Ροή
Εκκίνησε προ ημερών ένας γύρος εξελίξεων και διεργασιών από πλευράς του ΤΑΙΠΕΔ, εταιρεία μέλος του Υπερταμείου (ΕΕΣΥΠ), στο πλαίσιο της στρατηγικής του για την ανάπτυξη περιφερειακών περιουσιακών στοιχείων με σημαντικό τοπικό αποτύπωμα και την ενίσχυση της τουριστικής ανάπτυξης. Το «πακέτο» αυτό σχετίζεται με την προσπάθεια ανάδειξης και εκμετάλλευσης μαρίνων σε διάφορες περιοχές της χώρας, από την Ιτέα και την Πύλο, έως την Κέρκυρα (mega yacht) και την Καλαμαριά (Αρετσού, αν βέβαια σε αυτή την περίπτωση το χρονοδιάγραμμα δεν λάβει παράταση, όπως εκτιμάται ότι μπορεί να συμβεί).
Να σημειωθεί ότι γενικότερα καταγράφεται μια αυξανόμενη τάση για yachting στην Ευρώπη και παγκοσμίως, την οποία επιχειρεί να εκμεταλλευθεί το ΤΑΙΠΕΔ, με τον σχετικό κορεσμό στη Δυτική Μεσόγειο να ενισχύει θεωρητικά τη ζήτηση και τις προοπτικές για την Ελλάδα, μια χώρα με ναυτική παράδοση, καλές συνθήκες και το κυριότερο, πάνω από 16 χιλ. χλμ. ακτογραμμής, η μεγαλύτερη στη λεκάνη της Μεσογείου. Προς την κατεύθυνση αυτή, θεωρείται σημαντική η αύξηση του αριθμού θέσεων ελλιμενισμού, η βελτίωση των υποδομών και η δυνατότητα παροχής υπηρεσιών (φιλοξενία) για μεγαλύτερα και πολυτελή σκάφη αναψυχής. Για αυτό και παρατηρείται συντονισμένη προσπάθεια από την πλευρά του ΤΑΙΠΕΔ για αξιοποίηση μαρίνων και τουριστικών λιμένων του χαρτοφυλακίου του στο πλαίσιο της στρατηγικής του για την ανάπτυξη περιουσιακών στοιχείων με σημαντικό τοπικό αποτύπωμα και την ενίσχυση της τουριστικής ανάπτυξης μέσω των σκαφών αναψυχής.
Σύγχρονες έρευνες έχουν δείξει ότι η ύπαρξη μαρίνας συμβάλλει στην οικονομική ανάπτυξη όλης της περιοχής. Είναι χαρακτηριστικό ότι για κάθε ένα ευρώ ελλιμενισμού σε τουριστικό λιμένα, δαπανώνται 5 έως 12 ευρώ στην τοπική οικονομία, σε προμήθειες, τροφοδοσία, ανεφοδιασμό καυσίμων, τεχνικές εργασίες, ναυπηγεία, πρακτορεύσεις και πολλές άλλες υπηρεσίες και δραστηριότητες που αναπτύσσονται γύρω από μία μαρίνα.
Όπως έχει αναφέρει το insider.gr, το ΤΑΙΠΕΔ στοχεύει στη διεκδίκηση μεριδίου από μια «πίτα» που σε παγκόσμιο επίπεδο αποτιμήθηκε στα 8,15 δισ. δολάρια το 2020 και αναμένεται, βάσει εκτιμήσεων, να επεκταθεί με σύνθετο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης («CAGR») 5,2% έως το 2028. Ο λόγος για την αγορά σκαφών αναψυχής που συνδέεται με την αξιοποίηση κομβικών υποδομών σε μαρίνες ανά την χώρα. Η διοίκηση του ΤΑΙΠΕΔ, υπό τον CEO Δημήτρη Πολίτη, και βέβαια σε συνεργασία με τα υπόλοιπα μέλη του Δ.Σ. και του Ταμείου, ανεβάζει ρυθμούς στον τομέα αξιοποίησης assets που σχετίζονται με περιφερειακά περιουσιακά στοιχεία. Το ΤΑΙΠΕΔ είναι προσανατολισμένο στον σχεδιασμό και στην υλοποίηση του βέλτιστου ανά περίπτωση μοντέλου αξιοποίησης, με δεδομένο ότι μαρίνες και λιμάνια συνδέονται με τις μεταφορές αλλά και τον τουρισμό, αποτελώντας προνομιακό πεδίο παροχής ποιοτικών και ανταγωνιστικών υπηρεσιών σε σχέση με τις γειτονικές χώρες.
