Η κατάρρευση της γαλλικής κυβέρνησης του Φρανσουά Μπαϊρού φέρνει νέο πονοκέφαλο στον Εμάνουελ Μακρόν, ενώ η κοινωνική, πολιτική και δημοσιονομική κρίση στη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης βαθαίνει. Ο Γάλλος πρόεδρος δεν βρίσκεται απλώς αντιμέτωπος με την 6η αλλαγή πρωθυπουργού από το 2017, αλλά με την ευθύνη να αποτρέψει νέα περίοδο ακυβερνησίας, με αναλυτές από ING, UBS, Deutsche Bank, JP Morgan, Teneo, Commerzbank και Berenberg να αποπειρώνται να καταγράψουν τι έπεται.
Η ψηφοφορία στην κρίσιμη ψήφο εμπιστοσύνης κατέληξε με 364 «κατά», 194 «υπέρ» και 25 αποχές, παρά τις δραματικές εκκλήσεις του Μπαϊρού υπέρ των σκληρών δημοσιονομικών μέτρων που είχε προαναγγείλει, ενώ από την πλευρά του το Ελιζέ ανακοίνωσε ότι ο Μακρόν θα ορίσει νέο πρωθυπουργό τις επόμενες ημέρες. Η κατάρρευση της κυβέρνησης ήταν ευρέως αναμενόμενη, ενώ σε δημοσκόπηση για την Le Figaro, το 64% των Γάλλων θέλουν την παραίτηση του Μακρόν, δεδομένου ότι δεν διεκδικεί τρίτη θητεία το 2027.
Ο 74χρονος αποσκοπούσε στη μείωση του ελλείμματος, το οποίο ανέρχεται στο 5,8% του ΑΕΠ το 2024 και είναι το μεγαλύτερο στην Ευρωζώνη, με το χρέος να αυξάνεται κατά 5.000 ευρώ το δευτερόλεπτο. Η κυβέρνηση Μπαϊρού στόχευε σε περικοπές περίπου 44 δισ. ευρώ στον προϋπολογισμό του επόμενου έτους για να μειώσει το έλλειμμα στο 4,6% του ΑΕΠ το 2026.
Οι αγορές στη Γαλλία αντέδρασαν σχετικά ψύχραιμα, με τον CAC 40 να κερδίζει 0,40% στις 7.765 μονάδες. Η απόδοση του 10ετούς ομολόγου της Γαλλίας υποχωρεί 5 μονάδες βάσης στο 3,4749% το μεσημέρι της Τρίτης, αντανακλώντας την νευρικότητα για την πολιτική και οικονομική αβεβαιότητας από το Παρίσι, ενώ αίσθηση προκάλεσε το γεγονός πως για πρώτη φορά στην ιστορία η Ιταλία δανείζεται φθηνότερα από το Παρίσι. «Λάβρος» και τα γαλλικά ΜΜΕ.
Ο Μακρόν μπορεί να επιλέξει έναν νέο πρωθυπουργό ή να δημιουργήσει μια τεχνοκρατική κυβέρνηση, αλλά σύμφωνα με διεθνείς αναλυτές, η πορεία είναι προδιαγεγραμμένη όπως του Μπαϊρού και του Μπαρνιέ. Το να προκηρύξει πρόωρες βουλευτικές εκλογές ο Γάλλος πρόεδρος μπορεί να γυρίσει μπούμερανγκ, δίνοντας ακόμη περισσότερες έδρες στην Μαρίν Λεπέν ή στον Ζαν Λυκ Μελανσόν.
Η εβδομάδα της 6ης Οκτωβρίου, που συμπίπτει με την προθεσμία κατάθεσης του προϋπολογισμού του 2026, αναμένεται καθοριστική και ενδέχεται να αποτελέσει σημείο καμπής σε ό,τι αφορά την πολιτική σαφήνεια στη Γαλλία και τη μεταβλητότητα στις αγορές κατά την UBS. Mάλιστα, η ελβετική τράπεζα αναφέρει τρία βασικά σενάρια για το τι μέλλει γενέσθαι (Προ-συνεννόηση, Ορισμός διαπραγματευτή και υπηρεσιακή κυβέρνηση).
