Οι ιθύνοντες νόες της Εθνικής Δράσης κατά της παιδικής παχυσαρκίας μιλούν για το ειδικό της βάρος, τον αντίκτυπο της στην κοινωνία και τον τρόπο με τον οποίο υλοποιείται καθώς και ποιοι είναι δικαιούχοι. Η αναπληρώτρια υπουργός Υγείας Ειρήνη Αγαπηδάκη που οραματίστηκε την Εθνική Δράση, μαζί με την Άντα Αγγελάκη, Υπεύθυνη Υλοποίησης του προγράμματος της Εθνικής Δράσης κατά της Παιδικής Παχυσαρκίας στο Γραφείο της UNICEF στην Ελλάδα και τον Ιωάννη Μανιό, Αναπληρωτή Καθηγητή «Διατροφικής Αγωγής - Διατροφικής Αξιολόγησης», στο Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας – Διατροφής της Σχολής Επιστημών Υγείας & Αγωγής του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου δίνουν το στίγμα ενός πρωτοποριακού έργου που σηματοδοτεί ότι η χώρα μας μπορεί να εξάγει πολιτική υγείας στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Συνέντευξη στην Αλεξία Σβώλου:
- Ποια είναι η σημασία της Εθνικής Δράσης κατά της Παχυσαρκίας, που υλοποιείται από το ΥΥ σε συνεργασία με τη UNICEF;
Μέσα από την Εθνική Δράση, σκοπό έχουμε αφενός να παρέχουμε μια σειρά υπηρεσιών και ευκαιριών αλλαγής συμπεριφορών για έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής και να διασφαλίσουμε την παραγωγή σχετικής τεκμηρίωσης αναφορικά με την αποτελεσματικότητα αυτών των παρεμβάσεων, ενημερώνοντας με τον τρόπο αυτό τον σχεδιασμό σχετικών πολιτικών στο μέλλον.
Στο πλαίσιο αυτό, η Εθνική Δράση κατά της Παιδικής Παχυσαρκίας (https://paxisarkiakaipaidi.gov.gr/) που υλοποιούμε με το Υπουργείο Υγείας και με τη συμμετοχή ακαδημαϊκών ιδρυμάτων, φορέων του δημοσίου και της τοπικής αυτοδιοίκησης, αποτελεί το πρώτο ολοκληρωμένο πρόγραμμα με στόχο την πρόληψη και την καταπολέμηση της Παιδικής Παχυσαρκίας μέσω της ενημέρωσης, της εκπαίδευσης και της υιοθέτησης υγιεινών συνηθειών από νεαρή ηλικία, που ενδεικτικά περιλαμβάνει:
- υπηρεσίες τηλεσυμβουλευτικής από διαιτολόγους-διατροφολόγους σε οικογένειες με παιδιά με παχυσαρκία (https://paxisarkiakaipaidi.gov.gr/ypiresies-ygeias/tilesymvoyleytiki/),
- εκπαιδευτικές παρεμβάσεις στα σχολεία μέσω του προγράμματος Τροφή για Δράση (https://paxisarkiakaipaidi.gov.gr/ergaleiothikes/), καθώς και εργαστήρια για την σπατάλη τροφίμων,
- μια σειρά από εκδηλώσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για την Εθνική Δράση που απευθύνονται στο κοινό, σε διάφορα μέρη στην Ελλάδα,
- ίδρυση του Ευρωπαϊκού Κέντρου για την καταπολέμηση της παχυσαρκίας με σκοπό τη διάδοση τεκμηριωμένης γνώσης και την παροχή άμεσης και δωρεάν ολιστικής υποστήριξης από ειδικούς,
- προαγωγή της σωματικής δραστηριότητας και της άθλησης,
- Ποια είναι η βαρύτητα και ο αντίκτυπος τέτοιων προγραμμάτων;
Η παχυσαρκία αποτελεί μείζον ζήτημα Δημόσιας Υγείας στην Ελλάδα. Όσον αφορά στα παιδιά, τα επιδημιολογικά δεδομένα της χώρας μας είναι εξαιρετικά ανησυχητικά, καθώς η Ελλάδα βρίσκεται στις πρώτες θέσεις στην Ευρώπη. Σύμφωνα και με την πρόσφατη έκθεση, που δημοσιεύθηκε από το Περιφερειακό Γραφείο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) για την Ευρώπη (WHO European RegionalObesityReport 2022), η Ελλάδα κατέχει μία από τις τρεις πρώτες θέσεις σε όλες τις ηλικιακές κατηγορίες (3η μεταξύ των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την παχυσαρκία σε παιδιά κάτω των 5 ετών, 2η για παιδιά ηλικίας 5 έως 9 ετών και 1η για παιδιά και εφήβους ηλικίας 10 έως 19 ετών).