Όπως σημειώνονταν στο σχετικό teaser του Ταμείου για την μαρίνα Κέρκυρας (σχετική δημοσιοποίηση προ διμήνου), η Μεσόγειος, μαζί με την Καραϊβική, είναι η προτιμώμενη περιοχή των ιδιοκτητών σκαφών τύπου mega-yacht, δηλαδή των σκαφών αναψυχής με μηκος άνω των 60 μέτρων. Μια τυπική διαδρομή ενός γιοτ αναψυχής στη Μεσόγειο, θα περνούσε από την περιοχή των Δαλματικών Ακτών, στην ανατολική ακτή της Αδριατικής Θάλασσας στην Κροατία, την Αδριατική Ακτή της Ιταλίας και τα Ιόνια Νησιά της Δυτικής Ελλάδας. Η ζήτηση για super-yacht σπάνια ήταν ισχυρότερη λόγω του ταχέως αυξανόμενου αριθμού των δισεκατομμυριούχων παγκοσμίως κατά την τελευταία δεκαετία, καθώς και της νέας πραγματικότητας, η οποία έχει οδηγήσει τους εύπορους να επανεκτιμήσουν τον τρόπο με τον οποίο περνούν το χρόνο τους και να προσπαθήσουν να αποφεύγουν το συνωστισμό όταν κάνουν διακοπές.
Εκτιμάται ότι οι χώρες της βορειοδυτικής Μεσογείου (Γαλλία, Ιταλία και Ισπανία) απορροφούν το 80% της συνολικής ζήτησης για τουρισμό με γιοτ στη Μεσόγειο, ενώ οι χώρες της βορειοανατολικής Μεσογείου (Ελλάδα, Κροατία και Τουρκία) καλύπτουν το 14% της συνολικής μεσογειακής ζήτησης. Αυτό προσφέρει δυνατότητες ανάπτυξης της αγοράς mega-yacht στην Ελλάδα.
Σημειώνεται ότι η Ελλάδα έχει τη μεγαλύτερη ακτογραμμή των μεσογειακών χωρών και τη χαμηλότερη αναλογία αγκύρωσης 0,84/χλμ. Η Ελλάδα έχει δει μια αύξηση της δραστηριότητας του τουρισμού μέσω γιοτ. Η Boat International, το περιοδικό για super-yacht, εντόπισε 834 super-yacht (γιοτ άνω των 120 ποδιών ή 37 μ.) στα ελληνικά ύδατα τον Ιούλιο του 2021, ακριβώς πίσω από τη Γαλλία με 945 και τα 1.353 της Ιταλίας.
Για την ιστορία, και όσον αφορά για παράδειγμα μόνο το Ιόνιο Πέλαγος, ο ανταγωνισμός έρχεται από υποδομές στην Ιταλία, την Κροατία, το Μαυροβούνιο. Για παράδειγμα, η επαρχία Λέτσε, το «ψηλό τακούνι» της μπότας της Ιταλίας, διαθέτει μια σειρά από αξιοπρεπείς, μεσαίου μεγέθους μαρίνες, καμία από τις οποίες ωστόσο δεν εξυπηρετεί την αγορά των super και των mega-yachts. Πιο βόρεια, το Μπρίντιζι και το Τάραντο έχουν μεγάλα εσωτερικά λιμάνια με δυνατότητες για μεγάλες υποδομές γιοτ, αλλά είναι επίσης πολυσύχναστα εμπορικά λιμάνια και σίγουρα όχι τουριστικοί προορισμοί υψηλής ποιότητας. Οι νότιες περιοχές πιθανότητα δε διαθέτουν το αντίστοιχο τουριστικό προφίλ και ελκυστικές παράκτιες πόλεις για να αναπτύξουν με επιτυχία μαρίνες super ή mega-yacht.
