Μέσω της μονάδας PPF προχωρά μια νέα γενιά σιδηροδρομικών έργων συνολικού ύψους σχεδόν 1,3 δισ. ευρώ. Η ειδική μονάδα ωρίμανσης έργων (Μονάδα Στρατηγικών Συμβάσεων) του Υπερταμείου αναλαμβάνει «πακέτο» σιδηροδρομικών projects με σκοπό την γρήγορη υλοποίηση τους ενόψει του στόχου της κυβέρνηση για την ανάταξη του μέσου στην χώρα, την επιτάχυνση των έργων αναβάθμισης του δικτύου και ολοκλήρωσης των συστημάτων ασφαλείας.
Θεωρητικά, μένει να φανεί αν γίνει και πρακτικά, η κυβέρνηση επιχειρεί να καλύψει το χαμένο έδαφος για τον ελληνικό σιδηρόδρομο, που μετά από το δυστύχημα των Τεμπών βρίσκεται εκτός… «γραμμών». Τα νέα έργα έχουν ορίζοντα το 2030 και πρόσφατα «πέρασαν και με τη βούλα» στο PPF (Project Preparation Facility - PPF), μετά τις σχετικές αναθέσεις από την κυβερνητική Επιτροπή Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας, με σκοπό για την υλοποίηση του σχεδίου που εκπόνησε το υπουργείο Υποδομών και μεταφορών για τη δομική αναβάθμιση του σιδηροδρομικού δικτύου.
Άλλωστε, η κυβέρνηση πρέπει να «τρέξει» καθώς για έργα υπάρχει εξασφαλισμένη κοινοτική χρηματοδότηση και δεν πρέπει να χαθούν χρόνος και κονδύλια.
Το ρευστό περιβάλλον
Αξίζει, βέβαια, να αναφέρουμε και τα εξής. Το τελευταίο χρονικό διάστημα έχουν καταγραφεί διάφορες ανατροπές αναφορικά με το «ποιος θα αναλάβει» να προωθήσει έργα σιδηροδρομικά, ιδίως μετά τις καταστροφές από τις κακοκαιρίες του 2023. Τα έργα από τον ΟΣΕ και την ΕΡΓΟΣΕ πέρασαν κεντρικά στο υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, που τελικά προχώρησε στις δημοπρατήσεις και αναθέσεις έργων συνολικού ύψους άνω των 450 εκατ. ευρώ (για σιδηρόδρομο).
Επί της ουσίας, πήρε πάνω του τους διαγωνισμούς αφήνοντας στην άκρη τους φορείς του κλάδου, που θεωρητικά βαίνουν προς συγχώνευση (ο ΟΣΕ απορροφά την ΕΡΓΟΣΕ). Σε κάθε περίπτωση, όμως, ακόμα κι έτσι, χρειάστηκε σχεδόν ενάμιση έτος από τις καταστροφές για να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες ωρίμανσης και δημοπράτησης, παρά τις fast tarck διαδικασίες, κι ενώ ο ορίζοντας είναι ασφυκτικός (15 μήνες, έως τα μέσα 2026, λόγω Ταμείου Ανάκαμψης).
Πλέον, μια νέα γενιά έργων, περνάει στο PPF. Πρόκειται για τμήμα του σχεδίου που εκπόνησε το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών για τη δομική αναβάθμιση του σιδηροδρομικού δικτύου και όπως φαίνεται η κυβέρνηση έκρινε ότι είναι προτιμότερο τα έργα αυτά να τα αναλάβει η Μονάδα Στρατηγικών Συμβάσεων του Υπερταμείου και όχι η ΕΡΓΟΣΕ η οποία τελεί όπως και ο ΟΣΕ υπό αναδιοργάνωση και μετασχηματισμό. Ενδεχομένως, η κυβέρνηση να θεωρεί ότι μπορεί να στηριχθεί στην τεχνογνωσία και εμπειρία που έχει αποκτήσει η εν λόγω μονάδα, υπό τον Π. Σταμπουλίδη, ωριμάζοντας και δημοπρατώντας έργα για υποδομές και προμήθειες (κτηριακά, αναπλάσεις, κέντρα υγείας, προγράμματα για προστασία δασών και για την πολιτική προστασία κ.λπ.).
