Ροή
Ο ενθουσιασμός για το επικείμενο νέο «σχέδιο Μάρσαλ», όπως αρέσει σε πολλούς να αποκαλούν το Ταμείο Ανάκαμψης, είναι δικαιολογημένος, καθώς περί τα 30 δισ. ευρώ μπορούν με προϋποθέσεις να έρθουν από την Κομισιόν και περίπου άλλα τόσα από ιδιωτικές επενδύσεις.
Σύνολο περί τα 57 δισ. ευρώ μέσα στα επόμενα έξι χρόνια.
Σε μία χώρα που έχει ήδη ξοδέψει μέχρι στιγμής μέσα σε ένα χρόνο περί τα 24 συν 14 δισ. ευρώ για να μην καταρρεύσει ολοκληρωτικά η οικονομία και η κοινωνία, μέσα στην ύφεση και την πανδημία, τα 57 δις ευρώ, μοιάζουν μάνα εξ ουρανού.
Με μία διαφορά βέβαια. Όταν ορίσθηκαν τα όρια του συνολικού πακέτου του Ταμείου Ανάκαμψης στα 750 δις ευρώ οι προϋποθέσεις ήταν διαφορετικές. Και οι απαιτήσεις επίσης πολύ μικρότερες.
Τώρα μετά από ένα χρόνο αλλεπάλληλων lockdown και με την πανδημία να παραμένει σε πλήρη έξαρση αρχές Απρίλη σχεδόν σ’ ολόκληρη την Ευρώπη (χάρη στην Κομισιόν και στην διαχείριση των εμβολίων), είναι προφανές ότι τα 57 δις ευρώ στα επόμενα έξι χρόνια, δεν επαρκούν ούτε γι’ αστείο στον στόχο της επαναφοράς της οικονομικής δραστηριότητας στα προ πανδημίας επίπεδα.
Πολύ περισσότερο μάλιστα που οι εισροές πόρων από το συνολικό ποσό που θα έρθει από την Κομισιόν, ήτοι 18 δις ευρώ σε επιδοτήσεις και 12,9 δις ευρώ σε δάνεια, προβλέπεται σε «δόσεις» των 3 δισ. ευρώ ανά εξάμηνο. Και αφού προηγουμένως έχουν επιβεβαιωθεί θετικά οι προβλεπόμενες δεσμεύσεις/προαπαιτούμενα που προβλέπονται…
Παρ’ όλα αυτά είναι χρήματα που εν δυνάμη αποτελούν πόρους προς είσπραξη.
Οι έλεγχοι που ξέρουμε.
Όμως οι πόροι αυτοί, συνοδεύονται όπως προαναφέρθηκε από εξαμηνιαίους ελέγχους επί των προαπαιτουμένων που τους συνοδεύουν. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι αφ’ ενός μπορούν να καθυστερήσουν ή ακόμα και να ανασταλείλουν την εκταμίευσή τους αν οι έλεγχοι δεν πάνε καλά.
Και δεν έχουν περάσει πολλά χρόνια από τότε που η χώρα ζούσε κάθε τρεις μήνες τον εφιάλτη των μνημονιακών ελέγχων, που κάθε φορά οι «δυσαρέσκεια» ενός κοινοτικού υπαλλήλου ήταν σε θέση να βγάλει στην άκρη υπουργεία και κρατικές υπηρεσίες…
ING: Πώς το Δικαστήριο της Καρλσρούη «φρενάρει» το Ταμείο Ανάκαμψης - Οι κίνδυνοι και τα ερωτηματικά στα ομόλογα
Το ευρωπαϊκό φιάσκο με τα εμβόλια, το Ταμείο Ανάκαμψης και ο γερμανικός «εμφύλιος»
Το Συνταγματικό Δικαστήριο ζητά να αναβληθεί η επικύρωση του ευρωπαϊκού σχεδίου ανάκαμψης
Και βέβαια οι καθυστερήσεις αυτές, αν και όπου υπάρξουν, εφόσον οδηγήσουν σε υπέρβαση του ορίου των έξι ετών, ήτοι μέχρι και το 2026, οδηγούν σε απώλεια των πόρων που δεν έχουν προλάβει να δεσμευθούν. Ή ακόμα χειρότερα κάποιοι από τους πόρους που έχουν εισπραχθεί μπορεί να απαιτηθεί να επιστραφούν αν στον τελικό ολικό έλεγχο εντοπισθούν βαριές αστοχίες.
