Ροή
Το τηλεφώνημα μεταξύ των δύο Προέδρων, Τζο Μπάιντεν και Βλάντιμιρ Πούτιν, ξεκίνησε στην ώρα του (22:30 ώρα Ελλάδας) και κράτησε μία ώρα. Σε αυτή τη μία ώρα συζητήθηκαν όλα τα επόμενα «τεχνικά βήματα» για τον διάλογο μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας που θα γίνει στη Γενεύη, καθώς και η κοινή σύνοδος ΝΑΤΟ-Ρωσίας. Σύμφωνα με τις σχετικές ανακοινώσεις, κάθε πλευρά δηλώνει ευχαριστημένη για τον δικό της λόγο. Όμως ο Πούτιν φαίνεται να έχει κερδίσει αυτόν τον γύρο συνομιλιών και εναπόκειται στον Μπάιντεν αν θα σεβαστεί τις «κόκκινες γραμμές» της Ρωσίας ή αν θα υπάρξει αποκλιμάκωση.
Ο Πούτιν έβαλε τα όριά του
Παρόλο που η ρωσική πλευρά δήλωσε «ευχαριστημένη» με το αποτέλεσμα του τηλεφωνικού διαλόγου και ενώ και οι δύο πλευρές ανακοίνωσαν ότι υποστηρίζουν την περαιτέρω διπλωματική επίλυση στην τεταμένη αντιπαράθεση μεταξύ τους, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν έγινε το γνωστό power game με την ανταλλαγή απειλών. Ο Λευκός Οίκος προειδοποίησε για μια ακόμα φορά ότι θα υπάρξει μια σκληρή απάντηση των ΗΠΑ σε οποιαδήποτε εισβολή στην Ουκρανία, ενώ ο ηγέτης του Κρεμλίνου είπε ότι οι κυρώσεις κατά της Μόσχας θα ήταν ένα «κολοσσιαίο λάθος».
Ο σύμβουλος εξωτερικής πολιτικής του Πούτιν, Γιούρι Ουσάκοφ, αναφερόμενος στις επανειλημμένες απειλές από πλευράς ΗΠΑ για οικονομικές κυρώσεις ως απάντηση στην επίθεση στην Ουκρανία, είπε ότι αυτό θα ήταν «ένα κολοσσιαίο λάθος. Ελπίζουμε ότι αυτό δεν θα συμβεί». Όσον αφορά τις συνομιλίες κορυφής που θα ξεκινήσουν στη Γενεύη στις 10 Ιανουαρίου, ο Ουσάκοφ δήλωσε ότι η Ρωσία «αναζητά ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα» από αυτές.
Το συγκεκριμένο αποτέλεσμα είναι η αποδοχή των δύο προσχεδίων συνθηκών που η Μόσχα έχει παραδόσει σε ΗΠΑ και ΝΑΤΟ αντίστοιχα και θέλει να δει να εφαρμόζονται το συντομότερο, ώστε να σταματήσει η επέκταση του ΝΑΤΟ στα ρωσικά σύνορα.
Η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, Τζεν Πσάκι, δήλωσε ότι η άμεση δράση που πρέπει να ληφθεί από τη Ρωσία είναι η απόσυρση των στρατιωτικών δυνάμεων της Ρωσίας στα ουκρανικά σύνορα. «Ο Πρόεδρος Μπάιντεν επανέλαβε ότι ουσιαστική πρόοδος σε αυτούς τους διαλόγους μπορεί να σημειωθεί μόνο σε ένα περιβάλλον αποκλιμάκωσης και όχι κλιμάκωσης», είπε η Πσάκι.
Μπλόφες και παιχνίδια πολέμου
Με τον ίδιο τρόπο που ανταλλάσσονται απειλές εκατέρωθεν, οι δύο χώρες προσπαθούν να αυξήσουν το επίπεδο της πίεσης η μία στην άλλη δημοσιεύοντας εξελίξεις γύρω από αμυντικά συστήματα, οι οποίες είναι στην καλύτερη περίπτωση μπλόφες. Μόλις προχθές, το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων TASS ανακοίνωσε ότι είναι έτοιμο για στρατιωτική χρήση το νέο σύστημα αεράμυνας S-550, που λέγεται ότι είναι ικανό «να χτυπήσει διαστημόπλοια, κεφαλές διηπειρωτικών βαλλιστικών πυραύλων και υπερηχητικούς στόχους». Το πρακτορείο ειδήσεων της Μόσχας επικαλέστηκε μια πηγή, η οποία είπε ότι είναι κοντά στο Υπουργείο Άμυνας, όμως μόλις στα μέσα Νοεμβρίου είχε ήδη βγει επίσημη ανακοίνωση που ανέφερε ότι οι S-550 είχαν ξεκινήσει να αναπτύσσονται. Είναι απίθανο να έχει προλάβει η Ρωσία να δοκιμάσει και να αναπτύξει σε πλήρη ετοιμότητα ένα εντελώς νέο αντιπυραυλικό σύστημα μέσα σε έξι εβδομάδες.
