Δονήσεις στις αγορές πετρελαίου έχουν προκαλέσει οι σειρήνες πολέμου στη Μέση Ανατολή ύστερα από την επίθεση του Ισραήλ σε πυρηνικούς στόχους του Ιράν τα ξημερώματα της Παρασκευής. Η απάντηση από την πλευρά του Ιράν ήταν άμεση με δεκάδες μη επανδρωμένα αεροσκάφη ενώ ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, δήλωσε ότι το Ισραήλ θα τιμωρηθεί «σκληρά» για την επίθεση που εξαπέλυσε εναντίον του πυρηνικού προγράμματος της χώρας του από την οποία σκοτώθηκαν πολλοί διοικητές του ιρανικού στρατού.
Οι εξελίξεις του τελευταίου 24ώρου έχουν αναζωπυρώσει τους φόβους για ένα γενικευμένο περιφερειακό πόλεμο σε μια περιοχή όπου δραστηριοποιούνται δύο από τους μεγαλύτερους παραγωγούς πετρελαίου. Μάλιστα, εάν το Ιράν κλείσει τα Στενά του Ορμούζ - όπως έχει επανειλημμένως απειλήσει τα τελευταία χρόνια - τότε θα τεθούν φραγμοί στη διέλευση φορτίων πετρελαίου και θα ωθήσουν ανοδικά τις τιμές. Την τελευταία φορά που είχε τεθεί σε κίνδυνο η διέλευση πετρελαιοφόρων ήταν δύο χρόνια νωρίτερα και τότε η διεθνής αγορά προέβλεπε ότι η τιμή του πετρελαίου θα μπορούσε να φθάσει ακόμη και για 100 ή 140 δολάρια το βαρέλι.
Για την ώρα πάντως, οι διεθνείς οργανισμοί σπεύδουν να αναθεωρήσουν ανοδικά τις προβλέψεις τους για την τιμή του πετρελαίου βάζοντας ένα ταβάνι στα 80 δολάρια, ενώ την Παρασκευή η τιμή κινήθηκε κοντά στα 73 δολάρια. Αυτό το φράγμα βέβαια θα μπορούσε εύκολα να σπάσει εάν επιδεινωθεί η ένταση στη Μέση Ανατολή. Η ξαφνική άνοδος στις τιμές του πετρελαίου προφανώς θα επηρεάσει και την ελληνική αγορά καυσίμων, η οποία αναμένεται να δει αυξήσεις στις τιμές της αντλίας τις επόμενες ημέρες ενώ σε ένα πιο ακραίο σενάριο, οι Έλληνες θα μπορούσαν να δουν τις τιμές της βενζίνης να ακριβαίνουν ακόμη και κατά 20 ή 30 λεπτά.
Πρόκειται για ένα σενάριο που το έχει ξαναζήσει πρόσφατα η ελληνική αγορά και μάλιστα εν μέσω της θερινής περιόδου. Τον Ιούνιο του 2022 το Brent είχε εκτοξευθεί στα 120 δολάρια λόγω των ευρωπαϊκών κυρώσεων στη Ρωσία και της ανάκαμψης της ζήτησης μετά τον COVID κάτι που με τη σειρά του είχε διασπείρει κλυδωνισμούς στην ελληνική αγορά καυσίμων με την μέση πανελλαδική τιμή της βενζίνης να φθάνει τα 2,40 και την ελληνική κυβέρνηση να αναγκάζεται να δώσει επιδοτήσεις για αγορά καυσίμων.
Σπεύδουν να αναθεωρήσουν οι διεθνείς οργανισμοί – Κατά 20 δολάρια υψηλότερες οι εκτιμήσεις
Οι αναλυτές προειδοποιούν για άνοδο των τιμών του πετρελαίου ακόμη και πάνω από τα 80 δολάρια εάν το Ιράν προβεί σε σκληρά αντίποινα ή μπλοκάρει τα Στενά του Ορμούζ μετά από τις ισραηλινές επιθέσεις στις ιρανικές στρατιωτικές του υποδομές.
