Η παγκόσμια πράσινη οικονομία βρίσκεται στη μεγαλύτερη φάση ανάπτυξης της σύγχρονης εποχής. Δεν αφορά πλέον ένα μελλοντικό αφήγημα ή μια θεωρητική μετάβαση αλλά αποτελεί την πραγματικότητα που καθορίζει τις επενδύσεις, τις αλυσίδες αξίας και τη στρατηγική των μεγάλων επιχειρήσεων σε όλο τον κόσμο.
Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του World Economic Forum, το 2024 ο κλάδος της «Πράσινης Οικονομίας» ξεπέρασε τα 5 τρισ. δολάρια σε ετήσια αξία, καθιστώντας την τη δεύτερη ταχύτερα αναπτυσσόμενη παγκόσμια βιομηχανία μετά την τεχνολογία. Το παγκόσμιο σκηνικό δείχνει ότι μέχρι το 2030 η αξία της θα υπερβεί τα 7,1 τρισ. δολάρια, ακόμη και υπό συνθήκες οικονομικής αβεβαιότητας, ενεργειακής μεταβλητότητας και γεωπολιτικών πιέσεων.
Για τους CEO και τις διοικήσεις επιχειρήσεων, αυτή η μεταβολή σημαίνει ότι η πράσινη μετάβαση δεν αποτελεί πια ζήτημα εταιρικής υπευθυνότητας αλλά πρωταρχικό άξονα ανταγωνιστικότητας.
Το μέγεθος, ο ρυθμός ανάπτυξης και οι ευκαιρίες που δημιουργεί η πράσινη οικονομία καθιστούν το πεδίο αυτό ίσως τον σημαντικότερο οικονομικό μετασχηματισμό της δεκαετίας.
Πράσινη Οικονομία: Ανάπτυξη 6% ετησίως
Η συνολική αξία της πράσινης οικονομίας αυξάνεται με σταθερό μέσο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 6% και αναμένεται να ξεπεράσει τα 7 τρισ. δολάρια στα μέσα της δεκαετίας. Σημαντικό μέρος αυτής της αξίας, περίπου το 78%, αφορά δραστηριότητες αποανθρακοποίησης. Ειδικά ο τομέας της κινητικότητας και των μεταφορών αποτελεί τον κύριο πυλώνα των πράσινων εσόδων, αγγίζοντας το 30% της συνολικής αγοράς. Η προσαρμογή στην κλιματική κρίση έχει εξελιχθεί σε μια παράλληλη, ταχέως αναπτυσσόμενη οικονομική πραγματικότητα, καταλαμβάνοντας ήδη το 22% της αγοράς και αντιστοιχώντας σε έναν παγκόσμιο τζίρο 1,1 τρισ. δολαρίων.
Ο καθένας από τους βασικούς τομείς της πράσινης οικονομίας παρουσιάζει διαφορετική ταχύτητα ανάπτυξης, γεγονός που δημιουργεί ένα πολύπλοκο αλλά εξαιρετικά δυναμικό επενδυτικό περιβάλλον.
Η διαχείριση άνθρακα και μεθανίου αυξάνεται με ρυθμούς άνω του 15% ετησίως, η κυκλική οικονομία αναπτύσσεται κατά 12%, ο πρωτογενής τομέας και η γεωργική χρήση γης κινούνται γύρω στο 14%, οι λύσεις ενεργειακής παροχής και αποθήκευσης κινούνται σταθερά γύρω στο 9%, ενώ οι τεχνολογίες ανθεκτικότητας και προσαρμογής ξεπερνούν το 6%. Η ποικιλομορφία αυτής της ανάπτυξης δίνει στις επιχειρήσεις τη δυνατότητα να επενδύσουν σε κλάδους με διαφορετικά επίπεδα ρίσκου και διαφορετικό χρόνο ωρίμανσης.
