Ροή
Εντός χρονοδιαγράμματος κινούνται τα μεγάλα real estate projects – αναπλάσεις (Μινιόν, Πύργος Πειραιά, PwC, Αγ. Διονύσιος κ.α.), συνολικού ύψους άνω του 1 δισ. ευρώ που προωθεί με ορίζοντα 3ετίας η εταιρεία ανάπτυξης ακινήτων DIMAND. Η οποία, όπως σημείωσε ο επικεφαλής της, Δημήτρης Ανδριόπουλος, στο πλαίσιο της χτεσινής τακτικής γενικής συνέλευσης (πρώτης ως εισηγμένη στο ΧΑ), κινείται προσεκτικά λόγω της δύσκολης συγκυρίας, ωστόσο, δεν σταματάει τις μπίζνες καθώς κοιτάζει για κάθε πιθανή και καλή ευκαιρία στο «μέτωπο» των αναπλάσεων - παλιών βιομηχανικών κτηρίων, σε καλές τιμές και υπό καλές προϋποθέσεις.
Ο κ. Ανδριόπουλος υπενθύμισε ότι η εταιρεία, ως μέλος κοινοπραξίας (κατέχει το 51% αυτής, συνεργάζεται με Premia, EBRD) έχει αναδειχθεί προσωρινός ανάδοχος στο «SkyLine» της Alpha Bank (η οποία διατηρεί το 35% του SPV), ένα project που υπό καλές συνθήκες και εφόσον «κλειδώσει» στην κοινοπραξία θα αποτελέσει μια «τεράστια επένδυση από μόνο του». Στα πρώτα έτη η Dimand θα λαμβάνει αρχικά αμοιβές από redevelopment ενώ σε ορίζοντα 5ετίας θα έχει έσοδα από τα ενοίκια, αφού πρώτα θα έχει «ξεκαθαρίσει» το «πακέτο» των ακινήτων (ποια θα κρατήσει). Επί της ουσίας θα πρόκειται για μια εταιρεία που θα είναι εκτός Dimand, με την εισηγμένη όμως να έχει σημαντικό ποσοστό σε αυτήν. Σημειώνεται ότι στην παρούσα φάση η κοινοπραξία είναι σε διαπραγματεύσεις με την Alpha Bank για τα documents με το «κλείσιμο» της συναλλαγής να αναμένεται για τα τέλη 2022 ή αρχές 2023.
Ενδιαφέρον είχαν όσα σημείωσε ο επικεφαλής της DIMAND για τα «εσωτερικά stress test» που κάνει ο όμιλος προκειμένου να είναι σε θέση να αντιμετωπίσει κάθε κρίση, όπως την τρέχουσα πολύπλευρη (πόλεμος, ενεργειακή κρίση κ.α.) καθώς έχει να αντιμετωπίσει και τα… «άγνωστα άγνωστα», όπως πλέον χαρακτηρίζονται διεθνώς όσα αναμένονται να επηρεάσουν οικονομίες και κοινωνίες προσεχώς. «Στρεσάρουμε την εταιρεία ώστε να είμαστε σίγουροι ότι την επόμενη 2ετία, τουλάχιστον, θα συνεχίσει την πορεία της ανεξαρτήτως συνθηκών», σημείωσε ο CEO της εταιρείας ακινήτων. Μάλιστα, σημείωσε ότι αυτός ο εσωτερικός έλεγχος γίνεται για έκτη φορά, με την πρώτη να πηγαίνει πίσω στον χρόνο (με αφορμή υπόδειξη της Citi) λίγο πριν «σκάσει» η Lehman Brothers. «Τότε προστατεύσαμε τις επενδύσεις μας, έχουμε ευθύνη αλλά και γνώση για την προστασία της Dimand», κατέληξε.
