Στην πατρίδα μας, σε σχέση με τα χρόνια που οι γεννήσεις ισοσκέλιζαν τους θανάτους, είμαστε μείον 60.000 γεννήσεις κατ’ έτος. Χάνουμε δηλαδή κάθε χρόνο μια πόλη σαν την Κατερίνη –που με βάση την τελευταία απογραφή είχε πληθυσμό 59.189 άτομα. Το δημογραφικό συμπαρασύρει με την μείωση των γεννήσεων και την ταχεία γήρανση του πληθυσμού –γεγονός που οδηγεί σε απο-επένδυση σε ορισμένες περιοχές, καθώς οδεύουμε στο να έχουμε την πλήρη αντιστροφή της ηλικιακής πυραμίδας με το 32% του ελληνικού πληθυσμού να βρίσκεται σε ηλικίες άνω των 65 ετών. Όλα αυτά για να αντιμετωπιστούν πρέπει πρώτα να καταγραφούν, γιατί ο Σχεδιασμός Εθνικών Σχεδίων Δράσης προϋποθέτει την ύπαρξη συμπαγών δεδομένων που θα αποτελέσουν σημείο εκκίνησης των πρωτοβουλιών. Όπως υπογραμμίζει ο Κώστας Αθανασάκης, Οικονομολόγος με ειδίκευση στην Υγεία, Επίκουρος Καθηγητής Οικονομικών της Υγείας και Οικονομικής Αξιολόγησης των Τεχνολογιών Υγείας, στο Τμήμα Πολιτικών Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, για να αντιμετωπίσεις κάτι πρέπει προηγουμένως να το μετρήσεις.
Δυσοίωνη πρόβλεψη για 6,5 δισ. πληθυσμό το 2100
Τα λίγα μέχρι τώρα υπάρχοντα δεδομένα για την έκταση και τις αιτίες του Δημογραφικού, έχουν προκύψει κυρίως μέσα από την έρευνα που πραγματοποίησε το Πανεπιστήμιο Πειραιώς σε συνεργασία με την οργάνωση HOPEgenesis, τα οποία δείχνουν μεταξύ άλλων, ότι ο πληθυσμός της Ελλάδας θα συρρικνωθεί στα 8,5 εκατομμύρια άτομα το έτος 2050 και θα έχουμε περαιτέρω συρρικνωθεί στα 6,5 εκατομμύρια το έτος 2100.
Επειδή όμως το δημογραφικό είναι ένα πολυπαραγοντικό φαινόμενο, απαιτούνται πρόσθετες έρευνες για να διερευνηθούν χωριστά τα αίτια που το προκαλούν στις αστικές περιοχές, στην περιφέρεια και στη νησιωτική και ακριτική Ελλάδα, η πρωτοπόρος γυναικολογική και μαιευτική πανεπιστημιακή κλινική του νοσοκομείου Αλεξάνδρα, μια από τις πιο εμβληματικές πανεπιστημιακές κλινικές του ΕΣΥ, υπέγραψε μνημόνιο συνεργασίας με την ΑΜΚΕ HOPEgenesis για περαιτέρω συνεργασία στο ερευνητικό επίπεδο. Παράλληλα η συνεργασία αφορά και την κλινική πράξη καθώς το υγειονομικό προσωπικό της Πανεπιστημιακής Κλινικής θα προσφέρει δωρεάν υπηρεσίες υγείας στις γυναίκες που επιθυμούν να γίνουν μητέρες, συμβάλλοντας έτσι στην αύξηση των γεννήσεων και στην κάλυψη των αναγκών των γυναικών κατά την κύηση και τον τοκετό.
