Για αβεβαιότητα αλλά και αρνητικά μηνύματα που λαμβάνουν εκ μέρους των ξένων επενδυτών, για αναστάτωση στην κτηματαγορά, για μαζικές προσφυγές που θα υποβληθούν και θα εγείρουν θέμα αποζημιώσεων από το ελληνικό δημόσιο (σε συνέχεια οικοδομικών αδειών που έχουν εκδοθεί με μεγάλο κόστος μελετών οι οποίες θα πρέπει να γίνουν εκ νέου), έκαναν λόγο, μεταξύ άλλων, παράγοντες της αγοράς αναφερόμενοι, στο πλαίσιο συζήτησης στο συνέδριο ακινήτων «RED Meeting Point», στο θέμα του ΝΟΚ. Το οποίο τελευταία «ταλαιπωρεί» το real estate, με την οικοδομή να υφίσταται «τριγμούς», όπως φαίνεται και από τη μεγάλη πτώση της οικοδομικής δραστηριότητας, μετά τις δικαστικές αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας για τα μπόνους του οικοδομικού κανονισμού.
Σε συζήτηση με συμμετέχοντες τους κ.κ. Γιώργο Στασινό, πρόεδρο του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΤΕΕ), Δημήτριο Πυργάκη, πάρεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας, Κωνσταντίνο Καρατσώλη, εταίρο της DTK Law Firm, Φώτη Γιόφτσιο, αντιπρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο της Ten Brinke Hellas, και Γιάννη Δεληκανάκη, εκ των ιδρυτών και διευθύνοντα σύμβουλο της επενδυτικής Southrock, βασικό ζήτημα «στο τραπέζι» ήταν η ανασφάλεια δικαίου, με την οποία βρίσκεται αντιμέτωπη διαχρονικά η ελληνική πραγματικότητα.
«Οι κανόνες είναι σαφείς και πρέπει να τους σεβόμαστε, ωστόσο η Πολιτεία, λειτουργώντας διαχρονικά με πελατειακό τρόπο δεν έχει μπορέσει να ανταποκριθεί διαχρονικά και δημιουργεί αντιφάσεις συνεχώς. Ελπίζω ότι μέσα από τα τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια μέσα στα επόμενα δύο χρόνια η κατάσταση να έχει βελτιωθεί», δήλωσε ο κ. Πυργάκης, κάνοντας λόγο για ένα «προπατορικό αμάρτημα» που συνέβη το 2012 με τα μπόνους του ΝΟΚ όταν «δεν αποτέλεσε μόνο οικοδομικό κανονισμό αλλά έδινε και πολεοδομικού χαρακτήρα ρυθμίσεις (Συντελεστή Δόμησης και ύψος), άρα ουσιαστικά μιλάμε για κάτι πολύ βαθύτερο που έχει να κάνει με τη νόθευση του πολεοδομικού σχεδιασμού».
Τι είπε ο πρόεδρος του ΤΕΕ
Ο κ. Στασινός στάθηκε ιδιαίτερα στην ταχύτητα της λήψης των αποφάσεων από πλευράς του ΣτΕ. Όπως ανέφερε, «δυστυχώς, ο χρόνος για το ΣτΕ δεν υφίσταται ως έννοια- θα έπρεπε να έχει γρήγορα αντανακλαστικά και όχι μετά από 13 χρόνια- και θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη την ισότητα, την ασφάλεια δικαίου και άλλες αρχές του Συντάγματος ώστε να προχωράμε μπροστά σα χώρα. Εγινε μία σημαντική προσπάθεια να προσελκύσουμε επενδύσεις στη χώρα τα τελευταία χρόνια και τώρα υπάρχει μία πολύ μεγάλη αβεβαιότητα στο κομμάτι της οικοδομής με αντίκτυπο και στους ξένους επενδυτές. Ξεχνάμε δυστυχώς πώς περάσαμε τη δεκαετία της δημοσιονομικής κρίσης όπου είχε καταρρεύσει η οικοδομή. Θα πρέπει να δίνεται ικανός χρόνος στον πολίτη να αντιδρά, να είναι σίγουρος ότι αν βγάλει μια άδεια θα ισχύει κ.ο.κ.. Πρέπει και το ΣτΕ να λαμβάνει υπόψη επίσης σε ποια εποχή ζούμε, ποια είναι η κατάσταση στη χώρα. Ξεκινάμε ως Τεχνικό Επιμελητήριο μία διαδικασία να παρακολουθούμε τα αυθαίρετα σε πραγματικό χρόνο, ωστόσο, παρά τις αποφάσεις και τις ρυθμίσεις, τελικά τα τελευταία χρόνια αυξάνονται συνεχώς τα αυθαίρετα στη χώρα». Επίσης, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε «μακάρι να μπορούσε το ΣτΕ να τιμωρήσει την Πολιτεία και όχι τους πολίτες που αντιμετωπίζουν σε πολλές περιπτώσεις σε σχέση με τις περιουσίες τους ξαφνικό θάνατο».
