Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε σήμερα το σχέδιό της για την στρατιωτική κινητικότητα, με βασική στόχευση τη διευκόλυνση της γρήγορης και ομαλής μετακίνησης στρατευμάτων, εξοπλισμού και στρατιωτικών μέσων σε όλη την Ευρώπη. Παράλληλα, παρουσίασε τις προτάσεις της για τη θωράκιση της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας με έναν «Οδικό Χάρτη Μετασχηματισμού της Αμυντικής Βιομηχανίας της ΕΕ».
Η ιδέα είναι να δημιουργηθεί ένα είδος «στρατιωτικής ζώνης Σένγκεν» ως το 2027, με την άρση των υφιστάμενων εμποδίων και την απλοποίηση των κανόνων για τη στρατιωτική κινητικότητα μεταξύ των κρατών-μελών, με γρήγορο, ασφαλή και συντονισμένο τρόπο.
«Στρατιωτικό Σένγκεν»
Το σχέδιο φιλοδοξεί να δημιουργήσει έναν ενιαίο ευρωπαϊκό χώρο στρατιωτικής κινητικότητας έως το 2027, που θα φέρει πιο κοντά σε ένα «Στρατιωτικό Σένγκεν» και θα καταστήσει ταχύτερη, ασφαλέστερη και πιο συντονισμένη τη μετακίνηση στρατευμάτων και στρατιωτικού εξοπλισμού σε όλη την Ευρώπη. Για να επιτευχθεί αυτό σχεδιάζονται κανόνες και διαδικασίες για τις διασυνοριακές στρατιωτικές μετακινήσεις, που θα έχουν ως μέγιστο χρόνο επεξεργασίας τριών ημερών και απλούστευση των τελωνειακών διαδικασιών.
Ο Ευρωπαίος Επίτροπος Βιώσιμων Μεταφορών και Τουρισμού Απόστολος Τζιτζικώστας δήλωσε ότι το πακέτο στρατιωτικής κινητικότητας της Κομισιόν «σηματοδοτεί ένα αποφασιστικό βήμα για την ενίσχυση της ικανότητας της Ευρώπης να ανταποκρίνεται σε κρίσεις ασφαλείας».
Υπογράμμισε ότι η προετοιμασία πρέπει να γίνεται τώρα, με ισχυρά δίκτυα logistics που εξασφαλίζουν γρήγορη μετακίνηση στρατευμάτων και εξοπλισμού μέσω δρόμων, γεφυρών, σιδηροδρομικών γραμμών, λιμανιών και αεροδρομίων.
«Όταν θέλεις να υπερασπιστείς μια ήπειρο, πρέπει να είσαι σε θέση να κινείσαι σε αυτήν με ταχύτητα», δήλωσε ο Επίτροπος Μεταφορών, Απ. Τζιτζικώστας. «Τα έργα θα πρέπει να ολοκληρωθούν μέχρι το 2030», και θα χρειαστεί η αναβάθμιση υπαρχουσών υποδομών, που σημαίνει διεύρυνση σηράγγων, ενίσχυση γεφυρών, ενίσχυση σιδηροδρομικών γραμμών, επέκταση της χωρητικότητας των λιμένων και των αεροδρομίων. «Κάθε ευρώ που επενδύουμε σε υποδομές διπλής χρήσης είναι μια επένδυση τόσο στην ασφάλειά μας όσο και στην οικονομία μας», πρόσθεσε.
Διάδρομοι κινητικότητας
Επιπλέον, αναβαθμίζονται βασικοί διάδρομοι στρατιωτικής κινητικότητας της ΕΕ και δίνεται έμφαση στην προστασία των στρατιωτικών υποδομών, αλλά και προστασία από την κυβερνοασφάλεια από στοχευμένες επενδύσεις. Σε αυτό το πεδίο γίνεται συγκεκριμένη αναφορά στην ενεργειακή ασφάλεια και την ετοιμότητα σε περίοδο ειρήνης και σε περίοδο κρίσης.