Η τεχνολογική έκρηξη που μειώνει το κόστος και αυξάνει την κερδοφορία
Ο θεμέλιος λίθος της πράσινης οικονομίας είναι η τεχνολογία. Για πρώτη φορά, σύμφωνα με την έκθεση, τεχνολογίες που μπορούν να μειώσουν πάνω από το 50% των παγκόσμιων εκπομπών άνθρακα είναι πλέον οικονομικά συμφέρουσες, ακόμη και χωρίς κρατικές επιδοτήσεις. Η ηλιακή ενέργεια έχει δει το κόστος της να μειώνεται κατά περίπου 90% από το 2010, οι υπεράκτιες ανεμογεννήτριες έχουν σχεδόν υποδιπλασιάσει το κόστος τους, ενώ οι μπαταρίες των ηλεκτρικών οχημάτων έχουν επίσης μειωθεί κατά σχεδόν 90%.
Οι τεχνολογίες αυτές έχουν «διασχίσει» την καμπύλη S-Curve, δηλαδή έχουν περάσει από τη φάση της πρώιμης ανάπτυξης στη φάση της μαζικής υιοθέτησης. Η Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας εκτιμά ότι έως το 2030 οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας θα καλύπτουν περίπου το 45% της παγκόσμιας ηλεκτροπαραγωγής, ενώ το 2024 η εγκατάσταση νέας ισχύος ΑΠΕ αυξήθηκε παγκοσμίως κατά 22%, σηματοδοτώντας ιστορικό ρεκόρ.
Για τις επιχειρήσεις, αυτή η διαθεσιμότητα φθηνότερης καθαρής ενέργειας σημαίνει πιο σταθερό κόστος λειτουργίας, μεγαλύτερη ασφάλεια σε σχέση με τις τιμές φυσικού αερίου και πετρελαίου και δυνατότητα επανασχεδιασμού των παραγωγικών μονάδων προς φθηνότερα και πιο αποδοτικά συστήματα.
Οι τεχνολογίες που δυσκολεύονται να ακολουθήσουν
Παρά την εντυπωσιακή πρόοδο σε ηλιακή, αιολική και αποθήκευση ενέργειας, οι τεχνολογίες βαθιάς αποανθρακοποίησης, όπως το καθαρό υδρογόνο, η δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα και τα προηγμένα βιοκαύσιμα, δεν αναπτύσσονται με τον απαιτούμενο ρυθμό.
Η παγκόσμια ζήτηση καθαρού υδρογόνου το 2035 υπολογίζεται ότι θα ξεπεράσει τους 200 εκατ. τόνους, όμως η προβλέψιμη παραγωγική δυνατότητα σήμερα μόλις αγγίζει τους 50 εκατ. τόνους. Αντίστοιχες υστερήσεις παρατηρούνται στην τεχνολογία CCUS αλλά και στα προηγμένα βιοκαύσιμα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση εμφανίζεται η πιο ενεργή παγκοσμίως επενδυτικά σε αυτές τις τεχνολογίες, με περισσότερα από 40 δισ. ευρώ διαθέσιμα έως το 2030 μέσα από τα προγράμματα Horizon Europe, NextGenerationEU και το Innovation Fund.
Για τις επιχειρήσεις που θέλουν να πρωταγωνιστήσουν στα επόμενα στάδια της ενεργειακής μετάβασης, αυτές οι τεχνολογίες αποτελούν την πιο σημαντική στρατηγική επιλογή, παρότι φέρουν μεγαλύτερο ρίσκο και υψηλότερο κόστος υλοποίησης.
Κίνα: Ο αδιαμφισβήτητος ηγέτης της πράσινης οικονομίας
Καμία χώρα δεν έχει επηρεάσει την πράσινη οικονομία όσο η Κίνα. Με επενδύσεις 659 δισ. δολαρίων το 2024, δηλαδή 60% περισσότερες από της Ευρωπαϊκής Ένωσης και 120% περισσότερες από των ΗΠΑ, η Κίνα έχει κερδίσει κυρίαρχη θέση σχεδόν σε κάθε κρίσιμο πράσινο κλάδο. Ελέγχει πάνω από το 80% της παγκόσμιας παραγωγής μπαταριών λιθίου και πάνω από το 75% της παγκόσμιας κατασκευής φωτοβολταϊκών.
