Φέτος θα πούμε το τυρί... τυράκι;

Εδώ και πολλά χρόνια ο Αύγουστος έχει καθιερωθεί σαν μήνας χωρίς ειδήσεις, χωρίς πολλές σκέψεις και συζητήσεις ή καλύτερα συζητήσεις ελαφρού περιεχομένου σε κάποια παραλία ή κάτω από ένα πλάτανο στη δροσιά. Την κατάσταση αυτή επισφράγισε πρώην Πρωθυπουργός που είπε ότι “δεν θα χαλάσουμε τα μπάνια του λαού με συζητήσεις περί εκλογών”.

Δεν θα παίρναμε την πρωτοβουλία να σας τα χαλάσουμε εμείς ή έστω να διαταράξουμε την ομαλή επιστροφή σας στην κανονικότητα (λέμε τώρα…), αλλά βρισκόμαστε στην αρχή γεγονότων που θα γεννήσουν νέα δεδομένα σε επίπεδο τιμών στα προϊόντα διατροφής. Και θεωρήσαμε ότι χρειαζόταν να σας ενημερώσουμε.

Ξέρετε, οι βιολογικές εξελίξεις δεν ακολουθούν ούτε το ανθρώπινο ωράριο, ούτε τις συνήθειες ούτε τα κεκτημένα.  Ήδη από την άνοιξη, η ζήτηση για σανό-ζωοτροφής έχει αυξηθεί κατακόρυφα. Η ξηρασία του χειμώνα σε συνδυασμό με τις καταστροφές της περυσινής κακοκαιρίας Ιανός στην Καρδίτσα, μεγάλου παραγωγού τριφυλλιού, αφενός τόνωσε την ζήτηση για ζωοτροφές, αφετέρου αφαίρεσε φέτος πολύτιμο μέρος της προσφοράς. Η τελευταία, δεν αναμένεται να αποκατασταθεί εύκολα και άμεσα, διότι πολλά χωράφια έχουν υποστεί σοβαρές ζημιές στο έδαφος από φερτά υλικά, ενώ τα απαραίτητα για το πότισμα αντλιοστάσια έχουν καταστραφεί από τη λάσπη και χρειάζονται πλήρη αντικατάσταση, δηλαδή αρκετά λεφτά που προφανώς σπανίζουν σε καθένα που έχει πάθει μια τέτοια καταστροφή.

Και μετά ήλθαν τα αλώνια στα σιτάρια τον Ιούνιο μήνα. Μια εμπειρία που όλοι μας θα θέλαμε να ξεχάσουμε… Οι συνήθεις μας παραγωγές ήταν από 450 κιλά και πάνω μέχρι 600, χωρίς να λείπουν και περιπτώσεις που χωράφια έφτανα τα 700+ κιλά το στρέμμα. Ακούστε φετινές αποδόσεις: μέσος όρο 200-250 κιλά!!! Προσωπικά έπεσα 48% (κρατήστε το νούμερο) από τις περυσινές μου αποδόσεις. Ποιότητα: κάτω του μετρίου για να μην πω ότι άλλες χρονιές έτσι και πουλούσες τέτοιο σιτάρι θα το δίνανε στις κότες για ζωοτροφή κι εσένα θα σου έλεγαν πέρνα να πληρωθείς του χρόνου!!! Η κατάσταση αυτή, των ιδιαίτερα μικρών αποδόσεων, ισχύει σε ολόκληρη της Στερεά Ελλάδα, τη Θεσσαλία και σε κάποια κομμάτια της Κεντρικής Μακεδονίας. Στην υπόλοιπη Βόρειο Ελλάδα η κατάσταση ήταν καλύτερη και έμοιαζε με τα συνήθη.

Αιτίες: η παρατεταμένη ξηρασία του χειμώνα και οι ασυνήθιστες παγωνιές του Απριλίου, δηλαδή αυτό που συνηθίσαμε να λέμε κλιματική αλλαγή!

Το εμπόριο μουδιασμένο, αγόραζε αρχικά ποσότητες αλλά δεν ανακοίνωνε τιμές. Έδινε προκαταβολή 20 λεπτά το κιλό και εξόφληση “ότι κόψει η αγορά”. Αυτό δεν είναι συνήθης πρακτικής και μπορούμε άνετα να την ονομάσουμε “Πληρωμές κλιματικής αλλαγής”. Συνηθίζουμε να κατακρίνουμε την στάση του εμπορίου ότι εκμεταλλεύεται τον παραγωγό, ότι τα θέλει όλα δικά του. Εδώ όμως φαίνεται ότι έκανε μια τίμια κίνηση: σε τόσο αβέβαιο περιβάλλον, κανείς δεν μπορεί να πάρει μόνος του το ρίσκο εάν θα ανέβουν ή πέσουν οι τιμές. Και απεδείχθει ότι η στάση αυτή ήταν επωφελής για όλους. Οι τιμές έχουν από τότε εκτοξευθεί σχεδόν στα 30 λεπτά το κιλό, από 25 πέρυσι και πιθανόν έπεται και συνέχεια.