Τα στοιχεία του ΠΟΥ επιβεβαιώνουν την έκταση του προβλήματος που είχε αναδείξει η ΕΛΣΤΑΤ το 2019, σύμφωνα με την οποία η Ελλάδα παρουσίαζε το υψηλότερο ποσοστό (37,5%) παιδιών και εφήβων (2-14 ετών) με αυξημένο σωματικό βάρος ή παχυσαρκία. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, μια νέα έκθεση του ΠΟΥ για τα επίπεδα παχυσαρκίας στην Ευρώπη δείχνει ότι περίπου 1 στα 3 παιδιά σχολικής ηλικίας ζει με υπερβάλλον σωματικό βάρος ή παχυσαρκία.
Η έγκαιρη παρέμβαση στην παιδική ηλικία είναι ύψιστης σημασίας για την υιοθέτηση υγιεινών συνηθειών σε βάθος χρόνου, καθώς με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται και η πρόληψη εμφάνισης χρόνιων νοσημάτων, όπως τα καρδιαγγειακά, η υπέρταση, ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 και ο καρκίνος. Ο αντίκτυπος τέτοιων προγραμμάτων είναι πολυδιάστατος, καθώς επηρεάζει τη δημόσια υγεία, την ποιότητα ζωής των παιδιών και τη μελλοντική υγεία του πληθυσμού. Παράλληλα αναδεικνύει την έμπρακτη υλοποίηση του άρθρου 24 της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού για το δικαίωμα στην υγεία και την υγειονομική περίθαλψη, ενώ προάγει και το 2ο Στόχο Βιώσιμης Ανάπτυξης για τη διασφάλιση της πρόσβασης των παιδιών σε ασφαλή, θρεπτική και επαρκή τροφή.
- Η Εθνική Δράση κατά της Παιδικής Παχυσαρκίας αποτελεί ένα πιλοτικό πρόγραμμα που αποδεικνύει ότι η χώρα μας εξάγει πολιτική υγείας;
Η Εθνική Δράση κατά της Παιδικής Παχυσαρκίας αποτελεί ένα πρότυπο και καινοτόμο πρόγραμμα πρόληψης και αντιμετώπισης της παιδικής παχυσαρκίας που μπορεί να αποτελέσει παράδειγμα για άλλα κράτη. Μάλιστα, έχει αναγνωριστεί και συμπεριληφθεί στην τελευταία Έκθεση Χωρών του Περιφερειακού Γραφείου του ΠΟΥ για την Ευρώπη ως πρότυπο βέλτιστης πρακτικής στην ήπειρο, υπογραμμίζοντας τον ρόλο της Ελλάδας στη χάραξη των πολιτικών για τη μείωση της παιδικής παχυσαρκίας στη Νότια Ευρώπη, καθώς και σε σχετική Μελέτη Περιπτώσεων της UNICEF για Εθνικές Στρατηγικές για την Πρόληψη της Παχυσαρκίας σε Παιδιά και Εφήβους που είναι να κυκλοφορήσει σύντομα.
