στο επίκεντρό του την αρχή της βιωσιμότητας. Πρόκειται για το «Μητροπολιτικό Πάρκο» στο Ελληνικό (που θα ολοκληρωθεί έως το 2025) τουλάχιστον για την πρώτη φάση του (παραθαλάσσιο μέτωπο, ανοιχτοί χώροι). Υπενθυμίζεται ότι παλιότερα, ο CEO της Lamda, Οδυσσέας Αθανασίου, είχε αναφέρει ότι μεταξύ των διαγωνισμών που αναμένονται για το 2022 είναι και αυτός για την κατασκευή του «Πάρκου», εκτιμώμενου κόστους περί των 250 εκατ. ευρώ (στο σύνολο της ανάπτυξης). Το Πάρκο του Ελληνικού θα κατασκευαστεί και θα λειτουργήσει αποκλειστικά με χρήματα του επενδυτή χωρίς το Ελληνικό Δημόσιο, οι όμοροι Δήμοι και οι πολίτες να πληρώσουν ούτε ένα ευρώ. Ένα μεγάλο τμήμα του Πάρκου του Ελληνικού θα ολοκληρωθεί έως το τέλος του 2025. Θυμίζουμε πως τη διαμόρφωση ανέλαβε το διεθνούς φήμης γραφείο Sasaki, το οποίο έχει σχεδιάσει και υλοποιήσει μερικά από τα μεγαλύτερα και πιο εντυπωσιακά αστικά πάρκα σε όλον τον κόσμο, σε συνεργασία με το ελληνικό γραφείο Δοξιάδη.
Επίσης, εκκρεμεί η επιλογή αναδόχου για τις αθλητικές εγκαταστάσεις με την Lamda να είναι σε φάση εξομολόγησης των προσφορών μετά την αλλαγή των δεδομένων, άρα, χρειάστηκε επικαιροποίηση. Όπως είχε δηλώσει στα τέλη του 2022 ο κ. Αθανασίου, αξιολογούνται οι προσφορές των ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ΑΚΤΩΡ, ΑΒΑΞ και της κοινοπραξίας Μυτιληναίος – Intrakat για τις αθλητικές εγκαταστάσεις (μεταφορά των υφιστάμενων από το παραλιακό μέτωπο εντός του πάρκου που θα δημιουργηθεί στο κυρίως ακίνητο). Σε σχέση με τον αρχικό σχεδιασμό υπάρχει διαφοροποίηση, έπειτα από την απόφαση ορισμένες από τις αθλητικές εγκαταστάσεις να μεταφερθούν, με δαπάνες της Lamda, σε διάφορες περιοχές της Αττικής, στην Παιανία, τους Θρακομακεδόνες, τον Πειραιά και στο ΟΑΚΑ. Το έργο των αθλητικών εγκαταστάσεων στο Ελληνικό που θα είναι έτοιμο μέχρι το τέλος του 2024 εκτιμάται, μετά τις αλλαγές, στα 80 εκατ. ευρώ. Να σημειωθεί ότι στο πλαίσιο αναβάθμισης των ολυμπιακών εγκαταστάσεων, η παραχωρησιούχος επενδύει περί τα 20 εκατομμύρια εκτός Ελληνικού,
Αν «ανοίξουμε» λίγο τον ορίζοντα, ως τον προσεχή Μάιο ξεκινά επίσης ο διαγωνισμός για τη Riviera Galleria, τον πολυτελή εμπορικό πόλο του Ελληνικού, που έχει προϋπολογισμό 130 εκατομμυρίων και αρχικό χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης το δεύτερο εξάμηνο του 2025. Υπενθυμίζεται ότι στα 23.000 τετραγωνικά μέτρα του εμπορικού συγκροτήματος που σχεδίασε ο Ιάπωνας Kengo Kuma θα αναπτυχθούν σχεδόν 19.000 τ.μ. εκμισθώσιμων χώρων. Αναφορικά με την εμπορική ανάπτυξη στην περιοχή της Μαρίνας Αγ. Κοσμά στο Παράκτιο Μέτωπο, έχει ήδη κατατεθεί εκδήλωση ενδιαφέροντος (EoI) από ενοικιαστές για το 71% του GLA ενώ έχουν ήδη υπογραφεί HoT για περίπου 3% του GLA.
