Το «φιλί της ζωής» δίνει η Επιτροπή Λογιστικής Τυποποίησης και Ελέγχων (ΕΛΤΕ) σε πολλές χρηματιστηριακές εταιρείες που διακρατούν οι ίδιες τα πιστωτικά υπόλοιπα των πελατών τους.
Πρέπει να διευκρινισθεί πως τα λεφτά αυτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τη χρηματιστηριακή εταιρεία μόνο κατ΄ εντολή των πελατών της, προς αγορά χρηματοοικονομικών στοιχείων για λογαριασμό τους (μετοχών, ομολόγων παραγώγων, κλπ) και η ίδια η εταιρεία δεν φέρει κανένα κίνδυνο για τα εν λόγω ταμειακά διαθέσιμα. Στην ίδια βάση τα χρήματα αυτά μπορούν να αποσυρθούν από τους δικαιούχους πελάτες ανά πάσα στιγμή, ενώ σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να γίνει χρήση τους από την εταιρεία για δικό της λογαριασμό χωρίς εντολή των πελατών. Αν μάλιστα συμβεί αυτό προβλέπονται από τη σχετική νομοθεσία αυστηρές ποινές.
Παρότι είναι ξεκάθαρο ότι τα ταμειακά διαθέσιμα που κατατίθενται από πελάτες σε τραπεζικούς λογαριασμούς στο όνομα των χρηματιστηριακών εταιρειών -και τηρούνται για λογαριασμό τους- δεν είναι περιουσιακά στοιχεία των χρηματιστηριακών, διότι δεν έχουν την νομική ικανότητα να διαχειριστούν τα εν λόγω στοιχεία προς ίδιον όφελος, ωστόσο μέχρι και σήμερα αυτά τα χρήματα αποτυπώνονται λογιστικά στους ισολογισμούς των ΑΕΠΕΥ και αυξάνουν «εικονικά» τα περιουσιακά στοιχεία και τις υποχρεώσεων τους.
Η αποτύπωση των καταθέσεων αυτών στο ενεργητικό και στο παθητικό των χρηματιστηριακών τις ανάγκαζε να τηρούν αυξημένες απαιτήσεις κάλυψης έναντι των ταμειακών αυτών διαθεσίμων και έτσι να δεσμεύουν πολύτιμα κεφάλαια. Πολλές εταιρείες για να αποφύγουν την κατάσταση αυτή, «έδιωχναν» χρήματα πελατών, ζητώντας τους να μην τα καταθέτουν στους λογαριασμούς τους, παρά όταν προχωρούν σε αγορές μετοχών. Ωστόσο, άλλες εταιρείες παρέχουν τη «θεματοφυλακή» των χρημάτων αυτών ως υπηρεσία μη θέλοντας να στέλνουν συνέχεια τους πελάτες τους στα τραπεζικά γκισέ για να καταθέτουν τα χρήματα.
Όπως αναφέρει έμπειρος χρηματιστής στο insider.gr, για την κάλυψη ταμειακών διαθεσίμων πελατών ύψους 10 εκατ. ευρώ ο νόμος ανάγκαζε την εταιρεία να τηρεί κεφάλαια ύψους 1,5 εκατ. ευρώ! Η πρακτική αυτή που ισχύει στην Ελλάδα δεν είναι συμβατή με τη νεότερη κοινοτική νομοθεσία και δεν ακολουθείται σε άλλες χώρες, όπως για παράδειγμα η Κύπρος.
Στη βάση αυτή ο Σύνδεσμος Μελών Χρηματιστηρίου Αθηνών και ειδικά ο πρώην επικεφαλής του ΣΜΕΧΑ Αλέξανδρος Μωραΐτάκης ανάδειξαν το ζήτημα της λογιστικής αντιμετώπισης των πιστωτικών υπολοίπων πελατών που τηρούν οι ανώνυμες εταιρείες παροχής επενδυτικών υπηρεσιών σε τραπεζικούς λογαριασμούς και ζήτησαν από την Επιτροπή Λογιστικής Τυποποίησης και Ελέγχων να γνωμοδοτήσει σχετικά.
Η ΕΛΤΕ έκρινε πως τόσο βάσει της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 91/674/ΕΟΚ που αναφέρεται στο λογιστικό χειρισμό επενδύσεων για λογαριασμό πελατών όσο και με βάση τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα οι χρηματιστηριακές δεν υποχρεούται να εμφανίζουν σε λογαριασμούς ουσίας (on balance sheet), τα ταμειακά διαθέσιμα που κατατίθενται από πελάτες τους προς διενέργεια επενδύσεων για λογαριασμό τους και κατόπιν εντολής τους.
Με τον τρόπο αυτό η ΕΛΤΕ «κλείνει το μάτι» στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και το υπουργείο Οικονομικών προκειμένου να εκδώσουν άμεσα αποφάσεις με τις οποίες θα μειώνουν τις απαιτήσεις κάλυψης των χρηματιστηριακών εταιρειών και θα απελευθερώνουν τα κεφάλαια που τηρούν αναγκαστικά οι ΑΕΠΕΥ. Αυτό ισοδυναμεί με το «φιλί της ζωής» σε μια περίοδο που πολλές χρηματιστηριακές πλήττονται από τη μειωμένη ρευστότητα, τις αυξημένες φορολογικές υποχρεώσεις, τα capital controls και την επενδυτική απραξία.
