Το ανθρακικό αποτύπωμα του κλάδου της υγείας όχι μόνο δυναμιτίζει τις πολιτικές βιώσιμης ανάπτυξης αλλά αποτελεί και βασική πηγή μολυσματικών και τοξικών αποβλήτων τα οποία επιβαρύνουν την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον.
Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ο κλάδος της υγείας κατά την COVID εποχή ευθυνόταν για το 4-5% των συνολικών παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Ο ΠΟΥ εκτιμά ότι το 15% των απορριμμάτων υγειονομικής περίθαλψης είναι επικίνδυνα και μπορεί να είναι μολυσματικά, τοξικά ή ραδιενεργά.
Ωστόσο, πριν από τρία χρόνια, παγκοσμίως, λιγότερο από το ένα τρίτο των εγκαταστάσεων υγείας διέθεταν βασική υπηρεσία διαχείρισης απορριμμάτων ενώ περίπου το 30% δεν διέθετε συστήματα για το διαχωρισμό των απορριμμάτων.
«Η διαχείριση των παθολογικών αποβλήτων είναι ένα πολύ δύσκολο έργο και αποτελεί υψηλό κίνδυνο για τη δημόσια υγεία», σημειώνει ο Mahesh Nakarmi, εκτελεστικός διευθυντής του Health, Environment and Climate Action Foundation του Νεπάλ ο οποίος συνεργάστηκε με την Health Care Without Harm ή HCWH, μια παγκόσμια ΜΚΟ που υπερασπίζεται τη βιώσιμη υγειονομική περίθαλψη.
Ενδεικτικά αναφέρεται ότι η εγκατάσταση μιας μονάδας 700 κλινών παράγει περίπου έναν τόνο απορριμμάτων την ημέρα. Χωρίς εξειδικευμένες εγκαταστάσεις και εξοπλισμό, το προσωπικό θα πρέπει να αποτρεφρώνει απόβλητα όπως πλακούντες. Η μέθοδος αυτή επιδεινώνει την ατμοσφαιρική ρύπανση κάτι που συμβαίνει και με τη συσσώρευση απορριμμάτων νοσοκομειακών τροφίμων έξω από τις κτιριακές εγκαταστάσεις προτού μεταφερθούν σε μια δημοτική χωματερή, η οποία προσελκύει αρουραίους και μύγες πριν τη συλλογή, σημειώνει ο Nakarmi.
Η ανάγκη για πιο πράσινα νοσοκομεία
Τα συστήματα υγείας έχουν τη δυνατότητα να προσαρμοστούν στους κινδύνους που θέτει η κλιματική αλλαγή και να προάγουν τη βιωσιμότητα.
Το δίκτυο Global Green and Healthy Hospitals ή GGHH, μέσω του έργου HCWH, βοήθησε στην ώθηση της μετασχηματιστικής δράσης υποστηρίζοντας περισσότερα από 1.700 μέλη σε περισσότερες από 80 χώρες για την εφαρμογή προσεγγίσεων βιώσιμης υγειονομικής περίθαλψης. Όπως υποστηρίζει, τα νοσοκομεία μπορούν να επενδύουν σε πιο πράσινα κτίρια, να προμηθεύονται πόρους που είναι λιγότερο επιβλαβείς και να εφαρμόζουν βιώσιμες λειτουργίες.
Η κλιματική αλλαγή ωθεί ήδη τους παρόχους υγείας σε όλο τον κόσμο, να επανεξετάσουν τις δραστηριότητές τους. Μια ακραία ξηρασία στη Νότια Αφρική το 2016 έπεισε το Υπουργείο Υγείας της Κυβέρνησης του Δυτικού Ακρωτηρίου να προσθέσει μια εγκατάσταση συλλογής νερού στην οροφή μιας νέας κλινικής που κατασκεύαζε. Η κλινική District Six στο Κέιπ Τάουν είναι ένα τετραώροφο κτίριο, το οποίο μπορεί να αποθηκεύσει νερό σε μια δεξαμενή συγκομιδής στο υπόγειό του, συλλέγοντας περίπου 175.000 λίτρα νερού το χρόνο.
Συστημική αλλαγή
Παρά τις προσπάθειες των παρόχων υγειονομικής περίθαλψης να λειτουργήσουν με πιο φιλικούς προς το περιβάλλον τρόπους, ο κλάδος δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημα μόνος του. Μια μελέτη από ερευνητές στο Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ που δημοσιεύθηκε το 2022 δείχνει ότι οι αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις της υγειονομικής περίθαλψης στο περιβάλλον δεν μπορούν να διαχωριστούν από τις βλαβερές επιπτώσεις των αλυσίδων εφοδιασμού της.
«Τα άμεσα μέτρα για τη μείωση των επιπτώσεων στον τομέα της υγείας έχουν σίγουρα κάποιο ρόλο να διαδραματίσουν, ωστόσο, πρέπει να λάβουμε υπόψη και τις επιπτώσεις της αλυσίδας εφοδιασμού», λέει ο Arunima Malik, ένας από τους ερευνητές και αναπληρωτής καθηγητής βιωσιμότητας στο Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ.
Η μελέτη δείχνει ότι οι επιπτώσεις της εφοδιαστικής αλυσίδας είναι σημαντικές, καθώς η ζήτηση για αγαθά και υπηρεσίες από τον τομέα της υγείας - όπως ηλεκτρική ενέργεια, ιατρικός εξοπλισμός και φαρμακευτικά προϊόντα - συμβάλλουν στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, στην ατμοσφαιρική ρύπανση και στις επιπτώσεις των σπάνιων υδάτων.
