Προχωρούν οι διαπραγματεύσεις ΕΕ – ΗΠΑ για τα κρίσιμα ορυκτά

Τις διαπραγματευτικές οδηγίες της για μια συμφωνία σχετικά με τα κρίσιμα ορυκτά (CMA) με τις Ηνωμένες Πολιτείες ενέκρινε σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Στόχος είναι να ενισχυθούν οι αλυσίδες εφοδιασμού ΕΕ-ΗΠΑ σε κρίσιμες πρώτες ύλες που απαιτούνται για την παραγωγή μπαταριών ηλεκτρικών οχημάτων. Μόνο το 2022 η ΕΕ εξήγαγε κρίσιμες πρώτες ύλες αξίας 8,3 δισ. ευρώ συναφείς με τον εν λόγω κλάδο.

Η σύναψη CMA ΕΕ-ΗΠΑ θα διασφαλίσει ότι η ΕΕ, ως σύμμαχος, θα αποκτήσει καθεστώς ισοδύναμο με εκείνο των εταίρων της συμφωνίας ελεύθερων συναλλαγών των ΗΠΑ σύμφωνα με τον νόμο των ΗΠΑ για τη μείωση του πληθωρισμού. Οι επιχειρήσεις της ΕΕ θα είναι τότε σε θέση να ανταγωνίζονται στην αγορά των ΗΠΑ επί ίσοις όροις με ανταγωνιστές από τις ΗΠΑ και τρίτες χώρες, όπως η Χιλή, η Δημοκρατία της Κορέας και η Ιαπωνία.

Παράλληλα, η CMA ΕΕ-ΗΠΑ θα συμβάλει επίσης στην ενίσχυση της παραγωγικής ικανότητας της ΕΕ σε βιομηχανικούς τομείς στρατηγικής σημασίας. Οι αυστηρές περιβαλλοντικές και εργασιακές διατάξεις θα συμβάλουν στη διασφάλιση μεγαλύτερου εφοδιασμού με κρίσιμες πρώτες ύλες που προέρχονται από βιώσιμες πηγές.

Επιπλέον, η συμφωνία θα συμβάλει στην ενίσχυση της προτεινόμενης πράξης της Επιτροπής για τη βιομηχανία των καθαρών μηδενικών εκπομπών και της πράξης για τις κρίσιμες πρώτες ύλες, που αποσκοπούν στην κλιμάκωση της παραγωγής βασικών τεχνολογιών με ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα στην ΕΕ.

Η πρόταση έγκρισης της έναρξης διαπραγματεύσεων και οι συνοδευτικές οδηγίες, μόλις εγκριθούν από το Συμβούλιο, θα εξουσιοδοτήσουν την Επιτροπή να διαπραγματευθεί συμφωνία που θα περιέχει διατάξεις σχετικά με:

• τη διευκόλυνση του εμπορίου, ώστε οι κρίσιμες πρώτες ύλες που εξορύσσονται ή υφίστανται επεξεργασία στην ΕΕ να μπορούν να χρησιμοποιούνται σε οχήματα επιλέξιμα για τις επιδοτήσεις πιστώσεων καθαρών οχημάτων από τις ΗΠΑ·
• τη συνεργασία για να καταστεί ο τομέας των κρίσιμων πρώτων υλών πιο βιώσιμος, ενθαρρύνοντας την υψηλή περιβαλλοντική προστασία, τα διεθνή τεχνικά πρότυπα και τις προσεγγίσεις της κυκλικής οικονομίας·
• την προώθηση των εργασιακών δικαιωμάτων στον τομέα των κρίσιμων πρώτων υλών·
• την ενίσχυση βιώσιμων και δίκαιων αλυσίδων εφοδιασμού μέσω κοινών προτύπων, σε συνεργασία με συμμάχους και εταίρους.

Επόμενα βήματα

Το Συμβούλιο θα εξετάσει τώρα την πρόταση και θα αποφασίσει επ' αυτής. Στη συνέχεια, η Επιτροπή θα είναι σε θέση να αρχίσει επίσημες διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ με σκοπό την ταχεία σύναψη της συμφωνίας.

Ιστορικό

Τον Αύγουστο του 2022 οι ΗΠΑ θέσπισαν τον νόμο για τη μείωση του πληθωρισμού (IRA), με τον οποίο θεσπίστηκε η πίστωση καθαρών οχημάτων. Πρόκειται για επιδότηση για την αγορά επιλέξιμων οχημάτων που λειτουργούν με μπαταρία ή κυψέλες καυσίμου υπό μορφή πίστωσης φόρου. Για να είναι επιλέξιμο για πλήρη επιδότηση, ένα όχημα πρέπει, μεταξύ άλλων, να είναι εξοπλισμένο με μπαταρία της οποίας τουλάχιστον ένα μέρος της περιεκτικότητας σε κρίσιμα ορυκτά έχει είτε προκύψει από ανακύκλωση στη Βόρεια Αμερική είτε εξορυχθεί και υποβληθεί σε επεξεργασία στις ΗΠΑ ή σε χώρα με την οποία οι ΗΠΑ έχουν συνάψει συμφωνία ελεύθερων συναλλαγών ή CMA.

Αν δεν συναφθεί CMA ΕΕ-ΗΠΑ, οι επιχειρήσεις της ΕΕ κινδυνεύουν να αποκλειστούν από τις αλυσίδες εφοδιασμού της αυτοκινητοβιομηχανίας των ΗΠΑ, με αποτέλεσμα να μειωθούν οι εξαγωγικές δυνατότητες της ΕΕ.

Η ΕΕ και οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν την πρόθεσή τους να διαπραγματευθούν συμφωνία σχετικά με τα κρίσιμα ορυκτά στην κοινή δήλωση της 10ης Μαρτίου 2023 μεταξύ της προέδρου κ. φον ντερ Λάιεν και του προέδρου κ. Μπάιντεν, καθώς και στην κοινή δήλωση του Συμβουλίου Εμπορίου και Τεχνολογίας ΕΕ-ΗΠΑ της 31ης Μαΐου.