Ολοκληρώνονται οι εκκρεμότητες που θα «κουμπώσουν» και τυπικά την προαίρεση της παραχώρησης του ΒΟΑΚ, ήτοι το τμήμα Κίσσαμος-Χανιά, ως (επιπλέον) μέρος της σύμβασης του μεγάλου οδικού άξονα Χανιά-Ηράκλειο (μελέτη – κατασκευή – λειτουργία – εκμετάλλευση – συντήρηση, αξίας σχεδόν 2 δισ. ευρώ), με παραχωρησιούχο – επενδυτή τον όμιλο ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ.
Και μαζί, σταδιακά, «κλείνουν τα μέτωπα» ώστε να γίνει και τυπικά πράξη η εκκίνηση της σύμβασης, λογικά από το νέο έτος, κι ενώ, σύμφωνα με κάποιες πληροφορίες, ενδέχεται να υπάρχουν ακόμα κάποια απαιτούμενα «βήματα» (π.χ. περιβαλλοντικά κ.α.). Αν και ήδη η σύμβαση έχει υπογραφεί εδώ και μήνες, εντούτοις, δεν έχει ακόμη «περάσει» νομικά, ουσιαστικά και τυπικά στα «χέρια» του ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, κάτι που αναμένεται προσεχώς.
Προχωρώντας σε επόμενο στάδιο, όπως είχε προαναγγείλει πρόσφατα το insider.gr, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) αποφάσισε την έγκριση των περιβαλλοντικών όρων (σε συνδυασμό με δέσμη μέτρων – προϋποθέσεων – ορίων και περιορισμών, ήτοι περιβαλλοντικές απαιτήσεις) του έργου με τίτλο «Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης (ΒΟΑΚ): τμήμα Κίσσαμος - Χανιά, Νομού Χανίων». Όπως και παλιότερα αλλά και πρόσφατα έχουμε αναφέρει το κόστος του εν λόγω τμήματος - έργου εκτιμάται στα 200 εκατ. ευρώ και άνω, δίχως να έχουν κυκλοφορήσει ακριβείς πληροφορίες. Ηδη στο μέτωπο της παραχώρησης έχουν ξεκινήσει κάποιες αρχικές εργασίες σε κάποιους κόμβους (από σημάνσεις και στήσιμο εργοταξίων έως έργα οδικής ασφάλειας), αλλά ο κυρίως όγκος των παρεμβάσεων αναμένεται από το 2026, όταν και αναμένεται η ουσιαστική έναρξη της σύμβασης.
Ποιο είναι το οδικό τμήμα – Η σημασία του ΒΟΑΚ
Όπως αναφέρεται στη σχετική εγκριτική απόφαση, πρόκειται για έργο χερσαίων μεταφορών και συγκεκριμένα οδοποιίας που αφορά στον προγραμματιζόμενο Αυτοκινητόδρομο 90 (Α90) ή Βόρειο Οδικό Άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ), ο οποίος εκτείνεται από το Καστέλι Κισσάμου μέχρι τη Σητεία, και θα συνδέει μεταξύ τους όλες τις πρωτεύουσες των νομών, τις μεγάλες υποδομές λιμάνια - αεροδρόμια (πύλες εισόδου – εξόδου) καθώς και τους λοιπούς ισχυρούς οικονομικούς πόλους (ΒΙΠΕ, εγκαταστάσεις τουριστικού ενδιαφέροντος κ.λπ.). Το οδικό τμήμα «Κίσσαμος – Χανιά» αποτελεί συνέχεια (προς τα δυτικά) του τμήματος «Χανιά – Ηράκλειο» και εντάσσεται στον ευρύτερο σχεδιασμό του προαναφερόμενου οδικού άξονα, ώστε με τη βελτίωση και λειτουργική αναβάθμιση της υφιστάμενης οδού να διαμορφωθεί και να λειτουργήσει με χαρακτηριστικά αυτοκινητόδρομου, δεδομένου ότι ο ΒΟΑΚ περιλαμβάνεται στο Διευρωπαϊκό Οδικό Δίκτυο Μεταφορών.
Το εν λόγω οδικό τμήμα συνολικού μήκους 31 χλμ. περίπου, διατρέχει την περιοχή μεταξύ του οικισμού Κισσάμου Καστελίου και της πόλης των Χανίων, με κατεύθυνση από δυτικά προς ανατολικά, ακολουθώντας την γενική όδευση της υφιστάμενης οδού (Εθνική Οδός 90), η οποία χαρακτηρίζεται γενικά από πεδινό έως λοφώδες ανάγλυφο με τοπικές εξάρσεις και υψομετρικές διαφορές (έως τη Χ.Θ. 4+650 περίπου κινείται σε πεδινό – παράκτιο ανάγλυφο, στη συνέχεια διέρχεται κατά κανόνα από ημι-λοφώδες έως λοφώδες, πολυσχιδές ανάγλυφο έως τη Χ.Θ. 9+000, και εν συνεχεία κινείται σε ήπια μορφολογία και σε πεδινό έως ημι-λοφώδες και λοφώδες ανάγλυφο μέχρι το τέλος). Η αρχή του τμήματος (Χ.Θ. 1+200) βρίσκεται στην περιοχή της εισόδου του οικισμού Κίσσαμος (Κόμβος Καλουδιανών) και το τέλος (Χ.Θ. 31+650) βρίσκεται στο σημείο συναρμογής με τον υφιστάμενο Ανισόπεδο Κόμβο Βαμβακόπουλου του τμήματος «Χανιά – Ηράκλειο».