Ήδη πολλά γραφεία της UNICEF από την Ευρώπη έχουν επικοινωνήσει μαζί μας για να ζητήσουν καθοδήγηση σχετικά με τον τρόπο που θα μπορούσαν να προσαρμόσουν και να εφαρμόσουν την προσέγγιση που αναπτύξαμε στην Εθνική Δράση κατά της Παιδικής Παχυσαρκίας, καθώς και για να μοιραστούμε μαζί τους τα εργαλεία που έχουμε δημιουργήσει, μια προσπάθεια που συντονίζουμε από κοινού με το Περιφερειακό μας Γραφείο για την Ευρώπη και την Κεντρική Ασία. Η πρόληψη της παιδικής παχυσαρκίας αποτελεί μια επένδυση που οδηγεί σε πρόληψη χρόνιων νοσημάτων, στη βελτίωση της υγείας και της ποιότητας ζωής και στη μείωση του κόστους υγειονομικής περίθαλψης, ιδιαίτερα σε μια εποχή περιορισμένων πόρων. Μέσω της Εθνικής Δράσης παρουσιάζουμε ένα παράδειγμα παρέμβασης δημόσιας υγείας, που αναμένεται να συμβάλλει στη βελτίωση δεικτών υγείας και στην εξοικονόμηση πόρων μελλοντικά.
- Ποιος ο ρόλος του Χαροκόπειου Πανεπιστημίου στην Εθνική Δράση κατά της Παιδικής Παχυσαρκίας;
Η Εθνική Δράση κατά της Παιδικής Παχυσαρκίας αποτελεί ένα ολιστικό πρόγραμμα που υλοποιείται από το Υπουργείο Υγείας με την υποστήριξη και τον συντονισμό της UNICEF στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας Ελλάδα 2.0 με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης – NextGeneration EU. Το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο συμμετέχει στη δράση ως στρατηγικός εταίρος.
Στο πλαίσιο της Εθνικής Δράσης κατά της Παιδικής Παχυσαρκίας, το Υπουργείο Υγείας και η UNICEF ίδρυσαν στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο το «Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Καταπολέμηση της Παχυσαρκίας», το οποίο στοχεύει στην παραγωγή έρευνας, ιδεών και προτάσεων πολιτικής σχετικές με το διογκούμενο πρόβλημα της παιδικής παχυσαρκίας. Επιπλέον, στο πλαίσιο του προγράμματος, το Ευρωπαϊκό Κέντρο λειτουργεί τη δωρεάν υπηρεσία τηλεσυμβουλευτικής με διαιτολόγο-διατροφολόγο.
Μέσω αυτής της υπηρεσίας οι οικογένειες έχουν τη δυνατότητα να λάβουν υποστήριξη από εξειδικευμένους/ες επιστήμονες όπου κι αν βρίσκονται, απλά με μια σύνδεση στο διαδίκτυο.
Η ομάδα διαιτολόγων - διατροφολόγων υποστηρίζεται από διεπιστημονική ομάδα ειδικών, συμπεριλαμβανομένων ψυχολόγων, παιδιάτρων, παιδοενδοκρινολόγων και καθηγητών φυσικής αγωγής. Ο/η διαιτολόγος - διατροφολόγος λαμβάνει υπόψη τις ανάγκες κάθε παιδιού και οικογένειας και συνδιαμορφώνουν σχετικό πλάνο, το οποίο υλοποιείται μέσω 12 διαδικτυακών συνεδριών σε διάστημα 6 μηνών (1 συνεδρία ανά 2 εβδομάδες).
- Ποιες υπηρεσίες λαμβάνουν οι ωφελούμενοι;
Οι οικογένειες και τα παιδιά θα επωφεληθούν από την υπηρεσία Τηλεσυμβουλευτικής με διατροφολόγο μέσω της παροχής:
- συμβουλευτικής για τα θέματα που σχετίζονται με τη διατροφή, τη σωματική δραστηριότητα και τον ύπνο,
- εξατομικευμένης συμβουλευτικής για τη βελτίωση των καθημερινών συνηθειών,
- υποστηρικτικού ενημερωτικού υλικού για τις συνήθειες των παιδιών που χρήζουν βελτίωσης βασισμένου σε συστάσεις επιστημονικών φορέων,
- εξατομικευμένου διατροφικού πλάνου προσαρμοσμένου στις ανάγκες κάθε οικογένειας.
- Ποιοι είναι οι δικαιούχοι του προγράμματος;
Η υπηρεσία διατροφικής τηλε-συμβουλευτικής απευθύνεται σε όλες τις οικογένειες με παιδιά ηλικίας 2 έως 17 ετών με αυξημένο σωματικό βάρος. Ο αριθμός των οικογενειών που εξυπηρετούνται από την υπηρεσία αυξάνεται συνεχώς, ενώ παράλληλα ενισχύεται και το ανθρώπινο/επιστημονικό δυναμικό του Ευρωπαϊκού Κέντρου, ώστε να μπορεί να ανταποκρίνεται αποτελεσματικά στις ανάγκες όλων των παιδιών που παραπέμπονται από τον/την παιδίατρο που τα παρακολουθεί. Με τα έως τώρα δεδομένα της υπηρεσίας μπορούμε να πραγματοποιήσουμε 800 ραντεβού εβδομαδιαίως.