Αξίζει, επίσης, να αναφέρουμε ότι αυτή η διαδικασία έχει προκαλέσει αντιδράσεις από πλευράς του «ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΔΙΠΛΩΜΑΤΟΥΧΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΩΝ», για τις οποίες θα αναφερθούμε στη συνέχεια.
Ποια έργα αναλαμβάνει το PPF
Ειδικότερα, τα έργα που ανέλαβε να διεκπεραιώσει το Υπερταμείο είναι οι αναβαθμίσεις:
- Της υφιστάμενης σιδηροδρομικής γραμμής στο Τμήμα ΣΚΑ - Οινόη, προϋπολογισμού 245,750 εκατ. ευρώ με χρηματοδότηση από Connecting Europe Facility (CEF) 2021–2027 της Ε.Ε. και ενδεικτικό Χρονοδιάγραμμα 2024 - 2028.
- Της υφιστάμενης σιδηροδρομικής γραμμής στο Τμήμα Πύθιο - Ορμένιo (Π.Ε. Έβρου) (Α' φάση) με προϋπολογισμό 219,609 εκατ. ευρώ, χρηματοδότηση CEF και ενδεικτικό Χρονοδιάγραμμα 2024 - 2028.
- Της υποδομής της υφιστάμενης σιδηροδρομικής γραμμής Θεσσαλονίκη - Προμαχώνας (τμήμα από Μουριές έως Προμαχώνα) για την εγκατάσταση ηλεκτροκίνησης, προϋπολογισμού 167 εκατ. ευρώ, χρηματοδότηση CEF και χρονοδιάγραμμα 2024 - 2028.
- Του Προαστιακού Σιδηροδρόμου μεταξύ ΣΣ Κάτω Αχαΐας και ΣΣ Πύργου, προϋπολογισμού 100 εκατ. ευρώ, χρηματοδότηση από το πρόγραμμα Μεταφορές 2021 - 2027 και ενδεικτικό Χρονοδιάγραμμα 2026 - 2029.
- Του τμήματος γραμμής ανόδου και καθόδου από Χ.Θ. 354+267 (έξοδος Σ.Σ. Ζάχαρης) έως Χ.Θ. 368+096 (είσοδος Σ.Σ. Ευαγγελισμού) προϋπολογισμού 40 εκατ. ευρώ και ενδεικτικό χρονοδιάγραμμα 2026 - 2027.
- Η Αναβάθμιση Σ/Δ και ETCS σε LEVEL 1 Baseline 3 στο τμήμα ΣΚΑ - Αεροδρόμιο, προϋπολογισμού 17 εκατ. ευρώ, ενδεικτικό χρονοδιάγραμμα 2026 - 2028.
- Της σιδηροδρομικής σύνδεσης Λιμένα Βόλου, Αερολιμένα Αγχιάλου και ΒΙΠΕ Αλμυρού, προϋπολογισμού 100,550 εκατ. ευρώ, με χρηματοδότηση από το πρόγραμμα Μεταφορές 2021 – 2027 και ενδεικτικό χρονοδιάγραμμα 2027 - 2030.
- Την εγκατάσταση ηλεκτροκίνησης στο τμήμα προαστιακού Σιδηροδρόμου Θεσσαλονίκης από Πλατύ μέχρι Έδεσσα, προϋπολογισμού 70 εκατ. ευρώ, χρηματοδότηση από το πρόγραμμα Μεταφορές 2021 - 2027 και ενδεικτικό χρονοδιάγραμμα 2026 - 2029.
- Το έργο Global System for Mobile Communications - Railway (GSM-R) για τα τμήματα Τιθορέα - Δομοκός, Κιάτο - Ρίο, Θεσσαλονίκη - Ειδομένη, Λάρισα -Βόλος, Παλαιοφάρσαλος - Καλαμπάκα, προϋπολογισμού 45 εκατ. ευρώ και χρονοδιάγραμμα 2026 - 2030.
