Τις απόψεις 6.000 Ευρωπαίων πολιτών σε έξι χώρες (Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία, Πολωνία και Αυστρία), σχετικά με το μέλλον της οικονομίας της χώρας τους, την πράσινη μετάβαση, τον γεωπολιτικό ρόλο της Ευρώπης και την ευρωπαϊκή άμυνα, την τεχνητή νοημοσύνη κ.ά., καταγράφει σε έρευνά της η Allianz.
Οι περισσότεροι παραμένουν επιφυλακτικοί, καθώς είναι σημαντικά περισσότεροι εκείνοι που αξιολογούν τη σημερινή και τη μελλοντική οικονομική κατάσταση της χώρας τους ως κακή, σε σύγκριση με εκείνους που τη θεωρούν καλή. Η μόνη εξαίρεση είναι η Πολωνία, όπου οι αισιόδοξοι ξεπερνούν τους απαισιόδοξους.
Η Γενιά Z και οι Millennials είναι σαφώς πιο αισιόδοξοι από τη Γενιά X και τους Baby Boomers, αναφέρει η Allianz. Μάλιστα, οι δύο νεότερες γενιές εμφανίζουν θετικό καθαρό ποσοστό ως προς την τρέχουσα κατάσταση, αν και οριακά: 2,7% για τη Γενιά Z και 3,2% για τους Millennials. Ένα ακόμη αξιοσημείωτο εύρημα είναι ότι, ενώ οι δύο μεγαλύτερες γενιές εμφανίζονται ελαφρώς λιγότερο απαισιόδοξες για το μέλλον απ’ ό,τι για το παρόν, το αντίθετο ισχύει για τις νεότερες γενιές, οι οποίες βλέπουν το μέλλον ως χειρότερο από το παρόν. Στη Γενιά Z, μάλιστα, οι απαισιόδοξοι υπερτερούν, αν και με μικρή διαφορά της τάξης του 0,8%. Συνολικά, ωστόσο, τα ποσοστά είναι τόσο κοντά μεταξύ τους, ώστε δεν θα πρέπει να ερμηνευτούν ως ένδειξη εκτεταμένου φόβου για το μέλλον μεταξύ των νέων.
Κατά μέσο όρο, οι γυναίκες εμφανίζονται σημαντικά πιο απαισιόδοξες από τους άνδρες, τόσο σε γενικό όσο και σε προσωπικό επίπεδο. Η διαφορά αγγίζει τις 11,8 ποσοστιαίες μονάδες. Το εύρημα αυτό αντικατοπτρίζει διαρθρωτικά εμπόδια καθώς, παρά την πρόοδο των τελευταίων ετών στην ισορροπία επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής, οι γυναίκες εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν περισσότερα εμπόδια για την επίτευξη των στόχων τους. Ενδεχομένως όχι τυχαία, το μέσο μη προσαρμοσμένο μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων στην ΕΕ ανέρχεται σε 12%.
Πράσινη μετάβαση
Μόλις το 23,6% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι η Ευρώπη θα πρέπει να ακολουθήσει τη μεταστροφή του Προέδρου Τραμπ στην κλιματική πολιτική. Η Πολωνία σημειώνει το υψηλότερο ποσοστό αποδοχής (30,5%), ενώ η Γερμανία το χαμηλότερο (19,2%). Αυτό σημαίνει πως η συντριπτική πλειοψηφία υποστηρίζει τη συνέχιση, αν όχι την ενίσχυση, της τρέχουσας ευρωπαϊκής πολιτικής για το κλίμα. Η στήριξη αυξάνεται καθώς η έμφαση μετατοπίζεται από τη μείωση των εκπομπών στην ενεργειακή ανεξαρτησία.
Μάλιστα, το ποσοστό όσων δηλώνουν διατεθειμένοι να δεχτούν αυξήσεις άνω του 10% στην τιμή προϊόντων φιλικών προς το περιβάλλον αυξήθηκε σημαντικά, από 10,9% το 2024 σε 17,5%. Όπως και τα προηγούμενα χρόνια, η προθυμία αυτή διαφέρει έντονα ανά ηλικία: Το 23,4% της Γενιάς Ζ είναι πρόθυμο, έναντι μόλις 10,3% των Baby Boomers. Παραδόξως, το εισόδημα δεν φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλο. Από αυτούς που δηλώνουν ότι τα καταφέρνουν οικονομικά, το 17,6% αποδέχεται τις αυξημένες τιμές, έναντι 14,3% όσων δηλώνουν ότι δυσκολεύονται.