Η δημιουργία Δεξαμενής Αλληλεγγύης και η δημιουργία Ψηφιακού Συστήματος Πληροφόρησης Στρατιωτικής Κινητικότητας, θα συγκεντρώνει και θα προετοιμάζει την κοινή χρήση των στρατιωτικών δυνατοτήτων κινητικότητας για τα κράτη μέλη. Βασικό στοιχείο για την επιτυχία του σχεδίου αποτελεί η ενίσχυση της διακυβέρνησης και του συντονισμού, με μια νέα Ομάδα Μεταφορών Στρατιωτικής Κινητικότητας και μια ενισχυμένη επιτροπή του Διευρωπαϊκού Δικτύου Μεταφορών να καθοδηγούν την εφαρμογή και α παρακολουθούν την ετοιμότητα, με την υποστήριξη εθνικών συντονιστών διασυνοριακών στρατιωτικών μεταφορών σε κάθε κράτος μέλος.
Στο μέτωπο της χρηματοδότησης, η Επιτροπή αποφάσισε να δεκαπλασιάσει τα κονδύλια που διατίθενται για τη στρατιωτική κινητικότητα την επόμενη επταετία (2028-2034) σε σύγκριση με τον τρέχοντα Πολυετή Δημοσιονομικό Προϋπολογισμό (ΠΔΠ). Τα κράτη μέλη θα έχουν στη διάθεσή τους πάνω από 17 δισεκ. ευρώ, για να αναβαθμιστούν περίπου 500 στρατηγικά σημεία διέλευσης στους τέσσερις βασικούς διαδρόμους για να επιτραπεί η στρατιωτική κινητικότητα.
Ο Απ. Τζιτζικώστας εξήγησε ότι σε αυτό το στάδιο, τα κράτη-μέλη θα πρέπει να επιλέξουν τα σημεία που βρίσκονται πάνω στους 4 διαδρόμους στρατιωτικής κινητικότητας και να υποδείξουν ποιά λιμάνια, αεροδρόμια, δρόμοι, γέφυρες, θεωρούν ότι πρέπει να χαρακτηριστούν ως υποδομές στρατιωτικής κινητικότητας. Όταν ολοκληρωθεί αυτή η διαδικασία, η ΕΕ και το ΝΑΤΟ θα καταλήξουν στα 500 στρατηγικά σημεία υποδομών και στη συνέχεια θα γίνει η χρηματοδότηση, από τα διάφορα ευρωπαϊκά ταμεία και από τα εθνικά ταμεία. «Όλες οι υποδομές αυτές πρέπει να έχουν αναβαθμιστεί και κατασκευαστεί ως το 2030. Έχουμε 5 χρόνια για να τρέξουμε και να πετύχουμε το στόχο. Δεν έχουμε χρόνο για χάσιμο», τόνισε.
Σχετικά με τα απαιτούμενα κονδύλια, ο Απ. Τζιτζικώστας ανέφερε ότι η υλοποίηση των 500 στρατηγικών έργων θα απαιτήσει περίπου 100 δισ. ευρώ. «Πρέπει να αρχίσουμε να επενδύουμε τώρα. Με τη βοήθεια του SAFE, του προγράμματος Security Action for Europe, τα κράτη μέλη μπορούν να υποστηρίξουν έργα στρατιωτικής κινητικότητας. Μπορούν επίσης να χρησιμοποιήσουν τα ταμεία της πολιτικής συνοχής, και αυτό είναι κάτι που η Επιτροπή έχει ήδη αναγνωρίσει, προτείνοντας την αναδιάταξη ορισμένων από τα ταμεία συνοχής στη στρατιωτική κινητικότητα». Μετά το 2028, στο επόμενο ΠΔΠ, ο Μηχανισμός Συνδέοντας την Ευρώπη για τη Στρατιωτική Κινητικότητα θα δεκαπλασιαστεί, στα 17 δισεκατομμύρια ευρώ, ανέφερε ο Απ. Τζιτζικώστας, ενώ πρόσθεσε ότι και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανταγωνιστικότητας θα μπορούσε να υποστηρίξει την ανθεκτικότητα και την προστασία των υποδομών κατά μήκος των διαδρόμων στρατιωτικής κινητικότητας.
Ανατρεπτική καινοτομία
Το σχέδιο που παρουσιάστηκε σήμερα περιλαμβάνει τον «Οδικό Χάρτη Μετασχηματισμού της Αμυντικής Βιομηχανίας της ΕΕ» στοχεύοντας στην επιτάχυνση και τον εκσυγχρονισμό της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας, μέσα από την «απελευθέρωση της ανατρεπτικής καινοτομίας για την αμυντική ετοιμότητα». Το στοίχημα συνδέεται με την επιτάχυνση και χρήση προηγμένων τεχνολογιών στις στρατιωτικές δυνατότητες και για την υλοποίησή του ορίζονται τέσσερις άξονες. Την υποστήριξη επενδύσεων σε αμυντικές εταιρείες, την επιτάχυνση της ανάπτυξης νέων τεχνολογιών, τη διεύρυνση της πρόσβασης σε αμυντικές δυνατότητες και την ενίσχυση δεξιοτήτων για τη διατήρηση του τεχνολογικού πλεονεκτήματος της Ευρώπης.
