Ροή
Πιέσεις αναμένεται να δεχτεί το ασφαλιστικό σύστημα της χώρας μέσα στον επόμενο χρόνο, λόγω του επικείμενου «κύματος» ασφαλισμένων προς τη σύνταξη, εξαιτίας των επιπτώσεων της πανδημίας του κορονοϊού.
Η πανδημία εκτιμάται ότι μπορεί να επηρεάσει τις αποφάσεις συνταξιοδότησης πολλών εργαζομένων, για λόγους που σχετίζονται είτε με την ασφάλεια τους (αποφυγής συγχρωτισμού στον εργασιακό χώρο), είτε λόγω της κακής κατάστασης στην οικονομία και στην αγορά εργασίας (χαμηλοί μισθοί, ευέλικτη απασχόληση, μειωμένες προσλήψεις).
Το τεράστιο πρόβλημα με την καθυστέρηση (έως και 4 χρόνια) για την έκδοση συντάξεων εξελίσσεται σε «βρόγχο» για την κυβέρνηση και μια μαζική σωσσώρευση νέων αιτήσεων ίσως «τινάξει στον αέρα» τον σύστημα του e -ΕΦΚΑ.
Τον περασμένο Μάρτιο οι εκκρεμείς αιτήσεις συνταξιοδότησης για κύρια και επικουρική ασφάλιση έφτασαν τις 250.200 και για την αποπληρωμή τους απαιτούνται περίπου 1,2 δισ. ευρώ. Αντιλαμβάνεται κανείς πως μια απότομη αύξηση των εκκρεμών αιτήσεων συνταξιοδότησης θα είναι γραφειοκρατικό, αλλά και δημοσιονομικό πρόβλημα.
Η καθιέρωση της ψηφιακής σύνταξης από τους επόμενους μήνες ίσως αποτελέσει μια λύση για τις νέες αιτήσεις συνταξιοδότησης, προκειμένου οι δημόσιοι υπάλληλοι του e-ΕΦΚΑ να επικεντρωθούν στην έκδοση μόνο των παλιών συντάξεων που εκκρεμούν εδώ και χρόνια.
Ποιοι θα βγουν στη σύνταξη και ποιοι θα τους διαδεχτούν
Όπως επισημαίνει το Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κατάρτισης (Cedefop), ο πληθυσμός της Ευρώπης γηράσκει. Παράλληλα, οι λεγόμενοι "baby boomers" (η γενιά δηλαδή όσων έχουν γεννηθεί μεταξύ 1946 και 1964), αναμένεται να έχουν συνταξιοδοτηθεί στο σύνολό τους ως το 2030.
Το γεγονός αυτό δημιουργεί ανησυχία ότι κάποιοι τομείς της οικονομίας (όπως η μεταποίηση), στους οποίους οι baby boomers διέπρεψαν, θα μείνουν με κενές θέσεις εργασίας δύσκολο να αναπληρωθούν από τους εργοδότες, καθώς οι millennials (χονδρικά, οι γεννημένοι μεταξύ 1980 και 2000) τώρα πασχίζουν να εισέλθουν σε αυτούς τους κλάδους.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Cedefop, 9 στις 10 θέσεις εργασίας που θα ανοίξουν μελλοντικά, θα προκύψουν από την ανάγκη αντικατάστασης εργαζομένων που θα αποχωρήσουν από την αγορά, κυρίως λόγω συνταξιοδότησης.
"Κάθε εκτίμηση για τo άνοιγμα μελλοντικών θέσεων εργασίας χρειάζεται να λαμβάνει υπόψη αυτό το στοιχείο, το οποίο συχνά παραμελείται, καθώς τείνουμε να επικεντρωνόμαστε μόνο (στις θέσεις εργασίας) στους τομείς και τα επαγγέλματα που αναπτύσσονται ή φθίνουν", υπογραμμίζει το Cedefop.
Ο εμπειρογνώμονας του φορέα, Ηλίας Λιβανός, σημειώνει ότι παρά την έλλειψη πρόσφατων στοιχείων στην Ευρώπη και το γεγονός ότι το τι μέλλει γενέσθαι εξαρτάται σημαντικά από την πανδημία καθεαυτήν και την ανταπόκριση στις επιπτώσεις της, "η κρίση του κορονοϊού θα οδηγήσει ενδεχομένως περισσότερους ανθρώπους στη συνταξιοδότηση, για λόγους ασφάλειας και λόγω της κακής κατάστασης της οικονομίας".
Οι τομείς με τις υψηλότερες ανάγκες αντικατάστασης
Πάνω από το 50% των αναγκών αντικατάστασης θέσεων εργασίας εκτιμάται ότι θα προκύψει στους τομείς εκείνους, όπου ο νέος κορονοϊός είχε υψηλό ή μέσο προς υψηλό αντίκτυπο στην οικονομία.
"Ο κορονοϊός ενδέχεται να οδηγήσει ακόμα περισσότερους ανθρώπους σε αυτούς τους τομείς στην πρόωρη συνταξιοδότηση" επισημαίνει το Cedefop, αναφέροντας ενδεικτικά ότι οι μεγαλύτερες ανάγκες αντικατάστασης εκτιμάται ότι θα προκύψουν σε τομείς όπως το χονδρεμπόριο, το λιανεμπόριο και τα συνεργεία αυτοκινήτων. Αυτοί είναι και τομείς, στους οποίους ο βαθμός και ο κίνδυνος έκθεσης στον νέο κορονοϊό θεωρείται υψηλός.
Ένας άλλος τομέας με υψηλές ανάγκες αντικατάστασης το 2021-2030 είναι εκείνος της υγειονομικής περίθαλψης και της κοινωνικής εργασίας. Παρότι η εργασία στους συγκεκριμένους κλάδους δεν επηρεάστηκε από την πανδημία από οικονομικής άποψης, λόγω του ότι είχε έναν κρίσιμο ρόλο στη συγκεκριμένη περίοδο, ωστόσο οι εργαζόμενοι ηλικίας άνω των 61 ετών σε αυτούς είναι πολλοί και έχουν εκτεθεί σε υψηλό ρίσκο. Αυτό θα μπορούσε ενδεχομένως να οδηγήσει περισσότερους ανθρώπους να "βγουν" εκτός αγοράς εργασίας νωρίτερα από ό,τι αρχικά προγραμμάτιζαν.
Από την άλλη, η ανάγκη αντικατάστασης εργαζομένων σε τομείς με υψηλή έκθεση στον νέο κορονοϊό, ενδέχεται να "σκοντάψει" πάνω στην προσπάθεια των επιχειρήσεων για περικοπές κόστους, κάτι που σημαίνει ότι οι εργαζόμενοι που θα συνταξιοδοτηθούν πιθανώς να μην αντικατασταθούν.
Για παράδειγμα, αναφέρεται, στον κλάδο της φιλοξενίας και της εστίασης, που έχει χτυπηθεί σκληρά από την πανδημία κι όπου οι εργαζόμενοι είναι εκτεθειμένοι σε υψηλό ρίσκο, ενδέχεται να έχουμε τόσο πρόωρες συνταξιοδοτήσεις όσο και "κλείσιμο" θέσεων εργασίας, λόγω μη αντικατάστασης των εργαζομένων που αποχωρούν. Άλλωστε, βάσει συνεχιζόμενης έρευνας του Cedefop, η πανδημία ενδέχεται να ενισχύσει την τάση αυτοματοποίησης.
