Εντός των επόμενων ημερών αναμένεται να κατατεθεί προς ψήφιση στη Βουλή η ρύθμιση που προωθεί η κυβέρνηση για δάνεια σε ελβετικό φράγκο, η οποία εδράζεται σε «κούρεμα» απαιτήσεων, βάσει εισοδηματικών κριτηρίων και αξίας ακίνητης περιουσίας.
Όπως προκύπτει, οριστικοποιείται η κατηγοριοποίηση τεσσάρων σταδίων με κούρεμα απαίτησης κατά την (υποχρεωτική) μετατροπή του δανείου από ελβετικό φράγκο σε ευρώ από 15% - 50% και από κυμαινόμενο σε σταθερό επιτόκιο, από 2,9% - 2,3%.
Έτσι, στην πρώτη κατηγορία που θα αφορά τους ασθενέστερους οικονομικά δανειολήπτες, προτείνεται «κούρεμα» στην τρέχουσα ισοτιμία (όπως θα διαμορφωθεί κατά την υποβολή της αίτησης) του ελβετικού φράγκου με το ευρώ κατά 50%. Το επιτόκιο της ρύθμισης προβλέπεται να είναι σταθερό στο 2,3% για όλη την υπολειπόμενη διάρκεια του δανείου. Τα εισοδηματικά κριτήρια της κατηγορίας ορίζονται από 7.500 ευρώ για ένα μονομελές νοικοκυριό και φτάνουν έως τα 22.000 για νοικοκυριά με πέντε ή περισσότερα μέλη ή μονογονεϊκές με τρία ή περισσότερα ανήλικα τέκνα, με αντίστοιχα επίπεδα καταθέσεων (όπως και στις άλλες κατηγορίες) και αξία ακίνητης περιουσίας από 125.000 - 185.000 ευρώ.
Στη δεύτερη κατηγορία, η βελτίωση της ισοτιμίας θα φτάνει το 30% με σταθερό επιτόκιο 2,5%. Στην κατηγορία θα εντάσσονται δανειολήπτες με εισοδήματα που ξεπερνούν ελαφρώς τα 9.300 ευρώ (μονομελές νοικοκυριό) και προσεγγίζουν τα 23.300 και αξίας ακίνητης περιουσίας από 156.250 - 216.250 ευρώ. Στην τρίτη προβλέπεται «κούρεμα» 20% και σταθερό επιτόκιο 2,7% καλύπτοντας δανειολήπτες με εισοδήματα από 11.250 έως και 25.250 ευρώ και αξία ακίνητης περιουσίας που ξεκινά από 187.500 ευρώ και φτάνει τα 247.500 ευρώ. Στην τέταρτη κατηγορία θα υπάρχει μερική διαγραφή απαίτησης 15% με επιτόκιο 2,9%.
Παράλληλα, θα προσφέρεται ευρύτερα στους οφειλέτες η δυνατότητα επιμήκυνσης της υπολειπόμενης διάρκειας αποπληρωμής του νέου δανείου που θα συναφθεί, έως και πέντε έτη. Αυτή η ευελιξία στοχεύει στην περαιτέρω μείωση του ύψους της μηνιαίας δόσης, καθιστώντας τη ρύθμιση βιώσιμη για μεγαλύτερο εύρος οφειλετών.
Βγαίνει η ρήτρα για την αξία προσημείωσης...
Ωστόσο, προκειμένου να καταστεί πιο ελκυστική η ρύθμιση, αφαιρείται η δικλείδα της ρήτρας ανακτήσιμης αξίας. Αποτελούσε κομβικό σημείο για το επίπεδο συμμετοχής των δανειοληπτών και, κατά συνέπεια, για τον αντίκτυπο στις τράπεζες. Και αυτό διότι το ποσό της οφειλής, όπως θα προέκυπτε μετά την ευνοϊκή μετατροπή σε ευρώ, δεν θα μπορούσε να είναι μικρότερο από την ανακτήσιμη αξία του ακινήτου. Τουτέστιν, το ύψος της εναπομείνασας οφειλής δεν θα μπορούσε να υποχωρήσει κάτω από αυτή. Μέσω αυτού περιορίζονταν σημαντικά η ευεργετική δράση της ρύθμισης, από τη στιγμή που οι αξίες των ακινήτων έχουν «φουσκώσει» σημαντικά τα τελευταία χρόνια και μαζί η αξία της εμπράγματης εξασφάλισης για την τράπεζα.