Να σημειωθεί ότι η DIMAND πρόκειται εκ νέου να υποβάλει προσφορά σε σχετικό διαγωνισμό που γίνεται από το Ταμείο Χρηματοδότησης Δικαστικών Κτιρίων (ΤΑΧΔΙΚ) για την εξασφάλιση κτηρίου που θα στεγάσει το σύνολο των δικαστηρίων και των δικαστικών υπηρεσιών (σήμερα 8 Σεπτεμβρίου οι προσφορές) με το ίδιο ακίνητο. Υπενθυμίζεται ότι ο δικαστικός φορέας «έτρεξε» αντίστοιχου ύψους διαγωνισμό που όμως κατέστη άγονος μόλις προ ολίγων μηνών, με εταιρείες όπως η Dimand και η Golden Horizon, ισραηλινών κεφαλαίων, να συμμετέχουν στη διαδικασία. Ωστόσο, λόγω δικαστικών εμπλοκών, εκατέρωθεν ενστάσεων και προβληματισμών για τους όρους, τελικά το Ταμείο κήρυξε άγονη τη διαδικασία. Η Dimand (μέσω της HUB 204 M.A.E., προσφορά στα 78,5 εκατ.) είχε κατέβει με πρόταση για οικόπεδο δικής της ιδιοκτησίας στην περιοχή του Αγίου Διονυσίου Πειραιά, όπου και έχει προωθήσει το project της «πράσινης» αστικής ανάπλασης των πρώην εγκαταστάσεων της καπνοβιομηχανίας Παπαστράτος.
Όσον αφορά στο κόστος κατασκευής, επισήμανε ότι ενώ προηγήθηκε άνοδος 40%-45% το τελευταίο χρονικό διάστημα οι ανατιμήσεις έχουν «ταβανώσει» και ήδη καταγράφεται μια πτώση τιμών 5%-15% σε υλικά όπως αλουμίνιο, τσιμέντο, σίδηρος κ.α. Για τα δε ενοίκια σημείωσε ότι η «αγορά ακόμα ανταποκρίνεται στα υψηλότερα, όχι υψηλά, ενοίκια τα οποία δεν βρίσκονται σε ύψος που δημιουργεί θέμα διατηρησιμότητας».
Ο κ. Ανδριόπουλος σημείωσε ότι υπάρχει ακόμα σημαντικό περιθώριο ανάπτυξης του real estate, ιδίως του τομέα στον οποίο κινείται η DIMAND, φέροντας ως παράδειγμα το Μιλάνο όπου για Leed κτήρια τα ενοίκια σε ετήσια βάση είναι στα 500-640 ευρώ/τ.μ. ενώ στην Ελλάδα στα 280-360 ευρώ. Επίσης, για «πράσινα» κτήρια το κόστος κατασκευής στην ιταλική πόλη ανέρχεται σε 1.800-2.000 ευρώ/τ.μ. και στην Ελλάδα σε 1.500 ευρώ/τ.μ. (προ 3ετίας στα 1.100 ευρώ/τ.μ.), με το Μιλάνο να υποδέχεται 12 εκατ. τουρίστες ετησίως, τη Λισαβόνα 15 εκατ. τουρίστες και για την Αθήνα να υπάρχουν προβλέψεις για 6-6,5 εκατ. τουρίστες για φέτος. Θεωρεί, λοιπόν, ότι δεδομένου ότι στην πρωτεύουσα γίνονται σημαντικές υποδομές, οι πολυεθνικές, οι digital nomads, οι ιδιώτες μπορούν να επιλέξουν πλέον «πόλη» για διαμονή/εργασία καθώς δεν υπάρχουν προβλήματα ασφάλειας, νομίσματος κ.α. Κατά συνέπεια, η Αθήνα και οι αναπλάσεις έχουν μέλλον για τα επόμενα 10 έτη τουλάχιστον καθώς υπάρχουν σημαντικά περιθώρια με την Αθήνα να έχει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.