Υπάρχει βέβαια και η υποχρέωση της μεσομακροπρόθεσμης αποπληρωμής των δανείων. Αλλά και των... επιδοτήσεων.
Οι δωρεάν επιδοτήσεις αποτελούν πόρους οι οποίοι θα χρηματοδοτηθούν όπως και τα δάνεια, μέσω ευρω-ομολόγων τα οποία πρέπει να αρχίσει να εκδίδει η Κομισιόν. Τα ομόλογα αυτά κάποια στιγμή θα πρέπει να πληρωθούν με πόρους του κοινοτικού προϋπολογισμού.
Αυτό σημαίνει ή ότι ο κοινοτικός προϋπολογισμός θα υποστηριχθεί με κάποιους έμμεσους φόρους σε κάθε χώρα μέλος ή με την άμεση αναλογική κατανομή του κόστους αποπληρωμής στις χώρες μέλη στο απώτερο μέλλον.
Δεν υπάρχει άλλος τρόπος σύμφωνα τουλάχιστον με τα μέχρι στιγμής δεδομένα των αποφάσεων της Συνόδου Κορυφής του Ιουνίου του 2020 που αποφάσισε για την συγκρότηση του Ταμείου Ανάκαμψης.
Βέβαια υπάρχουν και οι προσδοκίες ότι κάποια στιγμή ενδεχομένως η Ε.Ε. αποφασίσει να βάλει τα δάνεια αυτά σε μία διαδικασία μόνιμης και αέναης αναχρηματοδότησης μέσω των αγορών. Αλλά αυτό είναι κάτι που προς το παρόν κανείς δεν έχει «τολμήσει» να θέσει ευθέως προς συζήτηση…
Και για να μη ξεχνιόμαστε προς το παρόν η Κομισιόν έχει τα χέρια δεμένα και δεν μπορεί να ξεκινήσει να δανείζεται από τις αγορές για να χρηματοδοτήσει τις χώρες μέλη, μαζί και την Ελλάδα, από το Ταμείο Ανάκαμψης, καθώς οι Γερμανοί δικαστές έχουν μπλοκάρει με απόφασή τους την έγκριση του Ταμείου στην Άνω και Κάτω βουλή της Γερμανίας (Bundestag/Bundesrat).
Κάποια στιγμή βέβαια, ίσως και μέσα στο Μάϊο, όπως αναφέρουν καλά ενημερωμένες πηγές στο Βερολίνο, η κατάσταση θα μπορούσε να ξεμπλοκάρει με μία διαδικασία ανάλογη εκείνης με την οποία ξεπεράσθηκε το πρόβλημα «νομιμότητας» του PEPP της ΕΚΤ.
Τότε η Κομισιόν θα αρχίσει τις εκδόσεις ευρω-ομολόγων, περίπου 900 δισ. ευρώ (μαζί με το SURE) μετατρέποντας εαυτήν στον μεγαλύτερο «παίχτη» της κεφαλαιαγοράς μετά το υπ. Οικονομικών των ΗΠΑ.
Η νέα αυτή πραγματικότητα αναμένεται να δημιουργήσει μία νέα «οπτική» στην Ε.Ε. και ίσως ανοίξει νέες δυνατότητες, που προς το παρόν δεν υπάρχουν ούτε ως «ιδέες» στα συρτάρια των υπηρεσιακών της Επιτροπής.