Η υπηρεσία τηλε-συμβουλευτικής περιλαμβάνει 12 συνεδρίες με διατροφολόγο σε χρονικό διάστημα έξι μηνών και παρέχεται εντελώς ΔΩΡΕΑΝ στα παιδιά και τις οικογένειές τους. Η εξατομικευμένη στοχοθεσία και συμβουλευτική αποτελούν αναπόσπαστο στοιχείο της υπηρεσίας!
Μπορούν σε αυτό το πρόγραμμα να απευθυνθούν οικογένειες που μένουν αποκλειστικά στην Αττική ή και αλλού- αν δηλαδή υπάρχει δυνατότητα ψηφιακής συνεδρίας. Πρόκειται για εθνική δράση που καλύπτει ολόκληρη τη χώρα, με στόχο να ωφεληθούν όλες οι οικογένειες με παιδιά με αυξημένο σωματικό βάρος, ανεξαρτήτως του αν διαμένουν σε μεγάλα αστικά κέντρα ή στην επαρχία.
- Πώς συμμετέχουν οι ενδιαφερόμενοι;
Η συμμετοχή γίνεται μέσω της πλατφόρμας τηλε-συμβουλευτικής με σύνδεση στο διαδίκτυο εξασφαλίζοντας ότι πρόσβαση στην υπηρεσία έχουν όλες οι οικογένειες από οποιοδήποτε σημείο της χώρας.
- Υπάρχουν και άλλες δράσεις που περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα όπως μαθήματα μαγειρικής;
Στο πλαίσιο της Εθνικής Δράσης κατά της Παιδικής Παχυσαρκίας, διοργανώνονται δωρεάν δράσεις από το Υπουργείο Υγείας και τη UNICEF σε διάφορες περιοχές της χώρας με στόχο την προαγωγή της υγιεινής διατροφής και της φυσικής δραστηριότητας στα παιδιά. Οι δράσεις περιλαμβάνουν βιωματικά εργαστήρια, όπου τα παιδιά έχουν τη δυνατότητα να παίξουν, να αθληθούν και να συμμετάσχουν σε μαθήματα υγιεινής μαγειρικής. Στις εκδηλώσεις συμμετέχουν γνωστοί σεφ, ηθοποιοί και επιστήμονες υγείας, προσφέροντας στα παιδιά έμπνευση και θετικά πρότυπα. Οι δραστηριότητες σχεδιάζονται με παιδοκεντρική προσέγγιση, αξιοποιώντας το παιχνίδι, τη συνεργασία και τη δημιουργική μάθηση, με σκοπό την ενίσχυση υγιών συνηθειών από μικρή ηλικία. Για περισσότερες πληροφορίες: https://paxisarkiakaipaidi.gov.gr
Επίλογος, από την Αναπληρώτρια Υπουργό Υγείας, Ειρήνη Αγαπηδάκη
«Η παιδική παχυσαρκία είναι ένα σύνθετο πρόβλημα, που απαιτεί φροντίδα και στήριξη. Δεν αφορά μόνο τη διατροφή, αλλά συνολικά τον τρόπο ζωής, το οικογενειακό και σχολικό περιβάλλον, ακόμη και την ψυχική υγεία των παιδιών. Αυτό που με συγκίνησε ιδιαίτερα είναι το πόσο ζεστά αγκάλιασαν οι οικογένειες και οι εκπαιδευτικοί τις δράσεις μας. Είναι πολύ σημαντικό ότι παρέχουμε δωρεάν ιατρική εξέταση και συνεδρίες με διατροφολόγο. Από τον Σεπτέμβριο συνεχίζουμε με ακόμη μεγαλύτερη ένταση. Θερμές ευχαριστίες στην UNICEF και το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο για την εξαιρετική συνεργασία.»