Η υλοποίηση του έργου προωθείται ως «Έργο Παραχώρησης» (προαίρεση) και η ολοκλήρωση του (σε συνδυασμό και με τα υπόλοιπα τμήματα του ΒΟΑΚ) θα αποτελέσει βασική αναπτυξιακή συγκοινωνιακή υποδομή της Κρήτης, συνδέοντας όλες τις πρωτεύουσες των νομών, τα μεγάλα λιμάνια-αεροδρόμια (πύλες εισόδου – εξόδου) καθώς και τους ισχυρούς οικονομικούς πόλους (ΒΙΠΕ, εγκαταστάσεις τουριστικού ενδιαφέροντος κ.λπ.). Επιπλέον η ολοκλήρωση του ΒΟΑΚ (με χαρακτηριστικά αυτοκινητόδρομου) επιβάλλεται και για λόγους οδικής ασφάλειας, διότι η υφιστάμενη οδός (Εθνική Οδός 90) διαθέτει ανεπαρκή γεωμετρικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά, με ιδιαίτερα βαρύ ιστορικό τροχαίων ατυχημάτων – δυστυχημάτων και σημαντικό κόστος ζωής. Συνοψίζοντας, η ανάγκη αναβάθμισης και εκσυγχρονισμού του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ) κρίνεται επιτακτική, λόγω των κυκλοφοριακών απαιτήσεων, της βελτίωσης της οδικής ασφάλειας των χρηστών του οδικού άξονα και της ενίσχυσης - υποστήριξης της αναπτυξιακής προοπτικής της Κρήτης σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο, ενώ τα οφέλη που αναμένονται από την υλοποίηση του έργου (συνολικά), πέραν της αναπτυξιακής τους διάστασης, έχουν να κάνουν, πρωτίστως, με το δημόσιο συμφέρον που σχετίζεται με την οδική ασφάλεια και την ανθρώπινη ζωή.
Ο γενικός σχεδιασμός του έργου έχει ως αρχή τη βελτιστοποίηση και εστιάζει στη λειτουργική αναβάθμιση της υφιστάμενης οδικής υποδομής, με αμφίπλευρη ή σε μεγάλο τμήμα νότια διαπλάτυνση της, αξιοποιώντας το χώρο κατάληψης και τη ζώνη απαλλοτρίωσης της υπάρχουσας οδού Κίσσαμος – Χανία (δίιχνη διατομή συνολικού πλάτους 12,50m), συνδυαστικά με νέα χάραξη στις περιοχές με μορφολογικές δυσχέρειες και έντονες ανθρωπογενείς χρήσεις, ώστε ακολούθως η νέα οδός να αποκτήσει και να λειτουργήσει με χαρακτηριστικά αυτοκινητόδρομου.
Το τεχνικό αντικείμενο του έργου περιλαμβάνει τις απαραίτητες εργασίες οδοποιίας για την ολοκλήρωση του τμήματος «Κίσσαμος - Χανιά» με τα χαρακτηριστικά και προδιαγραφές αυτοκινητόδρομου (π.χ. κόμβους σύνδεσης με το υπόλοιπο δίκτυο, αποκατάσταση λειτουργίας του δευτερεύοντος δικτύου ή πρόβλεψη νέου, διαμόρφωση των παραπλεύρων οδών, όλα τα συνοδά έργα, όπως υδραυλικά, ηλεκτρομηχανολογικά, σταθμοί διοδίων, ΣΕΑ, κ.λπ.), και ακολούθως στη λειτουργία του, συμπεριλαμβανομένων όλων των έργων και εργασιών που σχετίζονται με τη τήρηση των κανονισμών και των απαιτήσεων ασφαλείας, προς εξασφάλιση του απαιτούμενου επιπέδου κυκλοφορίας και εξυπηρέτησης των χρηστών του έργου.