Πριν όμως τα σιτάρια, είχε προηγηθεί ο αλωνισμός των κριθαριών, μέρος των οποίων πάει για παραγωγής μπύρας (βυνοποίηση) με κλειστές τιμές 17-18 λεπτά το κιλό, μέρος για κτηνοτροφικό με  τιμές που διαμορφώνει η αγορά και πέρσι ήταν 12 με 13 λεπτά το κιλό. Για να μην τα πολυλογούμε φέτος το κριθάρι έφτασε να αγοράζεται μέχρι και 23 λεπτά το κιλό. Απορούμε όλοι που θα βρουν χρήματα οι τσελιγκάδες και οι κοτοπουλάδες να αγοράσουν ποσότητες να ταΐσουν τα ζώα τους?

Εν τω μεταξύ η τιμή του καλαμποκιού, άλλης σημαντικής ζωοτροφής, συνεχίζει να ανεβαίνει καθημερινά. Σήμερα έχει ξεπεράσει τα 25 λεπτά από 18 ή 20 που συνήθως πουλιόταν. Πληροφορίες, όχι όμως επιβεβαιωμένες, λένε ότι Κινέζοι αγοραστές “σκούπισαν τις αποθήκες¨στην γειτονική Βουλγαρία και τα Βαλκάνια, επί χρόνια προμηθευτή φθηνών ζωοτροφών, κυρίως της βορείου Ελλάδας. Και να μην αληθεύει η πληροφορία αυτή, επιβεβαιωμένα οι κινέζοι ξαναφτιάχνουν τα αποθέματά τους που είχαν διαλύσει μετά την ευλογιά των χοίρων που αποδεκάτισε την χοιροτροφία τους. Η διεθνής αγορά πιέζεται πολύ από τις ογκώδεις αγορές τους.

Κι ένα ενδιαφέρον σχόλιο: μετά την εντυπωσιακή κατάβαση των Ρουμάνων πυροσβεστών για την κατάσβεση στην Εύβοια, πύκνωσαν οι εκτιμήσεις γιατί πια δεν έρχονται φθηνά ρουμάνικα αρνιά στην Ελλάδα: ¨Αφού οι άνθρωποι αυτοί έχουν ανέβει πολύ είναι φυσικό να τρώνε και καλύτερα και να το πληρώνουν”, μας έλεγε άνθρωπος που δραστηριοποιείτε στην αγορά κρέατος. Αυτό για να πειστούν όλοι για την ανάγκη της καλής εικόνας μιας χώρας και των διαφόρων μορφών διπλωματίας, όπως για παράδειγμα η Γαστρονομική.

Για να επανέλθουμε στον σημαντικό κλάδο της γαλακτοκομίας που επηρεάζει άμεσα το τραπέζι μας, η τιμή αγοράς του πρόβειου γάλακτος που διαμορφώνεται για την περίοδο που ξεκινάει από το φθινόπωρο, είναι της τάξης του 1,25 ευρώ το κιλό από περίπου 1 ευρώ πέρσι. Με βάση λοιπόν την απλή μέθοδο των τριών, αφού τα κόστη για την παραγωγή της φέτας (όπως τα καύσιμα και το ρεύμα) αυξάνονται κατά 25 με 30%, αντίστοιχα θα κυμανθεί και η αύξηση της τιμής, θα ξεπεράσει δηλαδή τα 9 ευρώ και ίσως φτάσει και τα 10 σε κάποιες περιπτώσεις!!!

Θα πούμε το τυρί, τυράκι!!!

Στο ενδιάμεσο κι επειδή η αγορά είναι πια παγκόσμια, ξεκίνησαν τα αλώνια στην Αμερική. Πήραν φωτιά οι ομάδες μας στα κοινωνικά δίκτυα. Ομολογώ ότι πραγματικά ζήλεψα όταν τις πρώτες ημέρες ένα Αμερικάνος αγρότης, είχε στήσει ένα μεγάλο πανό στην αλωνιστική του μηχανή κι έγραφες “Proudly, American farmers feed American people” (Οι Αμερικάνοι αγρότες, είναι υπερήφανοι που φροντίζουν για το φαγητό των Αμερικάνων πολιτών). Αμέσως το μυαλό μου πήγε στην εικόνα που έχουμε εμείς οι Έλληνες παραγωγοί στο μυαλό των Ελλήνων καταναλωτών: καμία σχέση με το παραπάνω. Αλλά αυτό είναι άλλη κουβέντα.

Όσο λοιπόν προχωρούσαν τα αλώνια ρωτούσαμε τους Αμερικάνους που πόσταραν εμφανώς χωρίς ενθουσιασμό: βγάζει τίποτα ρε φίλε? Λίγα πράγματα παιδιά, ήταν η απάντηση. Εν τω μεταξύ έφταναν πληροφορίες με άσχημα μαντάτα. Σε βορειότερες περιοχές των ΗΠΑ, όπου η ξηρασία ήταν ποιο έντονη, κάποιοι αγρότες αποφάσισαν να μην μαζέψουν το σιτάρι τους αλλά να κόψουν ολόκληρο το φυτό για ζωοτροφή. Αυτά, μπορεί στα αυτιά ενός αναγνώστη που δεν ξέρει πολλά από πρωτογενή παραγωγή να ακούγονται ενδιαφέροντα, στα δικά μας όμως ακούγονται τραγικά. Ρώτησαν κάποιοι Αμερικάνοι τους παππούδες τους, εάν θυμούνται άλλη τέτοια χρονιά και απάντησαν αρνητικά. Το ίδιο αρνητικά μας είχαν απαντήσει πριν τρία χρόνια οι δικοί μας παππούδες όταν τους ρωτήσαμε, εάν θυμούνται τα χωράφια μας πλημμυρισμένα Ιούνιο μήνα και τις γεωτρήσεις να αναβλύζουν νερό.

