Η φέτα, το εθνικό μας τυρί και το πιο αναγνωρίσιμο ελληνικό προϊόν διεθνώς, βρίσκεται καιρό τώρα στο στόχαστρο μιας σφοδρής κρίσης. Αυτή τη φορά, η απειλή δεν έρχεται μόνο από το αυξημένο κόστος παραγωγής, αλλά κυρίως από τις ζωονόσους που μαστίζουν το αιγοπρόβειο κεφάλαιο της χώρας. Η καταστροφή που προκαλούν ο καταρροϊκός πυρετός και η ευλογιά σε περιοχές-κλειδιά θέτει σε κίνδυνο την επάρκεια γάλακτος και, κατ' επέκταση, τη βιωσιμότητα ενός από τους σημαντικότερους πυλώνες των ελληνικών εξαγωγών.
Ο κλάδος της αιγοπροβατοτροφίας, που αποτελεί τη μοναδική πηγή πρώτης ύλης για την παραγωγή Φέτας ΠΟΠ (Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης), βιώνει μία άνευ προηγουμένου ασφυξία. Η διαρκής αύξηση του κόστους των ζωοτροφών και της ενέργειας έχει συμπιέσει τα περιθώρια κέρδους των κτηνοτρόφων.
Σε αυτό το ήδη δυσχερές περιβάλλον, οι ζωονόσοι λειτουργούν ως η χαριστική βολή. Οι απώλειες ζώων, κυρίως στη Θεσσαλία (Μαγνησία) και τη Βόρεια Εύβοια, περιοχές που συμβάλλουν σημαντικά στην παραγωγή γάλακτος, είναι δραματικές. Η απώλεια ενός έστω μικρού ποσοστού του ζωικού κεφαλαίου, όπως του 10% (σύμφωνα με ανησυχητικές εκτιμήσεις), μεταφράζεται σε:
- Άμεση μείωση της διαθέσιμης ποσότητας αιγοπρόβειου γάλακτος στην αγορά (μείωση προσφοράς)
- Εκτόξευση της τιμής παραγωγού, καθώς οι γαλακτοβιομηχανίες ανταγωνίζονται σκληρά για την περιορισμένη πρώτη ύλη και τελικά αύξηση τιμών γαλακτοκομικών προϊόντων στο «ράφι» του καταναλωτή.
- Κίνδυνο για τη βιωσιμότητα των μικρών τυροκομείων που αδυνατούν να καλύψουν το αυξημένο κόστος.
Το Πλήγμα των Εξαγωγών: Η Φήμη της Φέτας σε Κίνδυνο
Η πραγματική ανησυχία έγκειται στην οικονομική και εξαγωγική διάσταση του προβλήματος. Η Φέτα αποτελεί ένα κύριο αγροτικό εξαγώγιμο προϊόν της Ελλάδας, με ετήσια έσοδα που ξεπερνούν σταθερά τα 500 εκατομμύρια ευρώ.
Η μείωση της εγχώριας παραγωγής γάλακτος έχει δύο καταστροφικές συνέπειες για την εξαγωγική μας μηχανή:
- Αδυναμία Κάλυψης Ζήτησης: Οι ελληνικές βιομηχανίες θα αδυνατούν να εκτελέσουν τα συμβόλαια που έχουν ήδη υπογραφεί με τις αγορές της Γερμανίας, της Βρετανίας και των ΗΠΑ, με αποτέλεσμα την απώλεια κερδών και την εγκατάλειψη μεριδίων αγοράς.
- Πλήγμα στο Εμπορικό Ισοζύγιο: Η απώλεια εσόδων από τη Φέτα πλήττει άμεσα το εμπορικό ισοζύγιο της χώρας, ειδικά σε μια εποχή που η ελληνική οικονομία αναζητά κάθε ευκαιρία για εξωστρέφεια.
Επιπλέον, η μεγάλη πίεση για εξασφάλιση πρώτης ύλης αυξάνει τον κίνδυνο για παράνομη νοθεία και «ελληνοποιήσεις» εισαγόμενου γάλακτος, πρακτικές που υπονομεύουν την αξιοπιστία και την ποιότητα του προϊόντος Φέτα ΠΟΠ στις διεθνείς αγορές.
Η κρίση αναδεικνύει την απουσία ενός μακροπρόθεσμου σχεδίου για τη θωράκιση της κτηνοτροφίας. Η αντιμετώπιση των ζωονόσων δεν μπορεί να εξαντλείται στην καταγραφή των απωλειών και στην καταβολή (καθυστερημένων) αποζημιώσεων.
Απαιτούνται άμεσα και δραστικά μέτρα με πολιτική βούληση και μερικά από αυτά που προτείνονται από διάφορους κύκλους επιχειρηματικούς είναι τα παρακάτω:
Επιτάχυνση των Αποζημιώσεων: Άμεση αποζημίωση των πληγέντων κτηνοτρόφων στο 100% της αξίας, ώστε να μπορέσουν να ανασυστήσουν (έστω και με δυσκολία) το ζωικό τους κεφάλαιο.
Θωράκιση και Πρόληψη: Ενίσχυση των κτηνιατρικών υπηρεσιών και δημιουργία ενός αξιόπιστου εθνικού προγράμματος υγειονομικής προστασίας και παρακολούθησης των κοπαδιών. Η έμφαση πρέπει να δοθεί σε συστηματικά μέτρα πρόληψης και υγιεινής των μονάδων, καθώς η αποτελεσματική διαχείριση των επιδημιών είναι κρίσιμη για τη διατήρηση της παραγωγής.
Στρατηγική Αποθεμάτων: Δημιουργία «αποθεμάτων ασφαλείας» γάλακτος σε επίπεδο βιομηχανίας και κράτους, τα οποία θα ενεργοποιούνται σε περιπτώσεις εκτάκτων αναγκών, θωρακίζοντας την εφοδιαστική αλυσίδα.
Η Φέτα δεν είναι απλώς ένα τρόφιμο. Είναι ένα εθνικό brand και ένα ζωντανό κομμάτι της ελληνικής οικονομίας. Η κρίση της κτηνοτροφίας δεν αφορά μόνο τους παραγωγούς, αλλά την εθνική μας παραγωγή και την αξιοπιστία μας ως εξαγωγική δύναμη. Η άμεση και αποτελεσματική πολιτική παρέμβαση είναι μάλλον μονόδρομος.