Διαθέτει το μεγαλύτερο δίκτυο φορτιστών ηλεκτρικών οχημάτων στον κόσμο, με περισσότερα από 12 εκατομμύρια σημεία φόρτισης, ενώ έχει τον υψηλότερο αριθμό παγκόσμιων πατεντών σε ηλεκτροκίνηση, φωτοβολταϊκά, υδρογόνο και αποθήκευση ενέργειας.
Μια νέα αγορά: Η προσαρμογή σε έναν θερμότερο πλανήτη
Καθώς η παγκόσμια θερμοκρασία ξεπέρασε για πρώτη φορά το όριο του +1,5°C το 2024 και οι φυσικές καταστροφές των τελευταίων 15 ετών κόστισαν περισσότερα από 3,6 τρισ. δολάρια, η οικονομία της προσαρμογής γίνεται ένας από τους ισχυρότερους τομείς ανάπτυξης. Η αγορά αυτή υπερβαίνει ήδη το 1 τρισ. δολάρια σε ετήσια βάση.
Οι τεχνολογίες ανθεκτικότητας παρουσιάζουν εντυπωσιακούς ρυθμούς ανάπτυξης. Τα συστήματα ψύξης αυξάνονται σταθερά κατά 3% έως 5% ετησίως, τα προηγμένα δομικά υλικά ανθεκτικότητας στις θερμικές πιέσεις κατά 7% έως 10%, ενώ τα climate analytics και οι τεχνολογίες γεωχωρικής μοντελοποίησης αναπτύσσονται με ρυθμούς που αγγίζουν το 25% έως 30% ετησίως. Παράλληλα, οι λύσεις αντιπλημμυρικής προστασίας, τα συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης και οι τεχνολογίες πρόληψης δασικών πυρκαγιών εμφανίζουν διψήφια ανάπτυξη, ιδιαίτερα σε περιοχές υψηλού κινδύνου.
Οι επιχειρήσεις με πράσινα έσοδα κερδίζουν στα χρηματιστήρια
Με βάση ανάλυση 6.500 εισηγμένων εταιρειών διεθνώς, το συμπέρασμα είναι σαφές: οι επιχειρήσεις που διαθέτουν σημαντικό ποσοστό πράσινων εσόδων όχι μόνο αναπτύσσονται ταχύτερα, αλλά χρηματοδοτούνται και φθηνότερα.
Τα «πράσινα» έσοδα αυξήθηκαν κατά 12% ετησίως από το 2020 έως το 2024, ρυθμός διπλάσιος από εκείνον των συμβατικών δραστηριοτήτων. Ειδικά στον τομέα της ενέργειας, τα έσοδα αυξήθηκαν κατά 33%, έναντι μόλις 14% των παραδοσιακών. Οι εταιρείες με πράσινο ποσοστό εσόδων πάνω από 10% παρουσιάζουν χαμηλότερο κόστος κεφαλαίου κατά 43 μονάδες βάσης, ενώ στις υπηρεσίες κοινής ωφέλειας η διαφορά φτάνει τις 104 μονάδες βάσης. Οι αποτιμήσεις (P/R και EV/R) είναι αναλογικά υψηλότερες όσο αυξάνεται η συμμετοχή των πράσινων εσόδων στο συνολικό χαρτοφυλάκιο.
Για τις επιχειρήσεις αυτό μεταφράζεται σε μεγαλύτερη χρηματοοικονομική σταθερότητα, φθηνότερη πρόσβαση σε κεφάλαια και αυξημένη εμπιστοσύνη των επενδυτών.