Προγραμματισμός και χρονοδιάγραμμα επιμέρους εργασιών
Σύμφωνα με την προτεινόμενη λύση, η χάραξη του νέου αυτοκινητόδρομου, κατά τμήματα είτε, συμπίπτει ή κινείται παράλληλα και σε εγγύτητα με τη χάραξη του υφιστάμενου ΒΟΑΚ, είτε χωροθετείται εκτός του υφιστάμενου ΒΟΑΚ με σκοπό αφενός να περιορισθούν οι απαλλοτριώσεις και αφετέρου να μειωθούν οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις από την κατασκευή του έργου. Η εν λόγω χωροθέτηση της χάραξης του νέου αυτοκινητόδρομου προκύπτει από την ανάγκη εφαρμογής γεωμετρίας χάραξης για ταχύτητα μελέτης 100 km/h. Συγκεκριμένα, περίπου το 69% του μήκους του νέου οδικού άξονα κατασκευάζεται με ενσωμάτωση του υφιστάμενου ΒΟΑΚ, ενώ το υπόλοιπο 31% χωροθετείται εκτός και ανεξάρτητα αυτού. Αυτό σημαίνει ότι κατά την κατασκευή των έργων θα απαιτηθούν μέτρα αποκατάστασης της κυκλοφορίας στον υφιστάμενο ΒΟΑΚ Στα τμήματα όπου προτείνεται νέα χάραξη από την υφιστάμενη οδό, η κατασκευή τους μπορεί να γίνει ανεμπόδιστα αφού δεν εμπλέκονται με την υφιστάμενη κυκλοφορία. Απαιτείται όμως ιδιαίτερη προσοχή στα σημεία διεπαφής τους με την υφιστάμενη οδό, αρχή και τέλος παραλλαγών π.χ. εφαρμογή κατάλληλης εργοταξιακής σήμανσης. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί κατά την κατασκευή, στον τρόπο σύνδεσης των εργοταξίων των μεγάλων τεχνικών, π.χ. στα στόμια των σηράγγων, με το υφιστάμενο οδικό δίκτυο, για την ασφαλή μεταφορά των προϊόντων εκσκαφής. Στα τμήματα όπου ο νέος αυτοκινητόδρομος κατασκευάζεται με ενσωμάτωση του υφιστάμενου ΒΟΑΚ συνήθως διατηρείται και η υψομετρία της υφιστάμενης οδού, οπότε δεν αναμένονται ιδιαίτερα προβλήματα διευθέτησης κυκλοφορίας των οχημάτων κατά τη φάση κατασκευής.
Επιμέρους τεχνικά έργα του βασικού έργου
Το συνολικό μήκος του έργου, ανέρχεται σε 30,4 km. Πρόκειται για οδικό έργο με τετράιχνη διατομή πλάτους 21,50m χωρίς τις πλευρικές διαμορφώσεις. Η αρχή του τμήματος ευρίσκεται στη ΧΘ 1+200 με την κατασκευή του ισόπεδου κόμβου κυκλικής κίνησης Καλουδιανών και το τέλος αυτού στον υφιστάμενο Ανισόπεδο Κόμβο Βαμβακόπουλου.
Τα κυριότερα τεχνικά έργα που προβλέπεται να κατασκευαστούν έχουν ως εξής: 6 Ανισόπεδοι κόμβοι 1 Ισόπεδος Κόμβος 10 γέφυρες μέγιστου μήκους 214,2 m 2 σήραγγες συνολικού μήκους (2 κλάδων) περί τα 1430 m ένα ημιστέγαστρο μήκους 80 m 41 Ανισόπεδες Διαβάσεις (34 Κάτω Διαβάσεις και 7 Άνω) 71 οχετοί (σωληνωτοί και κιβωτοειδούς διατομής) διαφόρων διαστάσεων 36 έργα αντιστήριξης (τοίχοι/ πασσαλότοιχοι) συνολικού μήκους περί τα περί τα 8km
Η σύμβαση παραχώρησης
Το τμήμα Ηράκλειο – Χανιά, μήκους 157 χλμ. ανήκει στον ΒΟΑΚ μήκους περίπου 300 χλμ. και πρόκειται για ένα πολυσύνθετο και δύσκολο έργο. Σε αυτό περιλαμβάνεται επίσης η κατασκευή:
- Δύο λωρίδων κυκλοφορίας ανά κατεύθυνση με ΛΕΑ
- 26 σηράγγων
- 10,80 χλμ. νέων γεφυρών, 23 εκ των οποίων υπερβαίνουν τα 100 μέτρα μήκος
- 20 νέων ανισόπεδων κόμβων και αναβάθμιση των υπαρχόντων 18 ανισόπεδων κόμβων στις Παρακάμψεις Χανίων, Ρεθύμνου, Ηρακλείου.
Μαζί με την προαίρεση, ο νέος δρόμος θα περιλαμβάνει 43 κόμβους, 23 σήραγγες και 89 γέφυρες. Μέρος του προϋπολογισμού, περί τα 200 εκατ., θα προέλθουν από το Ταμείο Ανάκαμψης αν και είναι ερωτηματικό αν θα απορροφηθεί το σύνολο των κονδυλίων που προβλέπονται για την παραχώρηση, λόγω καθυστερήσεων και ασφυκτικών χρονοδιαγραμμάτων.
Όσον αφορά ένα άλλο θέμα που σχετίζεται με την σύμβαση παραχώρησης του ΒΟΑΚ, ειδικότερα τη συμμετοχή σε κατασκευή και παραχώρηση των σχημάτων AKTOR – ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις (ή και ΜΕΤΚΑ, όμιλος METLEN), που από καιρό έχει αναδείξει το insider.gr, κύκλοι του ομίλου που παρακολουθούν τις εξελίξεις αναφέρουν ότι υπήρχαν επαφές και συζητήσεις, δεν υπάρχει κάτι ανακοινώσιμο για την ώρα, ενώ αυτό που προέχει είναι να ξεκινήσουν τα έργα.
