Οι ελληνικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις είναι με διαφορά η μεγαλύτερη ομάδα εργοδοτών στη χώρα με το μερίδιο τους στην αγορά εργασίας να είναι το υψηλότερο στην ΕΕ φτάνοντας το 84,7%. Την ίδια στιγμή όμως εμφανίζουν και τη χαμηλότερη παραγωγικότητα ανάμεσα στα 27 κράτη-μέλη βάσει της συνεισφοράς του στο ΑΕΠ.
Όπως αναφέρει το τελευταίο δελτίο οικονομικών εξελίξεων της Alpha Bank με βάση την ετήσια έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπή για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις τα υψηλότερα μερίδια των ΜμΕ στην απασχόληση του συνόλου των επιχειρήσεων κατέχουν οι χώρες της Νότιας και Ανατολικής Ευρώπης, που ταυτόχρονα συνεισφέρουν σημαντικά και στην Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία (ΑΠΑ) της κάθε χώρες.
Στην κορυφή της σχετικής κατάταξης βρίσκεται η Ελλάδα, με μερίδιο στην απασχόληση 84,7% και ένα από τα χαμηλότερα κατά κεφαλήν εισοδήματα στην Ευρώπη. Ακολουθούν η Κύπρος (81,8%), η Εσθονία (81,2%), η Λετονία (76,4%), η Πορτογαλία (76,3%), η Μάλτα (76,1%), η Βουλγαρία (75,4%) και η Ιταλία (75%).
Αντίθετα, οι πλούσιες χώρες της Βόρειας και Κεντρικής Ευρώπης κατέχουν μερίδια στην απασχόληση που είναι χαμηλότερα του μέσου όρου της ΕΕ-27 (65,1%), όπως για παράδειγμα είναι η Γαλλία (54,4%), η Σουηδία (57,3%) και η Γερμανία (58,4%).
H σύγκριση Ελλάδας – Ιρλανδίας
Όμως ενώ οι ΜμΕ αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της ευρωπαϊκής οικονομίας, υστερούν σημαντικά σε όρους παραγωγικότητας σε σύγκριση με τις μεγάλες επιχειρήσεις. Η συνολική παραγωγικότητα των ΜμΕ είναι περίπου στο 60% των μεγάλων επιχειρήσεων, καθιστώντας αυτό το χαρακτηριστικό την «αχίλλειο πτέρνα» τους.
Όπως επισημαίνει η ανάλυση της Alpha Bank, μεταξύ των 27 χωρών-μελών της ΕΕ, η Ιρλανδία και η Ελλάδα αποτελούν τις δύο ακραίες περιπτώσεις:
Η Ιρλανδία καταγράφει την υψηλότερη παραγωγικότητα στις ΜμΕ (92,1 χιλ. ευρώ) και εξαιρετική επίδοση στις μεγάλες επιχειρήσεις. Οι υψηλές επιδόσεις της Ιρλανδίας εξηγούνται από παράγοντες, όπως το υψηλό επίπεδο καινοτομίας, ο έντονος εξαγωγικός προσανατολισμός και η διάρθρωση της οικονομίας, στην οποία λειτουργούν πολύ μεγάλες (πολυεθνικές) επιχειρήσεις με έμφαση στις υπηρεσίες.
Από την άλλη πλευρά, το 2024, η Ελλάδα βρέθηκε στην τελευταία θέση μεταξύ των χωρών-μελών της ΕΕ-27, όσον αφορά στην πραγματική παραγωγικότητα των ΜμΕ (17 χιλ. ευρώ), σχεδόν έξι φορές χαμηλότερη από την αντίστοιχη της Ιρλανδίας.
Παράλληλα, το κενό παραγωγικότητας μεταξύ των ΜμΕ και των μεγάλων επιχειρήσεων στην Ελλάδα είναι έντονο, αφού η παραγωγικότητα των ΜμΕ αντιστοιχεί περίπου στο 1/3 της αντίστοιχης των μεγάλων επιχειρήσεων. Ειδικά, στις πολύ μικρές επιχειρήσεις, αυτό το κενό είναι ακόμα μεγαλύτερο. «Βέβαια, θα πρέπει να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις για το 2025, η Ελλάδα αναμένεται να επιτύχει μία μικρή βελτίωση στην παραγωγικότητα εργασίας των ΜμΕ», σημειώνει η ανάλυση της Alpha Bank.
Πως μπορεί να αυξηθεί η παραγωγικότητα
Το οικονομικό δελτίο της Alpha Bank σημειώνει πως όπως υπογραμμίζεται στην έκθεση Draghi, υπάρχει ισχυρή σύνδεση μεταξύ παραγωγικότητας και οικονομικής ανάπτυξης. Για τον λόγο αυτό, θεωρείται εκ των ων ουκ άνευ προϋπόθεση να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της παραγωγικότητας των ΜμΕ αποτελεσματικά, ώστε να επιτευχθεί υψηλότερο επίπεδο ευημερίας στην Ευρώπη.
Οι βασικοί τρόποι με τους οποίους θα μπορούσε να βελτιωθεί η παραγωγικότητα σύμφωνα με την Alpha Bank είναι οι εξής:
• Μέσω της ενίσχυσης της συνεργασίας των ΜμΕ με τις μεγάλες επιχειρήσεις, αφού διάφορες μελέτες όπως αυτή της εταιρείας McKinsey (“A microscope on small businesses”, Μάιος 2024) επιβεβαιώνουν το επιχείρημα ότι η παραγωγικότητα των ΜμΕ και η παραγωγικότητα των μεγάλων επιχειρήσεων είναι διασυνδεδεμένες, αφού επωφελούνται και οι δύο κατηγορίες επιχειρήσεων από την ανταλλαγή γνώσεων, ιδεών, βέλτιστων πρακτικών, ακόμα και ταλέντων.
• Επίσης, μέσω της περαιτέρω διευκόλυνσης της πρόσβασής τους σε χρηματοοικονομικό κεφάλαιο για επενδύσεις σε φυσική και ψηφιακή υποδομή, της θέσπισης αποτελεσματικών ρυθμιστικών πλαισίων που ενισχύουν τον ανταγωνισμό και της ενίσχυσης της κατάρτισης των απασχολούμενων (upskilling, reskilling). Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή , οι ΜμΕ συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν πολλές προκλήσεις, όπως η περιορισμένη πρόσβαση στη χρηματοδότηση, η ρυθμιστική πολυπλοκότητα και η ανάγκη προσαρμογής των επιχειρηματικών τους μοντέλων.
• Τέλος, η εμβάθυνση της ευρωπαϊκής ενιαίας αγοράς είναι κρίσιμη, δίνοντας τη δυνατότητα στις πιο παραγωγικές επιχειρήσεις της Ευρώπης να αυξήσουν το μέγεθός τους και να το επιτύχουν πιο γρήγορα. Η άρση των εναπομεινάντων εμποδίων στο εμπόριο εντός της ΕΕ-27 και η προώθηση της ένωσης κεφαλαιαγορών είναι καθοριστικής σημασίας από αυτή την άποψη, παρέχοντας κίνητρα στις εταιρείες να επενδύσουν σε Έρευνα & Ανάπτυξη. Επιπλέον, για τις νεοφυείς επιχειρήσεις, η παροχή μεγαλύτερης πρόσβασης σε επιχειρηματικά κεφάλαια με την άμβλυνση των περιορισμών θα εξασφάλιζε την κρίσιμη επένδυση στα αρχικά στάδια της καινοτομίας (“Europe’s Productivity Weakness: Firm-Level Roots and Remedies”, IMF, Φεβρουάριος 2025).