...και κλείνει ο φάκελος διεκδικήσεων
Επιπλέον, οι δανειολήπτες που θα αποδεχτούν την πρόταση, συναινούν σε απώλεια ένδικων μέσων, συνυπογράφοντας το οριστικό κλείσιμο του «φακέλου» τους.
Να σημειωθεί πως οι δανειολήπτες σε ελβετικό διαχωρίζονται σε αυτούς που i) αποπλήρωσαν το δάνειο, είτε γιατί έληξε η διάρκεια αυτού, είτε γιατί εκποίησαν άλλη περιουσία ή και το ίδιο το υποθηκευμένο, προκειμένου να απεμπλακούν από το χρέος, ii) σε αυτούς που θα αποπληρώσουν το δάνειό τους εντός της επόμενης τετραετίας (δάνεια εικοσαετίας που χορηγήθηκαν το 2007 - 2008) και iii) σε αυτούς που κράτησαν ενήμερα τα δάνεια με διάφορες ρυθμίσεις - με επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής και πρόσθετες εγγυήσεις, είτε με την υποθήκευση πρόσθετων περιουσιακών στοιχείων, είτε με την προσθήκη εγγυητών - και έχουν ακόμα χρόνια αποπληρωμής.
Κύκλοι του Συλλόγου Δανειοληπτών Ελβετικού Φράγκου έχουν επισημάνει στο insider.gr πως «το κούρεμα που προωθείται δεν πρόκειται να αγγίζει ούτε τα παραπάνω ποσοστά, αφού θα αφορά το εναπομείναν κεφάλαιο, όπως έχει διαμορφωθεί αυτή τη στιγμή, μη λαμβάνοντας υπ’ όψιν τα υπέρογκα ποσά που έχουν αποπληρώσει μέχρι σήμερα οι δανειολήπτες (αναδρομικότητα), εξαιτίας της μεταβολής της ισοτιμίας». Επιπλέον, «οι δανειολήπτες πήραν το ίδιο τραπεζικό προϊόν, το οποίο ενέχει την ίδια καταχρηστικότητα, και δεν μπορεί συνεπώς η κυβέρνηση να δημιουργεί κατηγορίες δανειοληπτών - πολιτών ανάλογα με την περιουσία και το εισόδημα. Δεν μπορεί, δηλαδή, σε καμία περίπτωση να κατηγοριοποιείται η καταχρηστικότητα».
Τα επίπεδα κάλυψης των τραπεζών
Βάσει αυτών, τα επιτελεία των τραπεζών (επανα)υπολογίζουν τον αντίκτυπο της ρύθμισης που προωθεί η κυβέρνηση. Το κόστος πιθανότατα θα ανέβει σε λελογισμένα πλαίσια για τις τράπεζες - αναλόγως βέβαια και της απήχησης που θα υπάρξει από πλευράς δανειοληπτών - και ενδέχεται να ληφθούν πρόσθετες προβλέψεις στο εν εξελίξει τρίμηνο από τμήμα τραπεζών που διαθέτει το μεγαλύτερο στοκ, ώστε να μην επιβαρύνουν τα νούμερα της επόμενης χρονιάς. Σύμφωνα με τραπεζικά στελέχη, το μεγαλύτερο τμήμα των δανειοληπτών σε ελβετικό βρίσκεται στις χαμηλότερες κλίμακες «κουρέματος» χρέους.