Αντίστοιχα, οι ΗΠΑ, μέσω διαρροών στο CNN από στρατιωτικό στέλεχος, ανακοίνωσαν ότι τη Δευτέρα έγινε η παρθενική πτήση του νέου αεροσκάφος διαχείρισης μάχης E-8C Joint STARS της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ, πάνω από την ανατολική Ουκρανία με σκοπό τη συλλογή πληροφοριών για την κατάσταση στο έδαφος. Κάτι τέτοιο είναι μάλλον απίθανο να έχει συμβεί, καθώς το βεληνεκές των S-400 που είναι εγκατεστημένο στα σύνορα της Ρωσίας με τις αυτονομημένες περιοχές του Ντονμπάς στην Ουκρανία είναι τέτοιο που θα αντιλαμβανόταν αμέσως μια αντίστοιχη αμερικάνικη κίνηση, όπως έχει συμβεί στο παρελθόν.
Τα πολεμικά παιχνίδια των δύο πλευρών έρχονται να συμπληρώσουν δηλώσεις συμμάχων, όμως εκεί είναι και η μεγάλη αδυναμία των ΗΠΑ σε σχέση με τη Ρωσία. Συγκεκριμένα, ο Υπουργός Εξωτερικών της Κίνας, Γουάνγκ Γι, επισήμανε το υψηλό επίπεδο συνεργασίας μεταξύ Ρωσίας και Κίνας, δηλώνοντας το εξής:
«Όσον αφορά την παγκόσμια διακυβέρνηση, η Κίνα και η Ρωσία έχουν επιδείξει το κοινό αίσθημα ευθύνης. Οι δύο χώρες υποστήριξαν σταθερά το διεθνές σύστημα με επίκεντρο τον ΟΗΕ και τη διεθνή τάξη που στηρίζεται στο διεθνές δίκαιο. Αντιταχθήκαμε από κοινού στην ανάμειξη στις εσωτερικές υποθέσεις άλλων χωρών, στις μονομερείς κυρώσεις και στο να λειτουργούν αρμοδιότητες «εξ αποστάσεως». Οι προσπάθειές μας βοήθησαν να χτιστεί ένα προπύργιο που υποστηρίζει την πρακτική της αληθινής πολυμέρειας στον κόσμο και υποστηρίζει τη διεθνή ισότητα και δικαιοσύνη, δείχνοντας στον κόσμο πώς πρέπει να συμπεριφέρονται οι μεγάλες χώρες.
Είμαστε πεπεισμένοι ότι όσο η Κίνα και η Ρωσία, ως δύο μεγάλες χώρες, περπατάνε με τον ίδιο βηματισμό και εμβαθύνουν τον συντονισμό τους βοηθώντας η μία την άλλη, η διεθνής τάξη δεν θα καταρρεύσει, η δικαιοσύνη στον κόσμο δεν θα καταρρεύσει και ο ηγεμονισμός δεν θα νικήσει».
Από την άλλη, κορυφαίοι ευρωπαίοι αξιωματούχοι έχουν με διάφορους τρόπους επισημάνει ότι οι ΗΠΑ έχουν πρακτικά πετάξει την Ε.Ε. εκτός συζήτησης των όσων γίνονται με τη Ρωσία. Ο Ζοζέπ Μπορέλ, ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, έκανε μια εξόχως σημαντική δήλωση με την οποία χτυπάει το σαμάρι (Ρωσία) για να ακούσει το γαϊδούρι (ΗΠΑ) λέγοντας: «Αν η Μόσχα, όπως ανακοινώθηκε, θέλει να μιλήσει για την αρχιτεκτονική ασφάλειας στην Ευρώπη και τις εγγυήσεις ασφαλείας από τον Ιανουάριο, τότε αυτό δεν είναι μόνο ένα θέμα που αφορά την Αμερική και τη Ρωσία» και πρόσθεσε: «Η ευρωπαϊκή ασφάλεια είναι η ασφάλειά μας. Αφορά και εμάς. Αυτό δεν ισχύει μόνο για δύο κράτη, δηλαδή την Αμερική και τη Ρωσία, ή το ΝΑΤΟ και τη Ρωσία, ακόμα κι αν φαντάζεται κάτι τέτοιο η Μόσχα».
Συνοψίζοντας, είναι σαφές ότι οι ΗΠΑ θέλουν να κερδίσουν όσο χρόνο γίνεται πριν απαντήσουν οριστικά στις αιτιάσεις της Ρωσίας. Κυρίως θέλουν να κατασκευάσουν τα ανταλλάγματα εκείνα με τα οποία θα προχωρήσει ο εκατέρωθεν διάλογος χωρίς η Ρωσία να κατοχυρώσει το σταμάτημα της ανάπτυξης του ΝΑΤΟ στα σύνορά της. Αυτό για να γίνει βέβαια χρειάζεται οι ΗΠΑ να νιώσουν απειλή. Από την άλλη, μια εισβολή στην Ουκρανία δεν θα ωφελήσει τη Ρωσία ούτε γεωπολιτικά, ούτε οικονομικά και στρατηγικά, καθώς το τμήμα της Ουκρανίας που επιθυμεί (Κριμαία) το έχει αποσπάσει. Προφανώς, το τελευταίο τηλεφώνημα μεταξύ των δύο Προέδρων σήμανε και τη λήξη συναγερμού για άμεση εισβολή στην Ουκρανία τουλάχιστον μέχρι τα μέσα του Ιανουαρίου που θα γίνουν όλες οι συνομιλίες μεταξύ Ρωσίας, ΗΠΑ και ΝΑΤΟ. Όμως το τί θα συμβεί στην ουκρανική κρίση μέσα στο 2022 είναι ακόμα δύσκολο να εκτιμηθεί.