Το Ντουμπρόβνικ, ο κατακλυζόμενος προορισμός κρουαζιέρας και τουριστικός μαγνήτης της νότιας Κροατίας, έχει δύο μεγάλες μαρίνες που απευθύνονται κυρίως σε μικρότερα ιστιοπλοϊκά γιοτ. Υπάρχουν επίσης θέσεις για σούπερ και μεγάλα γιοτ, αλλά αυτά ανταγωνίζονται κρουαζιερόπλοια και ferries.
Το Porto Montenegro στο Μαυροβούνιο είναι μια μαρίνα mega-yacht, που βρίσκεται στον κόλπο του Κότορ και χτίστηκε στις εγκαταστάσεις ενός εγκαταλειμμένου ναυπηγείου. Διαθέτει 450 θέσεις ελλιμενισμού συνολικά, συμπεριλαμβανομένων 128 για super yacht.
Η Λευκάδα και το Φισκάρδο είναι οι κύριες τοποθεσίες γιοτ στη Βορειοδυτική Ελλάδα, αλλά εξυπηρετούν κυρίως θέσεις ιστιοπλοΐας και αγκυροβόλια, με λίγες εγκαταστάσεις για μεγαλύτερα γιοτ. Στα νησιά του Ιονίου υπάρχουν σχετικά λίγες και μικρές μαρίνες, ενώ τα μεγάλα γιοτ είναι ως επί το πλείστων υποχρεωμένα να αγκυροβολούν αρόδο. Δεν υπάρχουν γνωστά σχέδια για μαρίνες mega-yacht εκτός από την Κέρκυρα.
Για να περάσουμε στα projects του ΤΑΙΠΕΔ, την Τρίτη 15 Μαρτίου η «DIVING STATUS – Fokis Development» υπέβαλε Εκδήλωση Ενδιαφέροντος για την παραχώρηση της μαρίνας Ιτέας. Οι σύμβουλοι αξιοποίησης του Ταμείου, αφού αξιολογήσουν την υποβληθείσα Εκδήλωση Ενδιαφέροντος, θα υποβάλουν την εισήγησή τους προς το Διοικητικό Συμβούλιο του ΤΑΙΠΕΔ σχετικά με την πλήρωση των κριτηρίων συμμετοχής για την επόμενη φάση του διαγωνισμού (φάση δεσμευτικών προσφορών). H DIVING STATUS, έχοντας πάνω από 40 χρόνια εμπειρίας, ιδρύθηκε στην Ελλάδα το 1976 με σημαντική εστίαση στην παροχή υποθαλάσσιων εμπορικών καταδυτικών υπηρεσιών για τη ναυτιλία και τη βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου. Η εταιρεία έχει επενδύσει σε ισχυρό εξελιγμένο εξοπλισμό και εντατικά προγράμματα εκπαίδευσης για την ανάπτυξη έμπειρων, καταρτισμένων ομάδων τεχνικών/δυτών και Ναυτικών Μηχανικών, οι οποίοι μπορούν να παρέχουν υποβρύχιες υπηρεσίες σύμφωνα με τον IMO, το ADCI και το US NAVY. Η εταιρεία επεκτάθηκε στην Κύπρο (DIVING STATUS – Cyprus) και στην Μάλτα (DIVING STATUS – Malta) παρέχοντας υποβρύχιες υπηρεσίες σε κάθε πλοίο που διέρχεται τη Μεσόγειο & τη Μαύρη Θάλασσα. Ο τομέας των υπηρεσιών της περιλαμβάνει τεχνικές υπηρεσίες, προϊόντα/προμήθειες και ναύλωση στόλου. H DIVING STATUS παρέχει συντήρηση σκάφους, επισκευές