Η Eurobank διέθετε στα τέλη χρήσης 2024 δάνεια σε ελβετικό ύψους 1,623 δισ. ευρώ. Ωστόσο, έχει και step up, περίπου 1,7 δισ. ευρώ, κάποια εκ των οποίων είναι σε ελβετικό και υπό το πρίσμα, στην περίμετρο πρόβλεψης ενδέχεται να περιλαμβάνεται και μέρος αυτών. Κατά το τρίτο τρίμηνο εμφανιζόταν να έχει 4,95 δισ. ευρώ στο Stage II, με τα επίπεδα κάλυψης να αυξάνονται σε 9,7% από 8,7% στο δεύτερο τρίμηνο, δηλαδή έχει πάρει πρόβλεψη απομείωσης 477 εκατ. ευρώ.
Η Πειραιώς διαθέτει δάνεια σε ελβετικό 531 εκατ. ευρώ, ενώ το άνοιγμα σε step up υπολογίζεται κοντά στα 1,5 δισ. ευρώ. Η τράπεζα πήρε πρόσθετη πρόβλεψη στο τρίτο τρίμηνο, μετά από αυτή του δευτέρου τριμήνου, ύψους 45 εκατ. ευρώ, φτάνοντας στο εννεάμηνο στα 93 εκατ. ευρώ για δάνεια σε ελβετικό φράγκο και στεγαστικά σε πρόγραμμα μειωμένης καταβολής δόσης. Πρόκειται για διενέργεια προσαρμογής επί των αποτελεσμάτων του υποδείγματος, με στόχο την ενίσχυση της δυνατότητας αποπληρωμής των δανειοληπτών και τη διασφάλιση της βιωσιμότητας των όρων αποπληρωμής. Τα δάνεια «Σταδίου 2» υπολογίζονται στα 2,4 δισ. ευρώ με την τράπεζα να έχει λάβει προβλέψεις 120 εκατ. ευρώ, ήτοι επίπεδα κάλυψης 5%.
Η Εθνική αντίστοιχα διαθέτει δάνεια «Σταδίου 2» περίπου 2,2 δισ. ευρώ με επίπεδα κάλυψης στο 8% (προβλέψεις 175 εκατ. ευρώ). Η ΕΤΕ κατείχε στα τέλη χρήσης 2024 δάνεια σε ελβετικό, ύψους 183 εκατ. ευρώ, ενώ δεν κατέχει υψηλό όγκο δανείων step up (κάτω από μισό δισ. ευρώ). Στις οικονομικές καταστάσεις εννεαμήνου αναφέρεται πως οι συνολικές προβλέψεις απομείωσης για ΑΠΖ δανείων και απαιτήσεων κατά πελατών που επιμετρώνται σε αποσβεσμένο κόστος ανήλθαν σε 46 εκατ. ευρώ, συμπεριλαμβανομένης της καθαρής ζημίας από τροποποίηση συμβατικών όρων ύψους 3 εκατ. ευρώ. Ενδέχεται μέρος αυτών να αφορά δάνεια σε ελβετικό και step ups.
Από την άλλη, η Alpha διαθέτει δάνεια «Σταδίου 2» 2,716 δισ. ευρώ, με σύνολο προβλέψεων 81 εκατ. ευρώ στην κατηγορία (κάλυψη σχεδόν 3%). Πρόβλεψη 85 εκατ. ευρώ πήρε η τράπεζα στο δεύτερο τρίμηνο για δάνεια που βρίσκονται σε πρόγραμμα μειωμένων καταβολών (step up ρυθμίσεις) για τη μετατροπή τους σε δάνεια τοκοχρεωλυτικών δόσεων και 6 εκατ. ευρώ για δάνεια σε ελβετικό φράγκο. Στα τελευταία είχε λάβει ακόμη 4 εκατ. ευρώ, φτάνοντας έτσι στα 10 εκατ. ευρώ. Η Alpha διαθέτει ελάχιστα δάνεια σε ελβετικό (υπολογίζονται στα 91 εκατ. ευρώ - συνεπώς έχει κάλυψη 11% στο σύνολο) και λιγότερα από 1,5 δισ. ευρώ δάνεια που βρίσκονται σε πρόγραμμα σταδιακής επαναφοράς (step up).