Δίκτυο για την έρευνα και την κλινική πράξη
Η συνεργασία με την πανεπιστημιακή Γυναικολογική-μαιευτική κλινική του νοσοκομείου έρχεται σε συνέχεια μιας πληθώρας άλλων συνεργασιών, που προηγήθηκαν με ανεξάρτητους Οργανισμούς όπως είναι τα Ιδρύματα Ωνάση, Λάτση και Νιάρχος. Επίσης η HOPEgenesis συνεργάζεται καθώς και με ιδιωτικές κλινικές, με δεκάδες γιατρούς μαιευτήρες-γυναικολόγους, δημιουργώντας ένα συμπαγές δίκτυο σε ολόκληρη την Ελλάδα για την κάλυψη των αναγκών του τοπικού πληθυσμού.
Νέοι παιδικοί σταθμοί σε μικρά νησιά και ορεινά χωριά
Οι λίγες έρευνες που έγιναν μέχρι τώρα και που αποτελούν σταγόνα στον ωκεανό των αναγκών ανέδειξαν πως το δημογραφικό δε λύνεται μόνο με την αύξηση των γεννήσεων. Χρειάζεται και οικονομική και κοινωνική υποστήριξη η οικογένεια για να κάνει παιδιά και ένα μεγάλο ζήτημα αφορά την επιστροφή της μητέρας στην αγορά εργασίας. Έτσι λοιπόν πρωτοβουλίες όπως ο θεσμός της «νταντάς της γειτονιάς» είναι ιδιαίτερα σημαντικός καθώς βοηθά τις γυναίκες που έχουν αποκτήσει παιδί να επιστρέψουν στον επαγγελματικό στίβο. Όπως επισημαίνει ο καθηγητής Πολιτικής Υγείας Κυριάκος Σουλιώτης, Κοσμήτωρ της Σχολής Πολιτικών και Κοινωνικών Επιστημών του πανεπιστημίου Πελοποννήσου η χώρα μας για πολλά χρόνια έκανε το λάθος (λόγω αντιλήψεων, έλλειψης δομών, παρωχημένης νοοτροπίας κτλ) να χάνει ένα σημαντικό ποσοστό του εργατικού της δυναμικού «παρκάροντας» στο σπίτι τις γυναίκες μέχρι να μεγαλώσουν τα παιδιά. Κατ’ αυτόν τον τρόπο οι γυναίκες εγκλωβίζονταν κι έμεναν εκτός επαγγελματικού στίβου στα πιο παραγωγικά τους χρόνια, με συνέπεια αυτό να έχει αρνητικό αποτύπωμα στο ΑΕΠ.
Γι' αυτό είναι πολύ σημαντική η πρωτοβουλία του ιδρυτή και προέδρου της HOPEgenesis Στέφανου Χανδακά να δημιουργηθούν παιδικοί σταθμοί στις περιοχές που η Οργάνωση υιοθετεί στηρίζοντας την δημιουργία οικογένειας. «Αφού συνειδητοποιήσαμε ότι ο «δωρεάν» τοκετός (μαζί με την κύηση) κόστιζε στις νησσιώτισσες από 8.000 € έως 10.000 € ανά παιδί που γεννιόταν και σχεδιάσαμε μια δράση που καλύπτει αυτή τη δαπάνη για περισσότερες από 400 περιοχές της επικράτειας (νησιωτικές και ηπειρωτικές) βρεθήκαμε αντιμέτωποι με ένα δεύτερο πρόβλημα και συγκεκριμένα με το ποιος φροντίζει αυτά τα παιδιά, ώστε να δουλέψουν οι γονείς, επισημαίνει ο Στέφανος Χανδακάς. Έτσι σχεδιάστηκε η δημιουργία 12 παιδικών σταθμών σε μέρη που δεν υπήρχαν τέτοιες δομές, όπως είναι τα απομακρυσμένα νησιά και τα ορεινά χωριά. Ήδη λειτουργούν οι πρώτοι 5 σε νησιά όπως η Πάτμος, οι Λειψοί, το Καστελόριζο και η Χάλκη και βρίσκονται στα σκαριά νέοι παιδικοί σταθμοί στην Τήλο, την Κάσο, την Σίκινο, τη Νίσυρο, το Κουφονήσι τη Σύμη κι αλλού.
