Τρία προβλήματα που εμποδίζουν την περαιτέρω ανάπτυξη των ΑΠΕ θέτει στο επίκεντρο η ΕΛΕΤΑΕΝ στο Κείμενο Πολιτικής & Θέσεων για την Αιολική Ενέργεια, το οποίο παρουσίασε χθες σε δημοσιογράφους, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Αιολικής Ενέργειας (15 Ιουνίου). «Παρόλο που η διείσδυση των ανανεώσιμων πηγών κινείται πάνω από 50%, αυτή η επιτυχία κινδυνεύει να γυρίσει μπούμερανγκ, αν δεν αντιμετωπιστούν ζητήματα τα οποία παρεμποδίζουν τη σωστή ανάπτυξη», σημείωσε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος της ΕΛΕΤΑΕΝ Παναγιώτης Λαδακάκος.
Το πρώτο πρόβλημα αφορά τη «μονοκαλλιέργεια» φωτοβολταϊκών που επικρατεί τα τελευταία χρόνια, με συνέπεια η διείσδυση των ΑΠΕ να προχωρά ασύμμετρα. Ενδεικτικά, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρέθεσαν τα στελέχη της Ελληνικής Επιστημονικής Ένωσης Αιολικής Ενέργειας, στο τέλος του 2024 βρίσκονταν σε λειτουργία «πράσινες» μονάδες 15.000 MW, από τις οποίες 9.500 MW αφορούν φωτοβολταϊκά και 5.500 MW αιολικά.
Συντριπτικά λιγότερα εκτιμάται πως θα είναι τα αιολικά και στο «κύμα» των νέων έργων που θα τεθούν σε λειτουργία φέτος, ενώ η ίδια εικόνα προκύπτει και από τους ώριμα αδειοδοτικά σταθμούς, οι οποίοι έχουν κατακυρώσει ηλεκτρικό «χώρο». Τα στοιχεία για τη συγκεκριμένη κατηγορία έργων συγκλίνουν στο ότι πάνω από το 85-90% είναι ηλιακά πάρκα.
Εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα
«Το πρακτικό αποτέλεσμα είναι να επικρατεί τεράστια συγκέντρωση παραγωγής το μεσημέρι από τα φωτοβολταϊκά, γεγονός το οποίο συνεπάγεται περικοπές καθώς και μηδενικές ή αρνητικές χονδρεμπορικές τιμές αυτές τις ώρες. Αντίστροφα, τις απογευματινές ώρες καταγράφεται μεγάλη άνοδος των τιμών (ειδικά αν δεν επαρκεί η αιολική ισχύς για να τις συγκρατήσει) καθώς ενισχύεται η παραγωγή από ορυκτά καύσιμα», σημείωσε ο κ. Λαδακάκος.
Σε αυτό το πλαίσιο, τα στελέχη της ΕΛΕΤΑΕΝ εισηγούνται να σταματήσει η χορήγηση όρων σύνδεσης σε νέα ηλιακά πάρκα, ώστε προοδευτικά να αποκατασταθεί η ισορροπία του «πράσινου» ενεργειακού μίγματος με την κατακύρωση ηλεκτρικού «χώρου» από καινούρια αιολικά καθώς και έργα των υπόλοιπων τεχνολογιών ΑΠΕ (π.χ. σταθμούς βιομάζας ή μικρά υδροηλεκτρικά).
Μάλιστα, μέρος από τα νέα αιολικά πάρκα θα πρέπει να λειτουργεί με λειτουργική ενίσχυση, την οποία τα έργα θα κατακυρώσουν μέσω διαγωνισμών. Σύμφωνα με τον κ. Λαδακάκο, η λειτουργική ενίσχυση σημαίνει εγγυημένο έσοδο και όχι επιδότηση, το οποίο μειώνει το κόστος παραγωγής με συνέπεια την ελάφρυνση του καταναλωτή.
«Όχι» σε οριζόντια διακοπή
«Δείκτη» για αυτή την ισορροπία αποτελεί το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), δηλαδή ο «οδικός χάρτης» για την απανθρακοποίηση του ενεργειακού μίγματος με πρώτο σταθμό το 2030 και με χρονικό ορίζοντα τα 2050. Το ΕΣΕΚ προβλέπει ένα μίγμα από 60% φωτοβολταϊκά και 40% αιολικά και άλλες «πράσινες» τεχνολογίες. Τα ποσοστά αυτά ήδη έχουν ανατραπεί στην πράξη.
Όπως σημείωσε ο κ. Λαδακάκος, Πρέπει να σταματήσουν να χορηγούνται όροι σύνδεσης σε φωτοβολταϊκά και να δοθούν σε αιολικά ή άλλες τεχνολογίες, ώστε να ισορροπήσει το μείγμα στη βάση των προβλέψεων του Εθνικού Σχεδίου. «Δεν είμαστε κατά των ηλιακών πάρκων, μία προσωρινή αναστολή θα οδηγούσε στην εξυγίανση και του κλάδου των φωτοβολταϊκών. Εξάλλου, οι ίδιοι οι παραγωγοί με εγκατεστημένα έργα ζητούν να σταματήσει η ανάπτυξη νέων έργων», πρόσθεσε.
