Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι εκφράζουν αυξανόμενη ανησυχία ότι μια υπό διαμόρφωση ειρηνευτική συμφωνία για την Ουκρανία, με τη μεσολάβηση των ΗΠΑ, θα μπορούσε να αξιοποιηθεί από τη Ρωσία, ανοίγοντας τον δρόμο για μια εκ νέου εισβολή σε εδάφη της ανατολικής περιοχής του Ντονμπάς, που έχει πληγεί σοβαρά από τον πόλεμο.
Ο φόβος - βασικό σημείο τριβής στις πρόσφατες συνομιλίες - είναι ότι το αμερικανικό σχέδιο για τη δημιουργία αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης θα παρείχε στο Κρεμλίνο κάλυψη για την ανάπτυξη μυστικών δυνάμεων στην αμφισβητούμενη περιοχή, σύμφωνα με άτομα που γνωρίζουν το θέμα. Στη συνέχεια, το Κρεμλίνο θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει υβριδικές τακτικές, συμπεριλαμβανομένων των λεγόμενων επιχειρήσεων «ψευδούς σημαίας», για να υπονομεύσει τις αμερικανικές εγγυήσεις ασφαλείας και να κατασκευάσει το πρόσχημα για μια νέα εισβολή, ανέφεραν.
Σχεδόν τέσσερα χρόνια μετά την πλήρους κλίμακας επίθεση της Ρωσίας, ο έλεγχος των εδαφών βρίσκεται στο επίκεντρο πολύπλοκων διαπραγματεύσεων μεταξύ Ουάσινγκτον, Κιέβου και Μόσχας, καθώς οι αξιωματούχοι πλησιάζουν σταδιακά σε μια συμφωνία. Η Μόσχα απαιτεί την απόσυρση των ουκρανικών δυνάμεων από τις ανατολικές περιφέρειες του Ντονέτσκ και του Λουχάνσκ - συμπεριλαμβανομένων εδαφών που η Ρωσία δεν ελέγχει - ενώ το Κίεβο αρνείται να παραχωρήσει γη.
Οι λεπτομέρειες των συνομιλιών παραμένουν ρευστές. Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε ότι οι ΗΠΑ έχουν συζητήσει το ενδεχόμενο μετατροπής της περιοχής του Ντονμπάς σε «ελεύθερη οικονομική ζώνη» υπό ειδική διοίκηση, ενώ η Ρωσία έχει ταχθεί υπέρ μιας «αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης». Ο Ζελένσκι αυτή την εβδομάδα έθεσε την ιδέα διεξαγωγής δημοψηφίσματος για πιθανές εδαφικές διευθετήσεις στην περιοχή.
Όμως η Ρωσία θα μπορούσε να εκμεταλλευτεί οποιαδήποτε αποχώρηση ουκρανικών στρατευμάτων από περιοχές που ελέγχει το Κίεβο, ανέφεραν οι ίδιες πηγές υπό καθεστώς ανωνυμίας, καθώς οι συνομιλίες διεξάγονται κεκλεισμένων των θυρών. Αυτό καθιστά βασικό στόχο της Ευρώπης τις επόμενες ημέρες και εβδομάδες να διασφαλίσει ότι οποιαδήποτε ειρηνευτική συμφωνία δεν θα περιέχει έναν ρωσικό «Δούρειο Ίππο».
Ο Λευκός Οίκος δεν απάντησε άμεσα σε αίτημα του Bloomberg για σχόλιο σχετικά με αυτές τις ανησυχίες.
Παρότι ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν πιθανότατα διατηρεί τους μαξιμαλιστικούς του στόχους στην Ουκρανία, ένα κρίσιμο ερώτημα είναι κατά πόσον η Μόσχα θα συνεχίσει να απορρίπτει κάθε ειρηνευτική συμφωνία ή αν, τακτικά, θα στηρίξει τις αμερικανικές προσπάθειες να ολοκληρωθεί μια συμφωνία τις επόμενες εβδομάδες, σύμφωνα με τις πηγές.
Πέρα από τη δυνατότητα εκμετάλλευσης ενός ειρηνευτικού πλαισίου με το γνώριμο οπλοστάσιο υβριδικών επιθέσεων, ένας ακόμη κίνδυνος είναι η παρέμβαση της Μόσχας σε ένα δημοψήφισμα ή σε εκλογές που ενδέχεται να ακολουθήσουν μια ειρηνευτική διευθέτηση, ανέφεραν.