Η Ύπατη Εκπρόσωπος της ΕΕ Κάγια Κάλας στην παρουσίαση του σχεδίου από την Κομισιόν αναφέρθηκε στο χτύπημα που δέχθηκε η Ουκρανία στα σύνορα της με την Πολωνία και τόνισε ότι «όλο αυτό αυξάνει τον συναγερμό στην ΕΕ» και σε αυτό συμβάλλει το σχέδιο για την άμυνα, που παρέχει μεγαλύτερη προστασία, γιατί διασφαλίζει ότι οι απαραίτητες δυνάμεις θα βρίσκονται στο σωστό σημείο, τη σωστή στιγμή». «Στόχος του σχεδίου είναι να προστατεύσουμε τα σύνορά μας» ,δήλωσε από την πλευρά της για το σχέδιο η Εκτελεστική Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Χένα Βίρκουνεν.
Σενάρια πολέμου
Στο σχέδιο γίνεται αναφορά στον πόλεμο της Ουκρανίας και τις εξελίξεις στις αμυντικές τεχνολογίες, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, τα κβαντικά συστήματα, τα drones και οι διαστημικές τεχνολογίες αναδιαμορφώνουν το πεδίο της μάχης.
Από την πλευρά της, η Ύπατη Εκπρόσωπος της ΕΕ, Κάγια Κάλας υπογράμμισε ότι η Ευρώπη αντιμετωπίζει πρωτοφανείς απειλές ασφαλείας. Το σχέδιο προβλέπει, επίσης, στοχευμένες επενδύσεις στην κυβερνοασφάλεια και την ενεργειακής ασφάλειας. H K. Κάλλας αναφέρθηκε στην πρόσφατη επίθεση στους πολωνικούς σιδηροδρόμους ως παράδειγμα της ανάγκης προστασίας των υποδομών μεταφορών. «Η πρωτοφανής επίθεση στη σιδηροδρομική γραμμή της Πολωνίας προς την Ουκρανία υπογραμμίζει τον κίνδυνο για τις ευρωπαϊκές υποδομές μεταφορών. Οι κρίσιμες υποδομές μας χρειάζονται καλύτερη προστασία», είπε η Κ. Κάλας, τονίζοντας ότι «πρέπει να σταλεί ένα σαφές μήνυμα στη Ρωσία».
Ο Επίτροπος για θέματα Άμυνας, Άντριους Κουμπίλιους, αναφέρθηκε στον Αμερικανό στρατηγό Τζον Πέρσινγκ, ο οποίος ηγήθηκε αμερικανικών στρατευμάτων στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου», τονίζοντας ότι «οι μάχες κερδίζονται με το πεζικό, αλλά οι πόλεμοι κερδίζονται με τα logistics».
Παράλληλα, η Επιτροπή παρουσίασε σήμερα έναν οδικό χάρτη για τον μετασχηματισμό της αμυντικής βιομηχανίας ώστε να συμβαδίζει με την τεχνολογία. «Χάρη στα διδάγματα που αντλήθηκαν από την Ουκρανία, ο οδικός μας χάρτης θα επιταχύνει την καινοτομία και τη συνεργασία, διατηρώντας την Ευρώπη στην πρώτη γραμμή της τεχνολογικής προόδου και της στρατηγικής ετοιμότητας», ανέφερε η Αντιπρόεδρος Τεχνολογικής Κυριαρχίας, Ασφάλειας και Δημοκρατίας, Χάνα Βιρκούνεν.
Το σχέδιο για τη στρατιωτική κινητικότητα που θα υποβληθεί στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για την έγκρισή του, εντάσσεται στη Λευκή Βίβλο για την Ευρωπαϊκή Άμυνα- Ετοιμότητα 2030, σε συνδυασμό με τα σχέδια ReArm Europe- Readiness 2030 και αποτελεί ένα φιλόδοξο αμυντικό πακέτο για την ενίσχυση των αμυντικών δυνατοτήτων της ΕΕ.
