Η εικόνα των τρακτέρ στους εθνικούς δρόμους αποτελεί, για άλλη μια χρονιά, μέρος της χειμερινής ειδησεογραφίας. Ωστόσο, πίσω από τις εικόνες έντασης, τα συνθήματα και την ταλαιπωρία των οδηγών, κρύβεται μια σκληρή οικονομική πραγματικότητα που δεν μπορεί να αγνοηθεί, ανεξαρτήτως του πώς τοποθετείται κανείς πολιτικά απέναντι στις κινητοποιήσεις.
Η φετινή κινητοποίηση των αγροτών διαφέρει.
Η φετινή «έξοδος» των αγροτών στους δρόμους δεν έχει τα χαρακτηριστικά μιας τυπικής διεκδίκησης «περισσότερων παροχών». Μοιάζει περισσότερο με κραυγή αγωνίας ενός κλάδου που βλέπει την οικονομική του βιωσιμότητα να απειλείται όχι από έναν, αλλά από πολλούς αστάθμητους παράγοντες ταυτόχρονα.
Αν αφαιρέσουμε τον «θόρυβο» της αντιπαράθεσης, αυτό που μένει στο τραπέζι είναι μια οικονομική εξίσωση που δεν βγαίνει.
Ίσως είναι η … Τέλεια Καταιγίδα
Ο Έλληνας παραγωγός καλείται φέτος να λύσει έναν γρίφο χωρίς λύση:
- Κόστος Παραγωγής: Παρά την αποκλιμάκωση των τιμών ενέργειας διεθνώς, το κόστος στο χωράφι (πετρέλαιο, εφόδια, ανταλλακτικά) παραμένει σε ιστορικά υψηλά επίπεδα.
- Κλιματική Κατάρρευση: Οι πληγές από τον «Daniel» στη Θεσσαλία και την ξηρασία στην υπόλοιπη χώρα δεν έχουν κλείσει. Η παραγωγή μειώθηκε, άρα και το προσδοκώμενο έσοδο.
- Κρίση Ρευστότητας: Όπως έχουμε αναλύσει, οι καθυστερήσεις και τα προβλήματα στις πληρωμές των κοινοτικών ενισχύσεων (ΟΠΕΚΕΠΕ) στέρησαν από τον αγρότη το αναγκαίο κεφάλαιο κίνησης τη στιγμή που το χρειαζόταν περισσότερο.
Στο παρελθόν, τα μπλόκα γίνονταν για να αυξηθεί το περιθώριο κέρδους. Σήμερα, γίνονται για να διασφαλιστεί το δικαίωμα στην παραγωγή. Όταν ένας επιχειρηματίας (γιατί επιχειρηματίας είναι ο αγρότης) βλέπει ότι το κόστος καλλιέργειας ξεπερνά την αναμενόμενη τιμή πώλησης, η αντίδρασή του είναι μάλλον νομοτελειακή.
Δεν πρόκειται για μια μάχη «καλών αγροτών» εναντίον της «κακής κυβέρνησης» ή το αντίστροφο. Ασφαλώς και έχουν γίνει λάθη των τελευταίων κυβερνήσεων σημαντικά, ωστόσο αυτή η σύγκρουση είναι μια σύγκρουση που αφορά την παραγωγική πραγματικότητα με τις δημοσιονομικές δυνατότητες και τις διεθνείς συγκυρίες.
Είναι σαφές ότι τα δημοσιονομικά περιθώρια της χώρας είναι συγκεκριμένα. Οι έκτακτες ενισχύσεις μπορούν να λειτουργήσουν ως «ασπιρίνη» στον πυρετό, αλλά δεν θεραπεύουν την ασθένεια. Όσο η συζήτηση εξαντλείται στο «πόσα θα δώσουμε φέτος», το πρόβλημα θα επανέρχεται δριμύτερο του χρόνου.
Για να πούμε και την αλήθεια, στις φετινές κινητοποιήσεις οι αγρότες δεν λένε πόσα θα πάρουν… ζητούν ένα νέο σύστημα δικαιότερης κατανομής των διαθέσιμων πόρων και στήριξη σε ζητήματα όπως το κόστος παραγωγής.
Η πραγματική λύση βρίσκεται στις δομικές αλλαγές που συζητάμε τόσο καιρό:
- Μείωση του κόστους παραγωγής μέσω επενδύσεων και τεχνολογίας.
- Θωράκιση από την κλιματική κρίση με νέο ασφαλιστικό μοντέλο.
- Δημιουργία οικονομιών κλίμακας μέσω συνεργειών.
Τα τρακτέρ στους δρόμους είναι ο δείκτης ενός συστήματος που έχει φτάσει στα όριά του. Και αυτό είναι ένα μήνυμα που πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη από όλους – παραγωγούς, πολιτεία και αγορά – πριν είναι πολύ αργά για τον παραγωγικό ιστό της χώρας….
