Τον δρόμο για την εκταμίευση των πρώτων κονδυλίων από το Ταμείο Ανάκαμψης, ύψους 21,45 εκατ. ευρώ, για την ανάπτυξη της αποθήκης CO2 στον Πρίνο, ανοίγει Κοινή Υπουργική Απόφαση που υπογράφεται από τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρο Παπασταύρου, τον Υφυπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Νίκο Τσάφο και τον Αναπληρωτή Υπουργό Εθνικής Οικονομίας, Νίκο Παπαθανάση.
Υπενθυμίζεται ότι η αποθήκη (που είναι η πρώτη ανάλογη υποδομή στην Ελλάδα) αναπτύσσεται από την EnEarth, θυγατρική της Energean, ενώ θα δημιουργηθεί σε εξαντλημένο κοίτασμα του Πρίνου. Το πρότζεκτ έχει εξασφαλίσει από το Ταμείο Ανάκαμψης συνολική χρηματοδότηση 150 εκατ., έχει ενταχθεί στα ευρωπαϊκά Έργα Κοινού Ενδιαφέροντος (PCI). Σύμφωνα με την ΚΥΑ, ο προϋπολογισμός του έργου, για την πρώτη φάση λειτουργίας του, ανέρχεται σε 517,6 εκατ. ευρώ. Η πρώτη φάση αφορά την αποθήκευση 1 εκατ. τόνων διοξειδίου του άνθρακα ετησίως.
Για το έργο προβλέπεται και δεύτερη φάση, με αναβάθμιση της υποδομής για την αποθήκευση 3 εκατ. τόνων διοξειδίου του άνθρακα ετησίως. Και για τις δύο φάσεις του έργου ο προϋπολογισμός εκτιμάται άνω του 1 δισ. ευρώ, με την EnEarth να έχει εξασφαλίσει χρηματοδότηση και από τον ευρωπαϊκό Μηχανισμό «Συνδέοντας την Ευρώπη» (CEF), ύψους 120 εκατ. ευρώ.
Έξι ορόσημα
Η ΚΥΑ θεσπίζει έξι ορόσημα, η ικανοποίηση των οποίων θα οδηγήσει στην εκταμίευση ισόποσων δόσεων, ώστε να χορηγηθούν τα 150 εκατ. Οι προϋποθέσεις της πρώτης δόσης έχουν ήδη εκπληρωθεί από την EnEarth, κάτι που έχει ήδη πιστοποιηθεί από τον Απρίλιο, με απόφασή της η αρμόδια αρχή, δηλαδή η Ελληνική Διαχειριστική Εταιρία Υδρογονανθράκων και Ενεργειακών Πόρων (ΕΔΕΥΕΠ), όπως έχει γράψει το Insider. Επομένως, με τη δημοσίευση της ΚΥΑ, «ενεργοποιείται» η καταβολή της πρώτης δόσης.
Το δεύτερο ορόσημο αφορά την ολοκλήρωση του βασικού σχεδιασμού των γεωτρήσεων (Basis of Design) και την κατάθεση των σχετικών μελετών στην ΕΔΕΥΕΠ, το οποίο θα ξεκλειδώσει την καταβολή 15 εκατ. ευρώ (δηλαδή του επόμενου 10% της συνολικής χρηματοδότησης). Με την παραγγελία του απαραίτητου εξοπλισμού μακροχρόνιας παραλαβής (long lead items), ο οποίος αφορά στο σύνολο των γεωτρήσεων για την εισπίεση έως 1 εκατ. τόνων CO2 και την κατάθεση των εν λόγω συμβάσεων / παραστατικών στην ΕΔΕΥΕΠ, η EnEarth θα λάβει τα επόμενα 30 εκατ. ευρώ.
Με την ολοκλήρωση των λοιπών μελετών που αφορούν στις χερσαίες και θαλάσσιες εγκαταστάσεις, καθώς επίσης, και στον εξοπλισμό που πρέπει να εγκατασταθεί σε αυτές, θα «ενεργοποιηθεί» η καταβολή των επόμενων 20 εκατ. ευρώ. Τα επόμενα 30 εκατ. θα «ξεκλειδώσουν» με την έναρξη της όρυξης της πρώτης γεώτρησης. Η τελευταία δόση από τα 150 εκατ., ήτοι 33,55 εκατ., θα χορηγηθούν με την ολοκλήρωση της όρυξης των λοιπών γεωτρήσεων.