Η νομική πτυχή
Από την πλευρά του ο κ. Καρατσώλης σημείωσε ότι «η νομολογία του ΣτΕ επαναλαμβάνεται τα τελευταία 20- 25 χρόνια, άρα υπάρχει στην πράξη μία αδυναμία της Πολιτείας να συμμορφωθεί», δίνοντας τη νομική πτυχή. «Δυστυχώς στη διάρκεια της κρίσης δεν καταφέραμε να οχυρωθούμε απέναντι στην έξαρση της δόμησης και υπάρχει μεγάλη αδυναμία συστηματικοποίησης και κωδικοποίησης του δικαίου που διέπει τη δόμηση. Χρειάζεται προεργασία και σύστημα αξιοποιώντας παράλληλα και τη διεθνή γνώση», πρόσθεσε ο ίδιος.
Τι λένε οι επενδυτές
Ο διευθύνων σύμβουλος της TEN Brinke Hellas, θυγατρικής του ολλανδικού ομίλου της TEN Brinke, κ. Γιόφτσιος, εκτιμά ότι «έχουμε χάσει τη σοβαρότητά μας. Το brand που θέλουμε να αναπτύξουμε και ονομάζουμε Ελλάδα αυτή την στιγμή πλήττεται με μεγάλες συνέπειες βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. Είμαστε ως όμιλος σε πολλές χώρες της Ευρώπης και έγινε μεγάλος αγώνας να πειστούν οι Ολλανδοί να επενδύσουν στην Ελλάδα. Ολη αυτή η προσπάθεια να ανακτήσουμε την εμπιστοσύνη μας ως επενδυτικός προορισμός ανατράπηκε, φέραμε στην επιφάνεια την ανασφάλεια και είναι πολύ δύσκολο να διαχειριστούμε ενδο-ομιλικά την κατάσταση για το τί ισχύει και τί δεν ισχύει τελικά με την οικοδομή στη χώρα». Όπως ανέφερε, «υπάρχει μεγάλο ζήτημα με την αναδρομικότητα της απόφασης. Η Πολιτεία μπορεί να θέλει να αλλάζει τη νομοθεσία προς όφελος της ποιότητας διαβίωσης, η δικαστική εξουσία έχει δικαίωμα να προχωρά σε διορθώσεις, ωστόσο θεωρώ ότι είναι λάθος να υπάρχει η αναδρομική ισχύς που βάζει σε διαφορετικές ταχύτητες υφιστάμενες, νόμιμες οικοδομικές άδειες. Η Πολιτεία λέει ότι θα αποζημιώσει π.χ. το παράβολο των οικοδομικών αδειών, την ίδια στιγμή που έχουν δοθεί εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ για μελέτες που θα πρέπει να πραγματοποιηθούν εκ νέου με νέα κόστη και δαπάνες. Θα υπάρξουν μαζικά αιτήματα για αποζημιώσεις, η Πολιτεία θα κληθεί να πληρώσει εκατομμύρια ευρώ για αποζημιώσεις, με χιλιάδες οικοδομικές άδειες που είναι σε αναμονή και μελέτες που πρέπει να γίνουν εξαρχής με δεκάδες χιλιάδες ευρώ που θα πρέπει να πληρωθούν εκ νέου».
Για ετεροχρονισμένη και απρόβλεπτη παρέμβαση της δικαστικής εξουσίας σε τεχνικά ζητήματα υψηλής εξειδίκευσης, έκανε λόγο ο κ. Δεληκανάκης (μέσω της Southrock διαχειρίζεται ξένα επενδυτικά κεφάλαια), που μάλιστα σημείωσε ότι «η εκτελεστική εξουσία λειτουργεί με κανόνες τους οποίους έρχεται η δικαστική εξουσία, τους αποψιλώνει και δημιουργεί θεσμικό σοκ στην αγορά». Προσθέτοντας ότι «τα μηνύματα που λαμβάνουμε εμείς από τους ξένους επενδυτές είναι πολύ αρνητικά και διαπιστώνουμε ότι μας πάνε 20 χρόνια πίσω. Επειδή οι αποφάσεις του ΣτΕ είναι πρόκριμα και για τις μεγάλες επενδύσεις, εγχώριες αλλά και ξένες, καλό θα ήταν να είναι συνολικές, να υπάρχει ένας τεχνικός σύμβουλος, ώστε να είναι συνολικά και τεχνικά τεκμηριωμένη η απόφαση και να μην υπάρχουν καθυστερήσεις». Σε ένα περιβάλλον διεθνούς ανταγωνισμού η Ελλάδα γίνεται πολύ ακριβή για έναν ξένο επενδυτή καθώς, λόγω της ανασφάλειας δικαίου αυξάνεται πολύ το επενδυτικό ρίσκο. Επιπλέον, όπως ανέφερε ο κ. Δεληκανάκης «είναι πολύ σημαντική η παράμετρος του χρόνου και της εκδίκασης των αποφάσεων. Ο μέσος χρόνος είναι 3,5 χρόνια στην Ελλάδα έναντι 6-7 μηνών που είναι στην Ευρώπη».