- Τα έργα συντήρησης σηματοδότησης και European Train Control System (ETCS) στα τμήματα Πλατύ - Θεσσαλονίκη - Προμαχώνας, ΣΚΑ - Οινόη, Οινόη - Τιθορέα, και Μεζούρλος - Πλατύ, Τρείς Γέφυρες - Αεροδρόμιο, Κιάτο - Αίγιο, προϋπολογισμού 28 εκατ. ευρώ και με χρονοδιάγραμμα 2026 - 2028.
- Την αποκατάσταση του σιδηροδρομικού σταθμού Δομοκού με προϋπολογισμό 22 εκατ. ευρώ και χρηματοδότηση στο πλαίσιο του Daniel με χρονοδιάγραμμα 2026-2027.
- Επεμβάσεις για την αναβάθμιση σιδηροδρομικών σταθμών (ανακαινίσεις στα γραφεία σταθμαρχών, στα κτίρια, εγκατάσταση συστημάτων live ενημέρωσης και μεγαφωνικής εγκατάστασης για ενημέρωση και προστασία επιβατών, τοποθέτηση φωτισμού, καμερών και συστημάτων κλιματισμού), προϋπολογισμού 15 εκατ. ευρώ και χρονοδιάγραμμα 2026 - 2028.
Οι αντιδράσεις του κλάδου
Η ανάληψη, όμως, των έργων τόσο απευθείας από το υπουργείο όσο και από το Υπερταμείο, οδήγησαν τους Διπλωματούχους Μηχανικούς ΟΣΕ - ΕΡΓΟΣΕ σε αντίδραση. Σε σχετική τους επιστολή που πρόσφατα δημοσιοποιήθηκε, κάνουν λόγο ότι «οι Διπλωματούχοι Μηχανικοί ΟΣΕ - ΕΡΓΟΣΕ που πρόκειται να στελεχώσουν τη νέα εξαγγελθείσα εταιρεία «Σιδηρόδρομοι Ελλάδος Μ.Α.Ε.», που ως εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό διαθέτουν αποδεδειγμένα γνώση, τεχνική εμπειρία επί του σιδηροδρομικού έργου, επιβάλλεται να αποτελούν τον κύριο μοχλό ανάπτυξης του σιδηροδρομικού τομέα, υπό τον όρο πάντα της αποτελεσματικής οργάνωσης και αξιοποίησης τους από τις εκάστοτε διοικήσεις. Άλλωστε με την καθοριστική συμβολή τους στην ολοκλήρωση πλήθους σιδηροδρομικών έργων (νέες χαράξεις, ανακαινίσεις, αναβαθμίσεις, συντηρήσεις), έχει αλλάξει ριζικά το τοπίο στις σιδηροδρομικές μεταφορές τις τελευταίες δεκαετίες».
Υπενθυμίζουν ότι πρόσφατα μόλις ήρθε σχετικό νομοσχέδιο του υπ. Υποδομών και Μεταφορών με τίτλο «Αναδιάρθρωση σιδηροδρομικού τομέα και ενίσχυση ρυθμιστικών φορέων μεταφορών», το οποίο, «σύμφωνα με την κυβέρνηση θα επίλυε όλα τα προβλήματα στο σιδηρόδρομο μέσω της ενοποίησης των σιδηροδρομικών εταιρειών στους "Σιδηροδρόμους Ελλάδος Μ.Α.Ε." και τον επακόλουθο κεντρικό σχεδιασμό, ανάθεση και υλοποίηση όλων των σιδηροδρομικών έργων υπό το νέο ενιαίο οργανισμό».
Και σχολίασαν αρνητικά τόσο την ανάθεση των έργων στη Θεσσαλία από το ίδιο το υπουργείο, όσο και την αντίστοιχη των παραπάνω υποδομών στο Υπερταμείο, κάνοντας λόγο, στην δεύτερη περίπτωση, για έλλειψη σχετικής εμπειρίας. Επίσης, ο σύνδεσμος των μηχανικών κάνει λόγο για καθυστερήσεις στο προωθούμενο από την κυβέρνηση νομοσχέδιο.
