Η ΕΕ θα τερματίσει την εξάρτησή της από τις ενεργειακές εισαγωγές από τη Ρωσία, με τη διακοπή των εισροών φυσικού αερίου και πετρελαίου και τη σταδιακή κατάργηση πυρηνικών καυσίμων από τη Μόσχα, διασφαλίζοντας παράλληλα σταθερό ενεργειακό εφοδιασμό και σταθερές τιμές σε ολόκληρη την Ένωση. Ο Οδικός Χάρτης του REPowerEU, που παρουσίασε σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ανοίγει τον δρόμο για τη διασφάλιση της πλήρους ενεργειακής ανεξαρτησίας της ΕΕ από τη Ρωσία.
Παρά τη σημαντική πρόοδο που επιτεύχθηκε στο πλαίσιο του σχεδίου REPowerEU και μέσω κυρώσεων μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, το 2024 η ΕΕ σημείωσε ανάκαμψη των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου. Ως εκ τούτου, απαιτούνται πιο συντονισμένες δράσεις, καθώς η υπερβολική εξάρτηση της ΕΕ από τις ρωσικές εισαγωγές ενέργειας αποτελεί απειλή για την ασφάλεια.
Η πρόεδρος της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσε: «Με το REPowerEU, διαφοροποιήσαμε τον ενεργειακό εφοδιασμό μας και μειώσαμε δραστικά την προηγούμενη εξάρτηση της Ευρώπης από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα. Είναι πλέον καιρός η Ευρώπη να διακόψει εντελώς τους ενεργειακούς δεσμούς της με έναν αναξιόπιστο προμηθευτή. Και η ενέργεια που έρχεται στην ήπειρό μας δεν θα πρέπει να πληρώσει για έναν επιθετικό πόλεμο κατά της Ουκρανίας. Το οφείλουμε αυτό στους πολίτες μας, στις εταιρείες μας και στους γενναίους Ουκρανούς φίλους μας».
Ο Οδικός Χάρτης καθορίζει τη σταδιακή απομάκρυνση του ρωσικού πετρελαίου, φυσικού αερίου και πυρηνικής ενέργειας από τις αγορές της ΕΕ, η οποία θα πραγματοποιηθεί με συντονισμένο και ασφαλή τρόπο καθώς προωθούμε την ενεργειακή μας μετάβαση. Τα μέτρα έχουν σχεδιαστεί για να διαφυλάξουν την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού της ΕΕ, ενώ περιορίζουν τυχόν επιπτώσεις στις τιμές και τις αγορές.
Από το 2025, οι παγκόσμιες προμήθειες LNG προβλέπεται να αυξηθούν με ταχείς ρυθμούς, ενώ η ζήτηση φυσικού αερίου θα μειωθεί. Με την πλήρη εφαρμογή του πλαισίου ενεργειακής μετάβασης και του σχεδίου δράσης για οικονομικά προσιτή ενέργεια, η ΕΕ αναμένεται να αντικαταστήσει έως και 100 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (bcm) φυσικού αερίου έως το 2030, γεγονός που σημαίνει μείωση της ζήτησης κατά 40-50 bcm έως το 2027. Ταυτόχρονα, η δυναμικότητα LNG αναμένεται να αυξηθεί κατά περίπου 200 bcm έως το 2028, δηλαδή πέντε φορές περισσότερο από τις τρέχουσες εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου στην ΕΕ.
Μετά τον σημερινό Οδικό Χάρτη θα ακολουθήσουν νομοθετικές προτάσεις από την Επιτροπή τον επόμενο μήνα.
Συντονισμένη και σταδιακή κατάργηση του ρωσικού ενεργειακού εφοδιασμού
Η Επιτροπή θα συνεργαστεί με τα κράτη μέλη για να διασφαλίσει ότι η σταδιακή κατάργηση των ρωσικών εισαγωγών ενέργειας σε επίπεδο ΕΕ θα είναι σταδιακή και καλά συντονισμένη σε ολόκληρη την Ένωση. Οι χώρες θα κληθούν να καταρτίσουν εθνικά σχέδια έως το τέλος του τρέχοντος έτους, στα οποία θα καθορίζεται ο τρόπος με τον οποίο θα συμβάλουν στη σταδιακή κατάργηση των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου, πυρηνικής ενέργειας και πετρελαίου.
Όλα τα μέτρα θα συνοδεύονται από συνεχείς προσπάθειες για την επιτάχυνση της ενεργειακής μας μετάβασης και τη διαφοροποίηση του ενεργειακού εφοδιασμού, μεταξύ άλλων μέσω της συγκέντρωσης της ζήτησης αερίου και της καλύτερης χρήσης των υποδομών, ώστε να απορριφθούν οι κίνδυνοι για την ασφάλεια του εφοδιασμού και τη σταθερότητα της αγοράς.
Όσον αφορά το φυσικό αέριο, οι επικείμενες προτάσεις θα βελτιώσουν τη διαφάνεια, την παρακολούθηση και την ιχνηλασιμότητα του ρωσικού φυσικού αερίου σε όλες τις αγορές της ΕΕ. Κυρίως, θα αποτραπούν νέες συμβάσεις με προμηθευτές ρωσικού φυσικού αερίου (αγωγοί και LNG), και οι υφιστάμενες συμβάσεις άμεσης παράδοσης θα διακοπούν έως το τέλος του 2025. Το μέτρο αυτό θα διασφαλίσει ότι ήδη έως το τέλος του τρέχοντος έτους η ΕΕ θα έχει περικόψει κατά το ένα τρίτο τις εναπομένουσες προμήθειες ρωσικού φυσικού αερίου. Η Επιτροπή θα προτείνει περαιτέρω να σταματήσουν όλες οι εναπομένουσες εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου έως το τέλος του 2027.
Στο πλαίσιο του roadmap, η Επιτροπή θα προτείνει επίσης νέες δράσεις για την αντιμετώπιση του σκιώδους στόλου της Ρωσίας, που μεταφέρει πετρέλαιο. Όσον αφορά τα πυρηνικά, οι προτάσεις που θα υποβληθούν τον επόμενο μήνα θα περιλαμβάνουν μέτρα για τις ρωσικές εισαγωγές εμπλουτισμένου ουρανίου, καθώς και περιορισμούς στις νέες συμβάσεις προμήθειας για ουράνιο, εμπλουτισμένο ουράνιο και άλλα πυρηνικά υλικά που προέρχονται από τη Ρωσία. Προβλέπεται επίσης μια Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία για την Κοιλάδα Ραδιοϊσοτόπων για την εξασφάλιση του εφοδιασμού της ΕΕ με ιατρικά ραδιοϊσότοπα μέσω αυξημένης ιδίας παραγωγής.