έλικα, εγκαταστάσεις/επισκευές ελλιμενισμού και υποβρύχιες δραστηριότητες (καθαρισμός σκάφους, στίλβωση έλικας, υποβρύχια επιθεώρηση, επιθεώρηση NDT, επισκευές πλοίων, υπηρεσίες υποβρύχιων λιμένων, υπηρεσίες ROV, μεταλλουργικές εργασίες). Μένει βέβαια να φανεί αν τελικά το ΤΑΙΠΕΔ αποδεχθεί την εν λόγω προσφορά. Υπενθυμίζεται ότι ο διαγωνισμός του ΤΑΙΠΕΔ αφορά στην παραχώρηση του δικαιώματος παροχής υπηρεσιών λειτουργίας λιμένος και του δικαιώματος χρήσης, λειτουργίας, διαχείρισης και εκμετάλλευσης της μαρίνας Ιτέας για περίοδο 40 ετών κατ’ ελάχιστο. Η μαρίνα Ιτέας βρίσκεται στη θέση «Μαρίνα» του κόλπου της Ιτέας, εντός των ορίων του τέως Δήμου Ιτέας. Η θαλάσσια ζώνη της μαρίνας καταλαμβάνει επιφάνεια της τάξεως των 26.000 τ.μ. και έχει δυνατότητες ελλιμενισμού 146 σκαφών μικρού και μεσαίου μεγέθους. Προβλέπονται επίσης 60 θέσεις σκαφών στη χερσαία ζώνη. Η χερσαία επιφάνεια της μαρίνας Ιτέας καλύπτει έκταση της τάξεως των 24.700 τ.μ. Σήμερα, η μαρίνα Ιτέας είναι λειτουργική και φιλοξενεί μικρό αριθμό σκαφών αναψυχής, ενώ εκτιμάται ότι η αξιοποίησή της θα αναδείξει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της περιοχής, καθιστώντας την Ιτέα ως σημείο αναφοράς για την ανάπτυξη του ποιοτικού θαλάσσιου τουρισμού.
Από τα σχετικά assets ξεχωρίζει ο διαγωνισμός δύο φάσεων για την ανάδειξη επενδυτή στον οποίο θα παραχωρηθεί το δικαίωμα κατασκευής, λειτουργίας, διαχείρισης, συντήρησης και εκμετάλλευσης του τουριστικού λιμένα Κέρκυρας (μαρίνα Mega Yachts). Οι υποψήφιοι επενδυτές θα πρέπει να υποβάλουν Εκδήλωση Ενδιαφέροντος έως τις 18η Απριλίου 2022. Στόχος, είναι να δημιουργηθεί μια υπερσύγχρονη μαρίνα αποκλειστικά για μεγάλα και πολυτελή σκάφη, λειτουργώντας όχι μόνο ως σημείο διέλευσης αλλά και ως αρχικό λιμάνι (homeport). Η διάρκεια της Σύμβασης Υπο-Παραχώρησης θα είναι ίση με τριάντα πέντε (35) χρόνια τουλάχιστον. Σύμφωνα με όσα αναφέρονταν στη προκήρυξη, η αδειοδοτημένη Μαρίνα χωροθετείται δυτικά του λιμένα, πλησίον του Σταθμού Επιβατών. Δύναται να εξυπηρετεί 98 Yachts μέχρι 140 μ. και έχει Χερσαία Ζώνη 39.400 τ.μ., ενώ με την προβλεπόμενη επέκταση η Μαρίνα θα καλύψει χερσαία ζώνη περίπου, κατά μέγιστο, 100.000 τ.