Όσον αφορά τη στάση της πολιτείας στο αίτημα της ΕΛΕΤΑΕΝ, σημείωσε πως οι πολιτικές ηγεσίες των τελευταίων ετών στο ΥΠΕΝ ήταν θετικές, ωστόσο το θέμα «κολλάει» στα ανώτερα κυβερνητικά κλιμάκια. «Το θέμα δεν είναι αν μας ακούει ο υπουργός, αλλά ο πρωθυπουργός. Μέχρι εκεί τα αφτιά είναι ανοικτά, παραπάνω είναι το πρόβλημα».
Παράλληλα, η ΕΛΕΤΑΕΝ είναι αντίθετη στην καθολική απαγόρευση χορήγησης όρων σύνδεσης σε ΑΠΕ οποιασδήποτε τεχνολογίας – θέμα που όπως αποκάλυψε το Insider.gr, βρίσκεται υπό εξέταση από τους εμπλεκόμενους φορείς. «Με δεδομένο ότι στα ώριμα αδειοδοτικώς έργα κυριαρχούν τα ηλιακά πάρκα, μία καθολική διακοπή θα "κλείδωνε" το μίγμα σε μία εικόνα που δεν είναι ισορροπημένη», τόνισε ο Παναγιώτης Παπασταματίου, Γενικός Διευθυντής της ΕΛΕΤΑΕΝ.
Τα fake news για τα αιολικά
Έτερη πρόκληση για τον κλάδο αποτελεί η επιτάχυνση της αδειοδότησης, διαδικασία που πλήττει κυρίως τα αιολικά πάρκα. «Οι ευρωπαϊκές οδηγίες είναι συγκεκριμένες και φιλόδοξες στους χρόνους, με τους οποίους πρέπει να συγκλίνουμε. Στις περισσότερες άλλες χώρες της Ευρώπης έχουν γίνει σημαντικά βήματα, εμείς δυστυχώς έχουμε μείνει πίσω», υπογράμμισε ο κ. Λαδακάκος.
Όσον αφορά την αιολική ενέργεια, σημαντικό επίσης «αγκάθι» αποτελούν τα fake news που κυκλοφορούν για τα αιολικά πάρκα. Όπως επισήμαναν τα στελέχη της ΕΛΕΤΑΕΝ, παρά τις προσπάθειες που κάνει η Ένωση, κάθε χρόνο διαπιστώνουν ότι το πρόβλημα διογκώνεται.
«Θα συνεχίσουμε την προσπάθεια, ωστόσο οι δυνάμεις μας δεν είναι επαρκείς για να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο. Η πολιτεία είναι θεατής, αν δεν αντιληφθεί το πρόβλημα και δεν δαπανήσει πόρους και έμψυχο δυναμικό, είναι άγνωστο αν θα μπορεί να αντιμετωπιστεί», υπογράμμισε ο πρόεδρος της ΕΛΕΤΑΕΝ.
Όπως συμπλήρωσε, τα fake news κοστίζουν στην τσέπη του καταναλωτή, γιατί όσο η αιολική ενέργεια υπονομεύεται από την παραπληροφόρηση και τθς θεωρίες συνωμοσίας, τόσο το ηλεκτρικό σύστημα θα παραμένει εξαρτημένο από τα ορυκτά καύσιμα, με συνέπεια οι τιμές ηλεκτρισμού να παραμένουν σε υψηλά επίπεδα.
Προβληματισμός στους επενδυτές
Ο κ. Λαδακάκος μίλησε για «σύννεφα» στον κλάδο των ΑΠΕ, καθώς εντείνεται ο προβληματισμός εγχώριων και ξένων επενδυτών. Όσον αφορά τους ξένους επενδυτές, ένας σημαντικός λόγος είναι πως άρχισαν σταδιακά να συνειδητοποιούν πως η Ελλάδα δεν είναι εύκολη χώρα, λόγω της γραφειοκρατίας, των κάθε λογής αγκυλώσεων και των θεσμικών ανατροπών.
«Αν και κάποιοι εξέλαβαν την Ελλάδα σαν τη χώρα των άπειρων ευκαιριών στις ΑΠΕ, δεν φταίνε μόνο αυτοί, καθώς και η πολιτεία εξέπεμψε αισιόδοξα μηνύματα. Στην πορεία προέκυψαν απογοητεύσεις, που προκάλεσαν δυσαρέσκεια σε εταιρείες, καθώς πάρα πολλά business plan άρχισαν να κλονίζονται», συμπλήρωσε.
Για τις εταιρείες προέλευσης τόσο εντός όσο εκτός συνόρων, το δεύτερο «αγκάθι» που προέκυψε είναι οι περικοπές, για τις οποίες δεν υπάρχει θεσμικό πλαίσιο στη χώρα μας (σε αντίθεση με άλλα ευρωπαϊκά κράτη), με συνέπεια οι επενδυτές να μην έχουν ορατότητα στα business plan τους.
Πάντως, όπως πρόσθεσε, οι μεγαλύτερες εταιρείες είχαν επίγνωση για το τι θα επακολουθούσε, με συνέπεια οι περισσότερες αντιδράσεις να προέρχονται από μικρομεσαίους επενδυτές. «Συνθήκες "φούσκας" μπορεί να πει κανείς πως υπήρξαν στις τάξεις των μικρομεσαίων επενδυτών, οι οποίοι θεωρούσαν πως εξασφάλισαν ισόβιο εισόδημα. Καλλιεργήθηκαν προσδοκίες», κατέληξε.