Ολοκλήρωση τον Ιούνιο του 2026
Σύμφωνα με την ΚΥΑ, η υλοποίηση της αποθήκης θα πρέπει να ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του Ιουνίου 2026 – διορία που ισχύει για όλα τα πρότζετ που έχουν χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Όπως, όπως επισημαίνεται , σε περίπτωση συνδρομής γεγονότων ανωτέρας βίας ή λόγων που καθιστούν αντικειμενικά αδύνατη την ολοκλήρωση των εργασιών σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης, μπορεί να υποβληθεί αιτιολογημένο αίτημα στην ΕΔΕΥΕΠ για την παράταση των αντίστοιχων προθεσμιών, κατόπιν σύμφωνης γνώμης της Ειδικής Υπηρεσίας Συντονισμού Ταμείου Ανάκαμψης. Σε περίπτωση αποδοχής του αιτήματος, θα παραταθούν αντίστοιχα και τα ορόσημα για την πληρωμή της επενδυτικής ενίσχυσης.
Παράλληλα με την τεχνική «ωρίμανση» του πρότζεκτ, που εν πολλοίς περιλαμβάνεται στα ορόσημα για τη χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης, η EnEarth προχωρά και στην αδειοδοτική ωρίμανσή του. Έτσι, το αμέσως επόμενο διάστημα αναμένεται η έγκριση από το ΥΠΕΝ της ΜΠΚΕ που έχει υποβάλει, ενώ μέσα στο φθινόπωρο αναμένεται η έκδοση της άδειας αποθήκευσης για την εγκατάσταση. Η ολοκλήρωση της υποδομής θα πρέπει να συγχρονιστεί με τη λήψη της άδειας λειτουργίας, ώστε να μπορεί η αποθήκη να υποδέχεται CO2 από τους πελάτες – χρήστες της.
Νομοθέτηση του πλαισίου για το CCS
Οι πελάτες – χρήστες θα προκύψουν από το Market Test που θα διενεργηθεί και το οποίο προγραμματίζεται να γίνει το φθινόπωρο. Μάλιστα, η EnEarth σχεδιάζει να πραγματοποιήσει απευθείας τη δεσμευτική φάση της Δοκιμής Αγοράς. Κι αυτό γιατί έχουν ήδη υπογραφεί 15 μη δεσμευτικές συμφωνίες (MoUs) με ενδιαφερόμενες βιομηχανίες (emitters), γεγονός το οποίο καταδεικνύει το προκαταρκτικό ενδιαφέρον της αγοράς για αξιοποίηση της αποθήκης.
Μεταξύ των υποψήφιων χρηστών είναι οι εγχώριες τσιμεντοβιομηχανίες, με δεδομένο ότι η ΤΙΤΑΝ και η ΗΡΑΚΛΗΣ (Holcim) έχουν στα σκαριά πρότζεκτ δέσμευσης των εκπομπών τους, στα εργοστάσιά τους στο Καμάρι Βοιωτίας και στο Μηλάκι Ευβοίας αντίστοιχα, έχοντας λάβει χρηματοδότηση από το Innovation Fund. Πρότζεκτ δέσμευσης CO2 δρομολογεί και η Motor Oil στο διυλιστήριό της, ενώ ένα ανάλογο σχέδιο εξετάζει και η Helleniq Energy για το διυλιστήριο στην Ελευσίνα.
Το Market Test θα σχεδιαστεί με το «βλέμμα» στο θεσμικό πλαίσιο για τη δέσμευση και αποθήκευση CO2 (CCS), η επεξεργασία του οποίου είναι σε τελική φάση από το ΥΠΕΝ. Έτσι, εκτιμάται πως το αντίστοιχο σχέδιο νόμου μπορεί να τεθεί σε διαβούλευση ακόμη και εντός του Αυγούστου, ώστε στη συνέχεια να κατατεθεί προς τον Σεπτέμβριο στη Βουλή. Σε σχέση με το προσχέδιο, για το οποίο έχει γίνει άτυπη διαβούλευση με τους stakeholders, η τελική εκδοχή αναμένεται να περιέχει πιο απλοποιημένες αδειοδοτικές διαδικασίες.
Επίσης, σύμφωνα με πληροφορίες, δεν θα προβλέπει όπως το draft πως μόνο το 50% της χωρητικότητας της αποθήκης θα κατανεμηθεί μέσω του Market Test, με το υπόλοιπο 50% να εκχωρείται με Απόφαση του υπουργού ΠΕΝ. Αντίθετα, δεν θα προσδιορίζει τα σχετικά ποσοστά, παραπέμπτοντας σε Υπουργική Απόφαση για τον καθορισμό τους.