Η ING τονίζει ότι το δημοσιονομικό πρόβλημα της Γαλλίας οφείλεται κυρίως στη γήρανση του πληθυσμού, εξηγώντας ότι οι δαπάνες για κοινωνική προστασία και υγειονομική περίθαλψη ανήλθαν στο 32,3% του ΑΕΠ το 2023, έναντι μέσου όρου 27,2% στην Ευρωζώνη και θα αυξάνονται όσο ο πληθυσμός γερνά. Το ολλανδικό χρηματοπιστωτικό ίδρυμα διαμηνύει πως σε ένα περιβάλλον με ήδη υψηλή φορολογία, η εξίσωση είναι περίπλοκη και θα συνεχίσει να προκαλεί πολιτική αστάθεια, όχι μόνο φέτος, αλλά και τα επόμενα χρόνια.
«Με το ακροδεξιό Εθνικό Συναγερμό και την ακροαριστερή "Ανυπότακτη Γαλλία" να ζητούν πρόωρες εκλογές, ο Μακρόν χρειάζεται έναν κεντρώο πρωθυπουργό που μπορεί να εμποδίσει τους κεντροαριστερούς Σοσιαλιστές να καταψηφίσουν τον προϋπολογισμό, καθώς και να διατηρήσει τον τρέχοντα κεντροδεξιό συνασπισμό ακέραιο», ανέφεραν σε ανάλυση οι μακροοικονομικοί αναλυτές της Deutsche Bank.
Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ του Μακρόν και κομμάτων τις επόμενες ημέρες θα πρέπει να παρακολουθούνται, προειδοποιεί ο Ραφαέλ Μπρουν-Αγκουέρ, ανώτερος οικονομολόγος της JP Morgan. «Δεν μπορεί να αποκλειστεί μια νέα εκλογή στην Εθνοσυνέλευση, αλλά ο Μακρόν θα πιέσει για μια κυβέρνηση μεγάλου συνασπισμού», πρόσθεσε. Σε κάθε περίπτωση, η νέα κυβέρνηση θα προχωρήσει σε δημοσιονομική εξυγίανση το 2026, καθώς «θα είναι δύσκολο για όλους να ξεφύγουν από αυτό το θέμα» συμπλήρωσε.
«Ενώ σχεδόν όλα τα κόμματα συμφωνούν για την άσχημη κατάσταση των δημόσιων οικονομικών της Γαλλίας, τα πολιτικά στρατόπεδα είναι έντονα διχασμένα ως προς το αν θα πρέπει να αντιμετωπιστεί αυτό το πρόβλημα μέσω μεταρρυθμίσεων στον τομέα της κοινωνικής πρόνοιας ή αυξήσεων φόρων», αποσαφήνισε ο Κάρστεν Νίκελ, αναπληρωτής διευθυντής Έρευνας στην Teneo.
Ενώ η Γαλλία έχει κάποια εμπειρία με τον πρόεδρο και τον πρωθυπουργό να προέρχονται από διαφορετικές πολιτικές οικογένειες «συμβιώνοντας» στην πολιτική εξουσία, οι λεγόμενοι «μεγάλοι συνασπισμοί» στην Εθνοσυνέλευση δεν αποτελούν μέρος της πολιτικής κουλτούρας της χώρας. «Αυτό περιπλέκει την αναζήτηση μεγάλων συμβιβασμών που θα συνεπάγονταν ένα μείγμα και των δύο προσεγγίσεων στις δημοσιονομικές προκλήσεις της οικονομίας», εκτίμησε.
Ο νέος πρωθυπουργός θα βρεθεί αμέσως σε πολιορκητικό κριό από τις περικοπές δαπανών και μεταρρυθμίσεις, με τα συνδικάτα να ζητούν προχωρούν σε πανεθνικές διαμαρτυρίες κατά της λιτότητας στις 10 και 18 Σεπτεμβρίου. Παρ' όλα αυτά, η ανάγκη μείωσης του ελλείμματος του προϋπολογισμού της Γαλλίας παραμένει προτεραιότητα ενώ το πρέσινγκ θα αυξηθεί όταν η Fitch αξιολογήσει την πιστοληπτική ικανότητα του Παρισιού που επί του παρόντος βρίσκεται στο «AA-» με αρνητικές προοπτικές.