Η απάντηση του Ιράν με επιθέσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη κλιμακώνει τους φόβους για ευρύτερη σύγκρουση επηρεάζοντας τις προβλέψεις της αγοράς πετρελαίου. Αν και πολλοί διεθνείς αναλυτές θεωρούν ότι είναι σχεδόν απίθανη μια γενίκευση της κρίσης (ειδικά τη στιγμή που οι ΗΠΑ εκφράζουν μια προτίμηση για αποκλιμάκωση μέσω της διπλωματικής οδού), αυτό δεν τους εμποδίζεινα αναθεωρήσουν τις προβλέψεις τους για την τιμή του πετρελαίου.
Έτσι, ενώ πριν από λίγες ημέρες οργανισμοί όπως η HSBC έβλεπαν το Brent να κινείται κοντά στα 65 δολάρια το βαρέλι το 2025 ή ακόμη και στα 58 δολάρια (Haynes Boone), τις τελευταίες ώρες οι αναλυτές σπεύδουν να αναθεωρήσουν τις προβλέψεις τους. «Το πετρέλαιο θα μπορούσε να εκτοξευθεί στα 80 δολάρια εάν οι εντάσεις στη Μέση Ανατολή κλιμακωθούν και επιβεβαιωθούν οι κίνδυνοι προσφοράς, αλλά η αυξανόμενη παραγωγή του ΟΠΕΚ+ μπορεί να περιορίσει τα κέρδη και να αναζωπυρώσει τις ανησυχίες για την υπερπροσφορά το φθινόπωρο», δήλωσε ο επικεφαλής επενδυτικός στρατηγικός αναλυτής της Saxo Markets, Charu Chanana, όπως αναφέρεται από το Bloomberg.
«Ένα χειρότερο σενάριο όπως το κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ ή η διαταραχή των εξαγωγών του Ιράν κατά 2,1 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα θα μπορούσε να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην παγκόσμια προσφορά πετρελαίου και στις προσδοκίες για τον πληθωρισμό», πρόσθεσε. Τα πιθανά αντίποινα του Ιράν και ο αποκλεισμός των Στενών του Ορμούζ μπορούν να απειλήσουν την προμήθεια αργού πετρελαίου, δήλωσε ο επικεφαλής των αγορών εμπορευμάτων της Rystad Energy, Mukesh Sahdev.
Ωστόσο, δεδομένου του δηλωμένου στόχου των ΗΠΑ για διαπραγμάτευση, είναι απίθανο η σύγκρουση να κλιμακωθεί σε έναν ολοκληρωτικό πόλεμο. Προς την ίδια κατεύθυνση, άλλοι αναλυτές είναι επίσης επιφυλακτικοί στις προβλέψεις τους για έναν ολοκληρωμένο πόλεμο. Σύμφωνα με τον επικεφαλής έρευνας εμπορευμάτων της Westpac, Robert Rennie, η στόχευση στρατιωτικών εγκαταστάσεων και διοικητών από το Ισραήλ υποδηλώνει ότι οι επιθέσεις είναι περισσότερο προληπτικού χαρακτήρα και όχι η έναρξη «μιας διαρκούς στρατιωτικής σύγκρουσης».
Πάντως, η πιθανότητα διεύρυνσης της κρίσης και ο κίνδυνος να μπλοκάρει η διέλευση των φορτίων πετρελαίου από τα Στενά του Ορμούζ που βρίσκονται στα ιρανικά ύδατα, αναμένεται να εξακολουθήσουν να ασκούν ανοδικές πιέσεις στις τιμές του Brent.
Τα Στενά του Ορμούζ αποτελούν ένα από τα σημεία διέλευσης πετρελαίου στον κόσμο. Η ποσότητα πετρελαίου που διέρχεται καθημερινά από τα στενά είναι περίπου 17 εκατ. βαρέλια πετρελαίου, που ισοδυναμεί με περίπου το 17% της παγκόσμιας ζήτησης πετρελαίου όπως προβλέπεται για φέτος. Είναι επίσης ίσο με σχεδόν το 90% του πετρελαίου της Μέσης Ανατολής που φεύγει από την περιοχή μέσω του Περσικού Κόλπου. Εάν τα στενά έκλειναν, αυτομάτως ο κίνδυνος ενός ράλι στις τιμές του πετρελαίου θα ήταν μάλλον αναπόφευκτος.
