Σημαντικό βήμα αναφορικά με την επιτάχυνση της διεθνούς προσπάθειας για την πρόληψη και τον έλεγχο της επιδημίας HIV/AIDS, σηματοδοτεί η έγκριση της λενακαπαβίρης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ως πρώτη επιλογή στην 6μηνιαία PrEP θεραπεία.
Ας δούμε τι σημαίνει αυτό: Η λενακαπαβίρη αποτελεί την πρώτη και μοναδική, μέχρι στιγμής, επιλογή χημειοπροφύλαξης πριν από την έκθεση στον ιό HIV (αυτό που αποκαλούμε PrEP θεραπεία) και χορηγείται σε άτομα υψηλού κινδύνου για να εκτεθούν στον ιό και να μολυνθούν.
Η χορήγηση της γίνεται με 2 ενέσεις ετησίως (ανά 6μηνο), προφυλάσσοντας από την μόλυνση και την μετάδοση του HIV/AIDS. Το απλό και φιλικό δοσολογικό της σχήμα, φέρνει την επανάσταση στην πρόληψη της μετάδοσης του ιού HIV/AIDS, καθώς μπορεί να χορηγηθεί πιο εύκολα σε ευάλωτους και περιθωριακούς πληθυσμούς, που δεν έχουν καλή πρόσβαση σε δομές και υπηρεσίες υγείας. Ένα μεγάλο πρόβλημα έως τώρα στον έλεγχο της επιδημίας του HIV/AIDS είναι πως οι νέες μολύνσεις που εξακολουθούν να καταγράφονται ετησίως αφορούν στην πλειονότητα τους ανθρώπους δύσκολα προσεγγίσιμους από Δομές Υγείας και υγειονομικούς, όπως είναι τα άτομα εξαρτημένα από ενδοφλέβια ναρκωτικά, οι σεξεργάτες, τα άτομα που ζουν σε συνθήκες αστεγίας και άλλους περιθωριοποιημένους ευάλωτους πληθυσμούς, τους οποίους δυσκολεύονται να προσεγγίσουν ακόμα και οι street workers (οι ομάδες που δραστηριοποιούνται στον δρόμο).
Αναδρομή
Προηγήθηκε, η έγκριση της λενακαπαβίρης από τον Αμερικανικό Οργανισμό Φαρμάκων (FDA) των ΗΠΑ τον Ιούνιο, που ανακοινώθηκε μαζί με τις επικαιροποιημένες οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, συστήνοντας την λενακαπαβίρη ως νέα επιλογή PrEP θεραπείας-εναλλακτική των ημερησίως λαμβανομένων χαπιών. Το «πράσινο φως» που έδωσε στη νέα ενέσιμη θεραπεία η Ευρωπαική Επιτροπή στηρίχθηκε σε δεδομένα δύο κλινικών μελετών Φάσης 3, στις οποίες η λενακαπαβίρη επέδειξε εξαιρετική αποτελεσματικότητα σε ευρύ πληθυσμό ατόμων με διαφορετικά χαρακτηριστικά και βρέθηκε ανώτερη στην πρόληψη της HIV λοίμωξης, σε σύγκριση με την άλλη εναλλακτική PrEP θεραπεία, δηλαδή την από του στόματος χορηγούμενη συνδυαστική επιλογή με tenofovir, disoproxil fumarate και emtricitabine. Να σημειωθεί ότι η από του στόματος συνδυαστική PrEP θεραπεία είναι σε ισχύ στην Ελλάδα, από τον ΕΟΔΥ.
Η προσθήκη της λενακαπαβίρης στην φαρέτρα της πρόληψης του HIV/AIDS, η οποία συνδυάζει την καινοτόμο και τόσο φιλική δοσολογία, με την ισχυρή της αποτελεσματικότητα, θα ενισχύσει την παγκόσμια προσπάθεια μείωσης των νέων μολύνσεων σε ευάλωτους πληθυσμούς, που είτε δεν έχουν πρόσβαση στις δομές υγείας είτε λόγω της περιθωριοποίησής τους και των υποκείμενων (οργανικών και ψυχικών) προβλημάτων που αντιμετωπίζουν, παραμελούν την προσωπική τους υγεία και δεν πηγαίνουν εύκολα σε κέντρο υγείας ή σε νοσοκομείο. Την νέα PrEP θεραπεία με λενακαπαβίρη ανέπτυξε η Gilead.
Η παγκόσμια εικόνα για τον ιό HIV και οι αριθμοί στην Ελλάδα
Να θυμίσουμε πως με βάση τα δεδομένα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, από την αρχή της επιδημίας του AIDS, σχεδόν 80 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν μολυνθεί με τον ιό HIV και περίπου 40 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν πεθάνει. Έως το τέλος του 2022 παγκοσμίως περίπου 39 εκατομμύρια (33,1-45,7 εκατομμύρια) άνθρωποι ζούσαν με HIV/AIDS, εκ των οποίων 29,8 εκατομμύρια (ποσοστό 76,4%) λάμβαναν αντιρετροϊκή θεραπεία. Σε περίπου 71% των ατόμων που ζουν με HIV έχει επιτευχθεί καταστολή (βαθιά μοριακή ύφεση) του ιικού φορτίου, γεγονός που επιτρέπει στα άτομα αυτά να έχουν φυσιολογικό προσδόκιμο επιβίωσης και μηδενικό κίνδυνο σεξουαλικής μετάδοσης του HIV, καθώς στο AIDS ισχύει το U=U (undetected=untransmissable), δηλαδή μη ανιχνεύσιμο (ιικό φορτίο) σημαίνει μη μεταδοτικός φορέας. Με άλλα λόγια ένας φορέας με βαθιά καταστολή δεν μπορεί να μεταδώσει την λοίμωξη.
Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, από την εμφάνιση της νόσου έως σήμερα έχουν καταγραφεί περίπου 20.493 περιστατικά, με κυριότερο τρόπο μετάδοσης την απροφύλακτη σεξουαλική επαφή μεταξύ ανδρών. Οι ετήσιες νέες μολύνσεις με τον ιό HIV στην πατρίδα μας το 2024 ανήλθαν σε 550 περιστατικά, αριθμό παρόμοιο με τα αντίστοιχα περιστατικά του 2023.