Ο Ζελένσκι αναμένεται να ταξιδέψει στο Βερολίνο τη Δευτέρα για να συναντηθεί με τον Γερμανό καγκελάριο Φρίντριχ Μερτς και άλλους Ευρωπαίους ηγέτες, μεταξύ των οποίων και τον Βρετανό πρωθυπουργό Κιρ Στάρμερ, προκειμένου να συνεχιστούν οι συνομιλίες. Πριν από τη συνάντηση, σύμβουλοι εθνικής ασφάλειας από την Ουκρανία, την Ευρώπη και τις ΗΠΑ αναμένεται να πραγματοποιήσουν συζητήσεις για τα προσχέδια των προτάσεων, σύμφωνα με άτομα που γνωρίζουν το θέμα.
Ο Πίτερ Ρίκετς, πρώην σύμβουλος εθνικής ασφάλειας της Βρετανίας, δήλωσε ότι οι Ευρωπαίοι έχουν δίκιο να ανησυχούν για την αμερικανική πρόταση περί αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης. Μόλις η αμερικανική προσοχή στραφεί αλλού, ο Πούτιν θα μπορούσε να «δημιουργήσει επεισόδια ως προσχήματα» - όπως την προστασία ρωσόφωνων πληθυσμών - για να προχωρήσει, είπε.
«Αυτό θα άφηνε το υπόλοιπο της Ουκρανίας ευάλωτο στην επόμενη ρωσική προέλαση», δήλωσε ο Ρίκετς. «Επομένως, δεν πρόκειται απλώς για ένα τεχνικό ζήτημα, αλλά για ένα θεμελιώδες θέμα - για την Ουκρανία και για την ευρωπαϊκή ασφάλεια».
Το καθεστώς μιας αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης και το ποιος θα την αστυνομεύει παραμένουν ασαφή, όπως έχουν αναφέρει ορισμένοι σύμμαχοι της Ουκρανίας. Αμερικανοί διαπραγματευτές έχουν μιλήσει για υπαγωγή της περιοχής σε ειδική διοίκηση, αλλά έχουν επίσης αφήσει να εννοηθεί ότι το Ντονέτσκ και το Λουχάνσκ, που συγκροτούν το Ντονμπάς, θα πρέπει να αναγνωριστούν ως de facto ρωσικά, μαζί με την Κριμαία.
Δύο μερικώς κατεχόμενες περιοχές δυτικότερα, η Ζαπορίζια και η Χερσώνα, θα «παγώσουν» κατά μήκος της τρέχουσας γραμμής επαφής.
Ο σύμβουλος του Κρεμλίνου Γιούρι Ουσάκοφ φάνηκε να υιοθετεί την ιδέα μιας αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης, υποστηρίζοντας ότι αντί για ρωσικά στρατεύματα που θα ελέγχουν την περιοχή, θα μπορούσαν να αναπτυχθούν εκεί η εθνική φρουρά ή η αστυνομία.
Μια τέτοια πρόταση θα θεωρούνταν μη εφαρμόσιμη από την Ουκρανία και τους συμμάχους της, ανέφεραν Ευρωπαίοι αξιωματούχοι.
Από την πλευρά του, το Κίεβο έχει επανειλημμένα απορρίψει την παραχώρηση εδαφών - και έχει ζητήσει απολύτως αξιόπιστες εγγυήσεις ασφαλείας που θα έμοιαζαν με τον μηχανισμό συλλογικής άμυνας του ΝΑΤΟ, γνωστό ως Άρθρο 5. Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, ο Ζελένσκι δήλωσε ότι η βασική του προτεραιότητα είναι να διαπιστώσει τι είναι διατεθειμένοι να προσφέρουν οι δυτικοί σύμμαχοι.
«Υπάρχει ένα ερώτημα στο οποίο εγώ - και όλοι οι Ουκρανοί - θέλουμε να δοθεί απάντηση», δήλωσε ο Ζελένσκι στο Bloomberg News τη Δευτέρα. «Αν η Ρωσία ξεκινήσει ξανά πόλεμο, τι θα κάνουν οι εταίροι μας;»
