Το ΥΠΕΝ αναζητεί λύσεις για τις «τρύπες» συνολικού ύψους 800 εκατ. ευρώ, που έχουν δημιουργηθεί σε δύο βασικούς λογαριασμούς λειτουργίας της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, όπως επισημαίνουν στελέχη του υπουργείου. Το πρόβλημα αφορά κατά πρώτον τον Ειδικό Λογαριασμό Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας (ΕΛΥΚΩ), το έλλειμμα του οποίου ήδη αγγίζει τα 500 εκατ. ευρώ.
Αποστολή του ΕΛΥΚΩ είναι η παροχή αποζημιώσεων στους προμηθευτές ρεύματος, ώστε οι κάτοικοι των μη διασυνδεδεμένων νησιών να πληρώνουν για την προμήθεια ηλεκτρικού ρεύματος τις ίδιες τιμές με τους καταναλωτές στο ηπειρωτικό σύστημα, παρόλο που η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στα νησιά είναι σημαντικά ακριβότερη. Επίσης, από τον Ειδικό Λογαριασμό καλύπτονται οι μειωμένες χρεώσεις για τους δικαιούχους του Κοινωνικού Οικιακού Τιμολογίου (ΚΟΤ). Όσο παραμένει «στο κόκκινο» (κάτι που ισχύει από τον Απρίλιο του 2023) οι προμηθευτές αποζημιώνονται έναντι, με συνέπεια στις εταιρείες να οφείλεται πλέον ένα ποσό της τάξης του 0,5 δισ. ευρώ.
Σύμφωνα με υψηλόβαθμα στελέχη του ΥΠΕΝ, πάντως, το πρόβλημα με τον ΕΛΥΚΩ είναι παροδικό. Κι αυτό γιατί με την έναρξη λειτουργίας της διασύνδεσης Κρήτη-Αττική (στις αρχές του 2026), θα αρχίσει να μειώνονται σε ετήσια βάση κατά ένα σημαντικό ποσό (της τάξης των 250-300 εκατ. ευρώ) οι εκροές του Ειδικού Λογαριασμού. Μάλιστα, ακόμη και με την αποζημίωση των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής που θα παραμείνουν σε ψυχρή εφεδρεία στο νησί, η εξοικονόμηση δεν πρόκειται να «ψαλιδιστεί» παρά κατά λίγες δεκάδες εκατομμύρια.
Παροδικό πρόβλημα
Στην πράξη, τα παραπάνω σημαίνουν ότι ακόμη και αν δεν υπάρξει καμία παρέμβαση, ο ΕΛΥΚΩ θα επιστρέψει στα πλεονάσματα σε δύο με τρία χρόνια. Επομένως, το πρόβλημα είναι καθαρά ταμειακό και παροδικό, με προδιαγεγραμμένη ημερομηνία λήξης.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στον ΕΛΥΚΩ έχει υπάρξει ήδη στο παρελθόν μία κρατική «ένεση» 400 εκατ. ευρώ από τον κρατικό προϋπολογισμό του 2025, ενώ δεν είναι ακόμη ξεκάθαρο αν θα υπάρξουν κρατικά κονδύλια και το 2026. Σε κάθε περίπτωση, οι πηγές του ΥΠΕΝ αναγνωρίζουν πως υπάρχουν χρήματα που θα πρέπει να επιστραφούν στον ΕΛΥΚΩ, καθώς στα χρόνια της κρίσης χρησιμοποιήθηκαν τα τότε πλεονάσματα του λογαριασμού για να χρηματοδοτηθούν οι επιδοτήσεις στους λογαριασμούς.
Υπό αυτό το πλαίσιο, από τον Αύγουστο του 2022 έως και τον Απρίλιο του 2023 μεταφέρθηκαν σε τρεις δόσεις 460 εκατ. ευρώ στο ΤΕΜ. Επίσης, οι ενεργοβόρες επιχειρήσεις Μέσης και
Χαμηλής Τάσης απαλλάχθηκαν από την υποχρέωση καταβολής χρεώσεων ΥΚΩ για διάστημα πέντε μηνών (01.11.2021 – 31.03.2022), προκειμένου να στηριχθούν κατά την περίοδο της ενεργειακής κρίσης, η οποία εκτιμάται ότι επέφερε συνολική απομείωση των εισροών του ΕΛΥΚΩ κατά 65 εκατ.
Επομένως, παραμένει ανοικτή η πιθανή χρηματοδότηση του ΕΛΥΚΩ. Για αυτό τον σκοπό, εκτός από τον κρατικό προϋπολογισμό, η μόνη εναλλακτική πηγή εσόδων θα ήταν τα έσοδα από τους πλειστηριασμούς δικαιωμάτων CO2.
Οι αποζημιώσεις των ΑΠΕ
Στον αντίποδα, πιο δομικό είναι το πρόβλημα του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ (ΕΛΑΠΕ), για τον οποίο εκτιμάται ότι θα κλείσει το έτος με «τρύπα» περί τα 270 εκατ. Υπενθυμίζεται ότι ο ΕΛΑΠΕ αποζημιώνει τα έργα ΑΠΕ με λειτουργική ενίσχυση, για το ποσοστό του εγγυημένου εσόδου τους το οποίο δεν αποκομίζουν από τη συμμετοχή τους στην αγορά ηλεκτρισμού.
Όπως επισημαίνουν ενδεικτικά τα στελέχη του ΥΠΕΝ, όσο οι χονδρεμπορικές τιμές παραμένουν χαμηλές, τότε μπορεί να αυξάνονται μεν τα ελλείμματα του ΕΛΑΠΕ (αφού τα έργα δεν έχουν σημαντικά έσοδα από την αγορά) την ίδια στιγμή ωστόσο δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για φθηνότερους λογαριασμούς ρεύματος. Επομένως, είναι προτιμότερο από το να κινούνται υψηλά οι χονδρεμπρικές τιμές και να βελτιώνεται μεν το ισοζύγιο του Ειδικού Λογαριασμού, αλλά παράλληλα να αυξάνονται οι χρεώσεις στα τιμολόγια.
Οι πηγές του υπουργείου αποκλείουν να υπάρξει αύξηση του ΕΤΜΕΑΡ, της ρυθμιζόμενης χρέωσης υπέρ ΕΛΑΠΕ, που υπάρχει σε όλους τους λογαριασμούς. Η λύση που αναζητάται είναι να αυξηθούν τα έσοδα από τους πλειστηριασμούς δικαιωμάτων CO2. Αυτή τη στιγμή, στον Ειδικό Λογαριασμό καταλήγει το 9,08%.
Για να αυξηθεί όμως αυτό το ποσοστό, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη και οι υπόλοιπες ανάγκες που καλύπτουν αυτά τα έσοδα, όπως για παράδειγμα τη χρηματοδότηση των μέτρων ελάφρυνσης των βιομηχανιών από το κόστος ηλεκτρισμού. Επίσης, από την ίδια πηγή καλύπτεται το επίδομα θέρμανσης στο ρεύμα.