Ο γεωπολιτικός ρόλος της Ευρώπης
Το 42,6% των ερωτηθέντων υποστηρίζει μια ανεξάρτητη Ευρώπη ως τρίτη δύναμη, δίπλα στις ΗΠΑ και την Κίνα. Παρόμοιο ποσοστό (39,2%) προτιμά τη συμμαχία με μία από τις μεγάλες παγκόσμιες δυνάμεις. Το 18,2% δεν έχει σαφή άποψη.
Η έκπληξη, ωστόσο, είναι πως το 24,1% προτιμά την ένταξη της Ευρώπης στο κινεζικό μπλοκ, ενώ μόλις το 15,1% ευνοεί τις ΗΠΑ. Η προτίμηση προς την Κίνα παρατηρείται σε όλες τις χώρες. Πέρυσι, πριν από την εκλογή Τραμπ, η κατάσταση ήταν αντίστροφη: το 20,4% προτιμούσε τις ΗΠΑ και το 7,9% την Κίνα.
Στην ερώτηση για το ποιες πολιτικές πρέπει να ενισχύσει η ΕΕ για να γίνει πιο ισχυρή στο παγκόσμιο στερέωμα, το 33,9% θεωρεί πως η άμυνα πρέπει να είναι προτεραιότητα τα επόμενα χρόνια, μια αισθητή αύξηση από το 26,6% πέρυσι.
Οι απόψεις για την άμυνα διαφέρουν έντονα ανά χώρα και ηλικία: από 21,1% στην Ιταλία ως 48,0% στην Πολωνία και από 27,9% της Γενιάς Ζ ως 44,8% των Baby Boomers.
Ωστόσο, ακόμη πιο σημαντική θεωρείται η μείωση εξαρτήσεων από αγαθά, πρώτες ύλες και τεχνολογίες μέσω ενεργητικής βιομηχανικής πολιτικής (39,2%).
Εμπιστοσύνη στην ΕΕ, κόστος ζωής και πολιτική πόλωση
Αν και πολλές έρευνες δείχνουν αυξανόμενη αποδοχή της ΕΕ, η έρευνα της Allianz έδειξε κάτι διαφορετικό. Φέτος, για πρώτη φορά, η πλειοψηφία είδε περισσότερα μειονεκτήματα παρά πλεονεκτήματα από την ένταξη στην ΕΕ, έστω και με οριακή διαφορά 0,4%. Αυτές οι αποκλίσεις πιθανόν οφείλονται σε διαφορετική μεθοδολογία.
Ο πληθωρισμός και το κόστος ζωής (27,2%) και η απασχόληση και η οικονομία (14,6%) είναι οι βασικές ανησυχίες σε όλες τις χώρες. Η υγεία έρχεται τρίτη (9,6%) – πιο ψηλά από τη μετανάστευση. Ωστόσο, οι απόψεις για τη μετανάστευση διαφέρουν: είναι δεύτερο ζήτημα στη Γερμανία και τρίτο στη Γαλλία, αλλά μόλις όγδοο στην Ιταλία και έβδομο στην Πολωνία. Το θέμα κατατάσσεται επίσης ψηλά στους δεξιούς ψηφοφόρους, με περίπου 30% των ακροδεξιών σε Ισπανία, Γερμανία και Γαλλία να το θεωρούν κορυφαίο ζήτημα.
Όταν ερωτήθηκαν για τα αίτια της πολιτικής πόλωσης, οι πιο συχνές απαντήσεις ήταν η ανισότητα (33%) και οι δημογραφικές αλλαγές (26%), με τη παραπληροφόρηση να κατατάσσεται τελευταία. Η πόλωση γίνεται περισσότερο αισθητή στην Πολωνία (22%) και την Ισπανία (21%) και λιγότερο στη Γαλλία (11%) και την Ιταλία (13%).
Τεχνητή νοημοσύνη
Περίπου το 50% του δείγματος έχει αρνητική άποψη για την τεχνητή νοημοσύνη, με διαφοροποιήσεις ανά χώρα: 40% στην Ισπανία, 45% στην Πολωνία, 50% στην Ιταλία. Επίσης, το 58% στη Γερμανία εκφράζει αρνητική στάση, ποσοστό παρόμοιο με εκείνα σε Αυστρία (57%) και Γαλλία (53%).
Αν και πολλοί αναγνωρίζουν τη δυναμική της Τεχνητής Νοημοσύνης στην υγεία, τις μεταφορές και την παραγωγικότητα, η ανησυχία για κακή χρήση δεδομένων, απώλεια θέσεων εργασίας και ενίσχυση της κοινωνικής ανισότητας κυριαρχεί. Η αυτοματοποίηση είναι επίσης κρίσιμο ζήτημα, καθώς το 54% βλέπει αρνητικά τον οικονομικό αντίκτυπο της Τεχνητής Νοημοσύνης, το 15% θετικά και το 31% ουδέτερα.