Και για να κλείσει ο κύκλος αυτός το Αμερικάνικο Υπουργείο Γεωργία ανακοίνωσε ότι οι αναμενόμενες αποδόσεις φέτος θα είναι ιδιαίτερα πεσμένες σε σχέση με άλλων χρόνων και στα μαλακά σιτάρια (αυτά που πάνε για ψωμί) θα κυμανθούν στο – 35% ενώ στα σκληρά, σαν τα δικά μας ου πάνε για μακαρόνια θα κυμανθούν στο -48%! Θυμάστε που σας ζήτησα να κρατήσετε το νούμερο της πτώσης της δική μου παραγωγής φέτος? Ακριβώς η ίδια!!! Τυχαίο? Κάνοντας τώρα και τον μετεωρολόγο και τον κλιματικό αναλυτή (sic), έχω προσέξει ότι τακτικά ο καιρός ακολουθεί το ίδιο μοτίβο σε ολόκληρο το βόρειο ημισφαίριο. Φέτος, λοιπόν που οι αποθήκες μας δεν είναι γεμάτες και χρειαζόμασταν τα σιτάρια της Βορείου Αμερικής όσο τίποτε άλλο, φέτος οι ζημιές ήταν παντού ίδιες και μεγάλες!

Επιστέγασμα της κατάστασης ήταν μια ανακοίνωση του Καναδά, μεγάλου διεθνή παίκτη, ότι τα αποθέματα είναι σε όλα τα είδη σιτηρών χαμηλά και σε ορισμένα είδη, σε ιστορικά χαμηλά. Τις τελευταίες ημέρες συνεχίζουν να βγαίνουν διάφορες απογοητευτικές εκτιμήσεις για την παραγωγή και τα αποθέματα σε ΗΠΑ, Καναδά και Ρωσία, αλλά οι αντιδράσεις είναι υποτονικές λόγω προφανώς των αυγουστιάτικων διακοπών.

Οι φυσικές αγορές, φαίνεται ότι κινούνται ανοδικά αλλά θα έλεγε κανείς συγκρατημένα. Οι τιμές δείχνουν ότι θα συνεχίσουν να ανεβαίνουν στο εγγύς μέλλον.  Πιθανόν όμως και η ζήτηση να μην είναι ιδιαίτερα ζωηρή κι εκτιμούν ότι σε συνδυασμό με τα αποθέματά τους θα κυλίσει η χρονιά μέχρι τις επόμενες σοδειές, δηλαδή του χρόνου. Αυτό όμως μένει να αποδειχθεί στην πράξη.

 Πάντως αυξήσεις της τάξης από 25 σε 30+ λεπτά, είναι ιδιαίτερα μεγάλες, δηλαδή της τάξης του 25% και ως εκ τούτου μη διαχειρίσιμες από ένα μόνο κρίκο της αλυσίδας. Κι αυτά μέχρι τώρα. Βάλτε ότι και το πετρέλαιο από πέρσι τέτοια εποχή έχει αυξηθεί 35%, ότι τα λοιπά βιομηχανικά κόστη το ίδιο και οι πάροχοι μας ειδοποίησαν να ετοιμαζόμαστε για μεγάλες αυξήσεις ρεύματος, κάνουν την όλη κατάσταση εκρηκτική. Και μπορεί κάποιος ο οποίος μαζεύει αρκετά χρήματα στο σπίτι του να μην τον νοιάξει εάν το ψωμί από 80 λεπτά πάει 1,1 ευρώ η φρατζόλα, ή εάν τα αυγά αυξηθούν 20 ή 30 λεπτά, αλλά τα νοικοκυριά χαμηλόμισθων και όχι μόνο θα δοκιμαστούν.

Και άλλες φορές έχουν συμβεί αναποδιές στην πρωτογενή παραγωγή. Κάπου αλλού όμως στον κόσμο, τα πράγματα πήγαιναν καλύτερα κι έτσι το κακό μετριαζόταν. Φέτος όμως μοιάζει να έχει ανοίξει ο Ασκός του Αιόλου. Οι μηχανισμοί που έχουμε στην διάθεσή μας θα ανεβάσουν τις τιμές, θα μειωθεί έτσι η ζήτηση και σιγά σιγά θα φτάσουμε στο επόμενο καλοκαίρι.

Μακάρι να είναι έτσι αλλά τα θεμελιώδη μεγέθη δεν μοιάζουν θετικά.

Ραντεβού τον Σεπτέμβρη λοιπόν...