Πάντως, σε βάθος χρόνου θα υπάρξουν και άλλες διεργασίες. Για παράδειγμα, στο πρώτο τρίμηνο του 2023 αναμένονται εξελίξεις και για τη συμφωνία με την ΤΕΜΕΣ του Αχιλλέα Κωνσταντακόπουλου, που αφορά στη δημιουργία δύο πεντάστερων, μέσω δύο SPVs στο οποίο η ΤΕΜΕΣ θα συμμετέχει με 70% (εκτιμώμενο ύψους επένδυσης 300 εκατ. ευρώ, βάσει παλιάς συμφωνίας). Έως τον Μάρτιο θα ανακοινωθεί ο operator και ο αρχιτέκτονας τουλάχιστον ενός εκ των δύο παραθεριστικών μονάδων. Επίσης, αναμένονται εξελίξεις για τον Πύργο Μικτής Χρήσης, επένδυση που υπολογίζεται να ξεπεράσει τα 200 εκατ. ευρώ (συμφωνία με Brook Lane) κ.α.
Στα υπογεγραμμένα MoUs για μελλοντικές αναπτύξεις εντάσσεται και η γνωστή η επένδυση 55 εκατ. ευρώ του ομίλου Fourlis για την ανάπτυξη ενός εμπορικού πάρκου με την επωνυμία (Retail Park σε 30.000 τ.μ.), το project της Orilina για ανάπτυξη επώνυμων κατοικιών, εμπορικών καταστημάτων, πριβέ χώρων και yacht club στη μαρίνα Αγίου Κοσμά, προϋπολογισμού 70 εκατομμυρίων ευρώ κ.α.
Το πρώτο πάντως από τα έργα που θα παραδοθεί έχοντας και τον σχετικό, συμβολικό χαρακτήρα θα είναι το συγκρότημα που θα στεγάζει 4 σωματεία ΑΜΕΑ (Aμυμώνη, Ερμής, Νίκη, και Σύλλογος Ατόμων με Σκλήρυνση κατά Πλάκας – ΣΑμΣΚΠ) στην περιοχή της Βουλιαγμένης, το οποίο θα είναι πλήρως λειτουργικό, όπως υπολογίζεται, το φθινόπωρο του 2023. Το συγκρότημα 11.500 τ.μ. συνολικά είναι ήδη σε προχωρημένο στάδιο με στόχο να ολοκληρωθεί το καλοκαίρι.
Ιδιωτικά νοσοκομεία και Εκπαιδευτήρια
Αξίζει να σημειώσουμε ότι, ως γνωστόν, «τρέχουν» και διαδικασίες με διαγωνισμούς ή συνεργασίες σε άλλα μέτωπα της ανάπτυξης, όπως για Ιδιωτικά νοσοκομεία και Εκπαιδευτήρια. Όσον αφορά στα πρώτα, η Lamda φέρεται να αξιολογεί τις δεσμευτικές προσφορές που δόθηκαν στα τέλη του 2022 για την ανέγερση ιδιωτικής κλινικής στο χώρο του Ελληνικού, μια επένδυση δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ («αγορά» οικοπέδου συν κόστος ανέγερσης κλινικής, δυναμικότητας περίπου 200-250 κλινών, με βασικές παροχές κ.λπ.). Έχουν ακουστεί διάφορα για ενδιαφερόμενους (π.χ. Ιατρικό Κέντρο, Ιασώ κ.α.), πάντως, μένει να φανεί τόσο το timing της επιλογής όσο και γενικότερα τι θα «φέρει» η επένδυση σε μια δύσκολη οικονομικά συγκυρία. Επίσης, όσον αφορά στα Εκπαιδευτήρια, ήδη η Lamda έχει ανακοινώσει από το καλοκαίρι του 2022 τη σύναψη μνημονίου συνεργασίας με την Prodea και τα εκπαιδευτήρια Costeas-Geitonas, με σκοπό την ίδρυση ενός σύγχρονου εκπαιδευτικού οργανισμού πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στο Ελληνικό. Επί της ουσίας, η συμφωνία προβλέπει τη μακροχρόνια μίσθωση οικοπέδου στην Prodea, με την ΑΕΕΑΠ να αναλαμβάνει να αναπτύξει τις σχολικές εγκαταστάσεις τις οποίες θα εκμισθώσει στην Costeas-Geitonas School. Μένει να φανεί αν προκύψουν και άλλοι ενδιαφερόμενοι εν μέσω οικονομικής δυσπραγίας. Το CGS Ellinikon αναμένεται να υποδεχτεί τον Σεπτέμβριο του 2026 τους πρώτους μαθητές και μαθήτριές του.