μ.. Η δυναμικότητα του λιμένα είναι 98 θέσεις ελλιμενισμού σκαφών αναψυχής (θαλαμηγούς), με μέγιστο μήκος (LOA) 140 μέτρων. Εξ αυτών, το 50% θα είναι έως 30 μ. μήκος και 8 μ. πλάτος, ενώ 20 θα είναι από 30 έως 40 μέτρα, άλλες 17 έως 50μ., 5 θέσεις για 60-70 μ. και 2 για πάνω από 140 μέτρα μήκος. Οι χρήσεις περιλαμβάνουν ξενοδοχείο, εμπορικά καταστήματα, γυμναστήριο, 2 γήπεδα τένις, σούπερ μάρκετ, εγκαταστάσεις συντήρησης σκαφών, πύργο ελέγχου, εστιατόριο, γραφεία, Τελωνεία, Κέντρο υγείας, μπαρ, πρατήριο καυσίμων, συλλογή αποβλήτων κ.λπ., συνολικού εμβαδού άνω των 39 χιλ. τ.μ. και με μέγιστη συνολική κάλυψη 7.800 τ.μ. Υπάρχουν σχετικά λίγες και μόνο μικρές μαρίνες στην ευρύτερη περιοχή του Ιονίου Πελάγους. Ως εκ τούτου, επί του παρόντος υπάρχει μεγάλη ζήτηση για μαρίνες στις οποίες μεγάλα σκάφη θα ήταν σε θέση να αγκυροβολήσουν και πολύ μικρή προσφορά. Επί του παρόντος, δεν υπάρχει πλησίον ανταγωνισμός κοντά, επομένως αναμένεται υψηλή εκμετάλλευση των θέσεων ελλιμενισμού της μαρίνας εξαρχής. Ο διαγωνισμός για την αξιοποίηση της μαρίνας μεγάλων σκαφών αναψυχής (mega yachts) στην Κέρκυρα φέρεται σε διερευνητικό στάδιο να έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον από Ελληνικούς, Ευρωπαϊκούς αλλά και Αμερικανούς επενδυτές, με τον συγκεκριμένο κλάδο να παρουσιάζει σημαντική ανάπτυξη. Επίσης, λόγω του κατασκευαστικού αντικειμένου που περιλαμβάνεται στο έργο, ενδέχεται το project να προσελκύσει ενδιαφερόμενους και από τον χώρο των κατασκευαστικών ομίλων, αν και αυτό μένει να φανεί.
Οσον αφορά στη μαρίνα Πύλου, οι ενδιαφερόμενοι επενδυτές θα πρέπει να υποβάλουν τις Προσφορές τους, σύμφωνα με τους όρους και τις προϋποθέσεις της Πρόσκλησης, μέχρι την 11η Μαΐου 2022. Σύμφωνα με το master plan (εγκεκριμένο με Προεδρικό Διάταγμα), παρέχονται οι ακόλουθες χρήσεις γης: (α) τουρισμός – αναψυχή, (β) ανάπτυξη κατοικιών προς μίσθωση, (γ) διαχείριση και λειτουργία της μαρίνας και (δ) εναπόθεση και συντήρηση σκάφους. Η μαρίνα Πύλου βρίσκεται στο κεντρικό και βορειανατολικό τμήμα της παραλιακής ζώνης της πόλης της Πύλου, στην προκυμαία της πόλης στον κόλπο του Ναβαρίνου. Έχει δυνατότητα ελλιμενισμού 129 γιοτ μήκους έως 30 μέτρων. Η χερσαία ζώνη της μαρίνας είναι 32.195 τ.μ. ενώ η θαλάσσια έκτασή της είναι 85.379 τ.μ. Για την ώρα καταγράφεται ενδιαφέρον όσον αφορά τουλάχιστον στο επίπεδο «επίσκεψης» των πιθανών επενδυτών στο VDR που είναι «ανοιχτό».