Τα χρονοδιαγράμματα των αναπλάσεων
Ο κ. Ανδριόπουλος στη διάρκεια αλλά και στο περιθώριο της Γ.Σ. σημείωσε ότι ο «Πύργος Πειραιά» θα έχει ολοκληρωθεί το διάστημα Σεπτεμβρίου – Οκτωβρίου 2023 (9 μήνες νωρίτερα από τη συμβατική υποχρέωση έναντι του Δήμου), έχει ήδη προμισθωθεί (δεσμευτικά) το 65% των χώρων (με προκαταβολές, εγγυήσεις) με «πελάτες», μεταξύ άλλων, και μεγάλες πολυεθνικές, ναυτιλιακές κ.α. Επίσης, έγινε αναφορά για δημιουργία χώρου στον 3ο όροφο όπου μπορούν να περιμένουν οι επιβάτες πλοίων και να περνούν μέσω πεζογέφυρας στον χώρο του λιμανιού. Για τα ενοίκια στον Πύργο δεν θέλησε να δώσει κάποια στοιχεία, δηλώνοντας όμως ότι «θα έχει τα μισθώματα που του αξίζουν».
Για την ανάπλαση του εμβληματικού κτηρίου στο «Μινιόν» σημείωσε ότι βρίσκεται η εταιρεία στη διαδικασία των μελετών, σε φάση αναζήτησης «ποιοι μισθωτές ενδιαφέρονται και για ποιες χρήσεις», ενώ ίσως αναμένονται νεότερα από Οκτώβριο. Σε σχέση με το ακίνητο της πρώην Softex (50 στρέμματα) σημειώθηκε ότι έχει μεγάλο μέγεθος, υπάρχουν σημαντικές υποδομές στην περιοχή και στην Dimand το θεώρησαν ως ευκαιρία και στρατηγική επένδυση.
Υπενθυμίζεται επίσης ότι μαζί με την ΑΒΑΞ (εταιρεία 3V) προωθούν επένδυση για δημιουργία χώρων μικτής χρήσης στο Νέο Φάληρο (γραφεία, κατοικίες), για το project γίνεται εκπόνηση μελετών, βρίσκεται σε αδειοδοτική διαδικασία αλλά και δεν πρόκειται να εκκινήσει η κατασκευή του πριν το Q1 2023.
Σε σχέση με την ευρύτερη ανάπλαση στον Αγ. Διονύσιο, εκκινεί η β’ φάση των έργων με δύο νέα οικιστικά projects 2.000 τ.μ. και 4.500 τ.μ. αντίστοιχα, για τα οποία υπάρχει προσύμφωνο στρατηγικής συνεργασίας με την Premia ΑΕΕΑΠ, αν βέβαια τελικά προχωρήσει το μεταξύ τους deal. Θα ξεκινήσουν οι κατασκευές στο τέλος του χρόνου, θα γίνουν και δίχωρα διαμερίσματα, δεδομένου ότι η περιοχή αναπτύσσεται και σε λίγο θα λειτουργήσει το Μετρό στη Dimand ποντάρουν σε αύξησης της ζήτησης.
Επίσης, το ακίνητο «Δασκαλάκη» όπως αναφέρθηκε θα συμμετέχει στον διαγωνισμό για τα νέα δικαστήρια Πειραιά, ωστόσο, αν δεν επιλεγεί τότε υπάρχει εναλλακτικό πλάνο αξιοποίησης με τη δημιουργία χώρων μικτής χρήσης (γραφεία, οικιστικά, hospitality) περίπου 26.000 τ.μ. (το οποίο δυνητικά θα μπορούσε να προστεθεί στο deal με την Premia, αν η τελευταία αποφασίσει ότι της ταιριάζουν οι όροι). Το ακίνητο Δασκαλάκη, έκτασης 17 στρεμμάτων, έχει χρήσεις και όρους δόμησης.
Η Dimand αναμένεται να κάνει μέχρι το τέλος του 2022 exit από projects όπως το ξενοδοχείο Moxy στην Ομόνοια, το κτήριο Kaizen, τμήμα οικιστικού στη Μύκονο. Επίσης, ο κ. Ανδριόπουλος δήλωσε ότι ενδιαφέρεται για υβριδικά ΣΔΙΤ (όχι στον τομέα κατασκευής) αν προχωρήσουν κυβερνητικά σχέδια για παροχή «στέγης» π.χ. στην Αθήνα αλλά όχι αν πρόκειται για έργα που θα έχουν δημόσιο μοντέλο.