Οικιστικές Αναπτύξεις – Προκαταβολές Πελατών για τη μελλοντική απόκτηση ιδιοκτησιών
Βέβαια, όπως αναφέραμε, το πλέον… hot «κομμάτι στο Ελληνικό είναι ο τομέας κατοικιών με τον Πύργο, τις βίλες στο παράκτιο μέτωπο και τις άλλες αναπτύξεις, οι οποίες έχουν… «ξεπουλήσει» και σε κάποια μέτωπα ήδη έχουν εκκινήσει οι διαδικασίες υπογραφής συμβολαίων (π.χ. για τα οικόπεδα που θα αναπτυχθούν οι 28 πολυτελείς βίλες και τα διαμερίσματα του πύργου), οι δε αγοραπωλησίες των condos (πολυτελών διώροφων και τριώροφων κατοικιών) θα ξεκινήσουν τον Μάρτιο (βάσει όσων είχαν αναφερθεί σε σχετικό conference call στα τέλη Νοεμβρίου). Σύμφωνα με όσα ανέφερε η Lamda πρόσφατα (οικονομικά αποτελέσματα 9μήνου 2022):
Οικόπεδα για Βίλες (The Cove Villas): αναφορικά με τις κρατήσεις για τη μελλοντική απόκτηση των 28 διαθέσιμων οικοπέδων, έχουν ήδη κατατεθεί προκαταβολές πελατών για το 90% των οικοπέδων. Τα κατ’ εκτίμηση συνολικά έσοδα από την πώληση των οικοπέδων, κατά τη διάρκεια της πρώτης πενταετίας (Φάση Α’), υπολογίζονται σε περίπου €190εκ, με την ολοκλήρωση των αντίστοιχων αγοραπωλησιών. Το κόστος κατασκευής αναλαμβάνεται από τους αγοραστές, ενώ η διαχείριση της μελέτης και της κατασκευής από την ΕΛΛΗΝΙΚΟ.
Riviera Tower: αναφορικά με τις κρατήσεις για τη μελλοντική απόκτηση των 169 διαμερισμάτων επί του πύργου κατοικιών στο Παράκτιο Μέτωπο, έχουν ήδη κατατεθεί προκαταβολές πελατών, οι οποίες αντιστοιχούν σε περίπου 95% της πωλούμενης επιφάνειας. Τα κατ’ εκτίμηση συνολικά έσοδα για το σύνολο των διαμερισμάτων, κατά τη διάρκεια της πρώτης πενταετίας (Φάση Α’), ανέρχονται σε περίπου €620εκ, με την ολοκλήρωση των αντίστοιχων αγοραπωλησιών.
Condos (The Cove Residences): αναφορικά με τις κρατήσεις για τη μελλοντική απόκτηση διαμερισμάτων στα συγκροτήματα πολυτελών κατοικιών/διαμερισμάτων (condos) στο Παράκτιο Μέτωπο, έχουν ήδη κατατεθεί προκαταβολές πελατών, οι οποίες αντιστοιχούν σε περίπου 85% της πωλούμενης επιφάνειας. Τα κατ’ εκτίμηση συνολικά έσοδα για το σύνολο των condos, κατά τη διάρκεια της πρώτης πενταετίας (Φάση Α’), ανέρχονται σε περίπου €270εκ., με την ολοκλήρωση των αντίστοιχων αγοραπωλησιών.