Για το τελευταίο δεκαήμερο του Απριλίου είχε οριστεί να δοθούν δεσμευτικές οικονομικές προσφορές στον διαγωνισμό του ΤΑΙΠΕΔ για την «Παραχώρηση υπηρεσιών λειτουργίας λιμένος και του δικαιώματος χρήσης, λειτουργίας, διαχείρισης και εκμετάλλευσης της Μαρίνας Καλαμαριάς (Αρετσού)». Όπως έχει αναφέρει το insider, η ημερομηνία υποβολής προσφορών έχει μεταφερθεί για τα τέλη Απριλίου, γύρω στις 20 του μήνα, παίρνοντας παράταση περίπου 2 μηνών (είχε οριστεί για τις 24/02/2022). Μένει να φανεί αν η επόμενη φάση γίνει βάσει χρονοδιαγράμματος ή πάμε σε μια νέα σχετική παράταση. Αρχικό ενδιαφέρον για το project εκδήλωσαν πέρυσι το καλοκαίρι οι EMMA ALPHA HOLDING, ΑΒΑΞ, ΑΚΤΩΡ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΕΙΣ, ΠΟΡΤΟ ΚΑΡΡΑΣ ΜΑΡΙΝΑ, ΤΕΚΑΛ, ΤΕΧΝΙΚΗ ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ. Η μαρίνα Καλαμαριάς βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη, στη θέση «Αρετσού», εντός των ορίων του δήμου Καλαμαριάς, κι έχει δυνατότητες ελλιμενισμού άνω των 380 σκαφών, μήκους έως 50μ. Η χερσαία επιφάνειά της καλύπτει έκταση της τάξεως των 78.000 τ.μ. Βέβαια, εκκρεμούσε η έκδοση Προεδρικού Διατάγματος που θα καθόριζε, μεταξύ άλλων, και το συντελεστή δόμησης για τις κατοικίες που προβλέπονται στο πλάνο ανάπτυξης και αξιοποίησης της μαρίνας. Σημειώνεται ότι έχουν εκδηλωθεί αντιδράσεις από τοπικούς φορείς, με το ΤΑΙΠΕΔ βέβαια πάντα να υπολογίζει την τοπική κοινωνία και να δείχνει ευελιξία, στο μέτρο του εφικτού, προς όφελος της επένδυσης αλλά και των τοπικών φορέων, Δήμων, των πολιτών. Στα σχέδια του ΤΑΙΠΕΔ ήταν εξαρχής να αναπτυχθεί μια νέα σύγχρονη μαρίνα, ένα έργο πνοής που όχι μόνο θα επιφέρει ουσιαστική αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος και του γιότινγκ στην περιοχή της Β. Ελλάδας, αλλά και θα γίνει σημαντικός πόλος έλξης και αναψυχής και για τους κατοίκους της περιοχής. Κατά το Ταμείο, η μαρίνα Καλαμαριάς, όπως και η μαρίνα του Αλίμου στην Αθήνα, αποτελούν χώρους υπερ-τοπικής σημασίας. Η αξιοποίηση και ανάπτυξη της μαρίνας Καλαμαριάς θα συμβάλει σημαντικά στην ανάδειξη της πόλης ως τουριστικό και οικονομικό πόλο όλης της Β. Ελλάδας. Στις επιτρεπόμενες χρήσεις γης της μαρίνας μπορούν να περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων, αθλητικές εγκαταστάσεις, τουριστικές εγκαταστάσεις, εμπορικά καταστήματα, εστιατόρια, κατοικίες για μακροχρόνια μίσθωση, χώροι συνάθροισης κοινού και πολιτιστικά κτίρια, χώροι πρασίνου (υπάρχει πρόβλεψη δημιουργίας πάρκου 9 στρεμμάτων), εγκαταστάσεις μέσων μαζικής μεταφοράς, πάρκινγκ κ.ά.