Ως πιθανή χαρακτηρίζει μία υποβάθμιση των γαλλικών ομολόγων, ο Χόλγκερ Σμίντινγκ, επικεφαλής οικονομολόγος της Berenberg Bank, σημειώνοντας ότι ένα αρνητικό «χτύπημα» δεν θα αποτελέσει «μεγάλη έκπληξη». Ωστόσο, προειδοποίησε ότι μια «γνήσια χρηματοπιστωτική κρίση με μπαράζ πιέσεων, υψηλότερων αποδόσεων ομολόγων που θα οδηγήσουν σε μεγαλύτερα ελλείμματα του προϋπολογισμού και ακόμη υψηλότερο κόστος δανεισμού, «παραμένει αρκετά απίθανη προς το παρόν».
Σχολιάζει δε, πως αν βρεθούν στην εξουσία ριζοσπαστικά κόμματα, όπως ο Εθνικός Συναγερμός και επιχειρήσουν να εφαρμόσουν προγράμματα που είναι αδύνατο να χρηματοδοτηθούν, οι επενδυτές θα «γυρίσουν την πλάτη» στη Γαλλία. «Θα αναγκαστούν από τις αγορές να κάνουν μια στροφή προς τη σύνεση, ακριβώς είχε αναγκαστεί ο ριζοσπαστικός πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας στην Ελλάδα το 2015 να εφαρμόσει τα μέτρα λιτότητας που είχε κατακεραυνώσει στην προεκλογική του εκστρατεία», προσθέτει ο οίκος.
«Με το σχεδόν ισορροπημένο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της, η Γαλλία δεν είναι προφανής υποψήφια για μια οικονομική κρίση. Φυσικά, δεν μπορούμε να την αποκλείσουμε εντελώς. Εάν οι Γάλλοι Σοσιαλιστές, οι οποίοι κατέχουν την ισορροπία δυνάμεων σε ένα βαθιά διχασμένο κοινοβούλιο, συνεχίσουν να απορρίπτουν την κοινή λογική και να επιμένουν σε μη χρηματοδοτήσιμα αιτήματα, ο κίνδυνος θα μπορούσε να αυξηθεί», κατέληξε.
Από την πλευρά της η Commerzbank σχολιάζει ότι η πολιτική κρίση υπονομεύει την αποφασιστική μάχη που θα χρειάζεται η Γαλλία για να εξυγιάνει τα δημόσια οικονομικά της. Εάν οι μεταρρυθμίσεις στη Γαλλία συνεχίσουν να αποτυγχάνουν στο μέλλον, το έλλειμμα τα επόμενα χρόνια θα αρχίζει να διογκώνεται ξανά. Κι αυτό, διότι το ποσοστό
των συνταξιούχων αυξάνεται σταθερά και η κυβέρνηση ήδη πρέπει να στηρίζει το σύστημα συντάξεων μέσω των τακτικών φορολογικών εσόδων.
Οι αναλυτές της γερμανικής τράπεζας υπολογίζουν ότι, αν δεν υλοποιηθούν οι απαραίτητες μεταρρυθμίσεις, η αναλογία χρέους/ΑΕΠ της γαλλικής κυβέρνησης θα μπορούσε να ξεπεράσει το 150% μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια. Επίσης, υπολογίζουν ότι οι πληρωμές τόκων ως ποσοστό του ΑΕΠ θα μπορούσαν να διπλασιαστούν από το σημερινό 2% σε πάνω από 4% τα επόμενα επτά χρόνια και, στο μέλλον, θα χρειαστούν ακόμη πιο δραστικές περικοπές δαπανών ή αυξήσεις φόρων για να διατηρηθεί σταθερή η αναλογία χρέους.
